Gdy pracodawca zmusza do pracy w dni wolne

11 maja 2015 (artykuł sprzed 9 lat)

Opinie (86)

Najnowszy artykuł na ten temat Szkolenie po nocnej zmianie. Czy to legalne?

Odmowa pracownika stawienia się w pracy w dzień wolny jest często błędnie traktowana jako odmowa wykonania obowiązku służbowego.

Pracodawca ma prawo nakazać pracownikowi stawienie się w pracy w dniu wolnym w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska, usunięcia awarii lub szczególnych potrzeb pracodawcy. Takiemu pracownikowi przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy, a za pracę w nadgodzinach dodatek 50 proc. do wynagrodzenia.

Czy pracodawca może mnie zmusić do pracy w sobotę (nadgodziny) lub bez porozumienia ze mną zamienić ten dzień na dzień wolny w tygodniu - pyta nasz czytelnik.

Na pytania odpowiada Agata Mikucka, ekspert ds. prawa pracy z Kancelarii Kawczyński i Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni.

Na wstępie należy wskazać, że przepisy prawa pracy przewidują zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, która to zasada polega na tym, że pracodawca tak musi zorganizować pracę pracownikowi, aby zagwarantować mu na każdy tydzień przeciętnie jeden dodatkowy dzień pracy. W podsumowaniu każdego okresu rozliczeniowego (najczęściej jest to miesiąc) średnia czasu pracy w tygodniu musi być pięciodniowa. Przykładowo jeśli pracownik w jednym tygodniu świadczy pracę przez 6 dni w tygodniu, w innym tygodniu w tym samym okresie rozliczeniowym pracownik musi przepracować 4 dni. Bardzo często jednak pracodawcy decydują się na wprowadzenie harmonogramu pracy od poniedziałku do piątku ustalając jednocześnie dla części swoich pracowników (z reguły większości pracowników), że sobota będzie dla nich dniem wolnym od pracy.

Czy pracodawca zmusza cię do pracy w godzinach nadliczbowych?

tak, często muszę pracować więcej, niż przewiduje to prawo pracy czasem tak, ale odbieram później te godziny tylko w podbramkowych sytuacjach nie, nigdy się nie zdarzyło

Uznając na potrzeby niniejszej odpowiedzi, że sobota jest dniem wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy wprowadzonego przez pracodawcę w zakładzie pracy czytelnika, na pytanie czy pracodawca może w takim przypadku zmusić go do pracy w sobotę, odpowiedź brzmi, że wyjątkowo tak. Tak samo jak w przypadku nadgodzin, pracodawca może nakazać pracownikowi stawienie się do pracy w dniu wolnym od pracy tylko w przypadku:

1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

2) szczególnych potrzeb pracodawcy, przy czym ogólnikowość tego sformułowania pozwala na nadużywanie tego uprawnienia przez pracodawców, bowiem to pracodawcy decydują, czy w danych okolicznościach ma miejsce sytuacja wyjątkowa (odbiegająca od normy) uprawniająca ich do zlecania pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych czy w dniu wolnym od pracy. Polecenie nie może być jednak sprzeczne ani z przepisami prawa, czyli musi zaistnieć przypadek szczególny, nagły i niecodzienny, ani z przyjętymi normami społecznymi (ciężka sytuacja rodzinna pracownika, zły stan zdrowia).

Należy pamiętać, że wymienione kwestie dotyczące zarówno potrzeb pracodawcy jak i sytuacji osobistej pracownika są kwestiami wyłącznie ocennymi i z praktyki wynika, że w znakomitej większości przypadków odmowa pracownika stawienia się w pracy w sobotę jest traktowana przez pracodawców jako odmowa wykonania polecenia służbowego, czyli naruszenie obowiązku pracowniczego - co nie powinno być tolerowane.

Rozwijając powyższe, pracodawca nie może z góry zaplanować, że pracownik będzie musiał wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych lub też w sobotę, gdyż konieczność taka musi wynikać z nagłej i szczególnej potrzeby, a nie uprzednio sporządzonego harmonogramu czasu pracy.

Pracownikowi, który ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy wykonywał pracę w sobotę, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym. W związku z powyższym, wykonywanie przez pracowników pracy w sobotę, która jest dla nich dniem wolnym tworzy po stronie pracodawcy następujące obowiązki:
1) konieczność wypłaty pracownikowi zwykłego wynagrodzenia za taką pracę oraz - jeśli pracownik przepracował tego dnia nadgodziny (czyli co do zasady praca wykonywana powyżej 8 godzin) - to również dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50 proc. wynagrodzenia (w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29.1.2008 r., sygn. I PK 196/07 Sąd uznał, że "praca w sobotę stanowiącą dzień wolny od pracy wynikający z pięciodniowego tygodnia pracy, świadczona w godzinach nadliczbowych, uprawnia do dodatku w wysokości 50 proc. wynagrodzenia"),
2) udzielenie pracownikowi dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego.

Nieudzielenie dnia wolnego jest, co do zasady, wykroczeniem zagrożonym karą grzywny (art. 281 KP). Wykroczenia nie będzie, jeśli pracodawca podjął starania, aby dnia wolnego udzielić, ale z przyczyn od niego niezależnych (pracownik zachorował, jest na urlopie, nie można się z nim porozumieć) udzielenie dnia wolnego nie nastąpiło. Nie będzie wykroczenia również wtedy, gdy nieudzielenie dnia wolnego od pracy jest spowodowane stanem wyższej konieczności - np. pracodawca musi zapewnić ciągłość produkcji. W takim przypadku pracownikowi przysługiwać będzie prawo do zwykłego wynagrodzenia plus (w zamian za dzień wolny, którego pracownik nie odbiera) dodatek w wysokości 100 proc. (za pracę w pierwszych 8 godzinach). Ponadto, praca przekraczająca 8. godzinę pracy będzie opłacana tak jak nadgodzina - czyli pracownik otrzyma w takim przypadku kolejny dodatek w wysokości 50 proc. - czyli za nadgodzinę pracy w sobotę pracownik otrzyma zwykłe wynagrodzenie plus dodatek w łącznej wysokości 150 proc. Sytuacje, w których pracownik otrzymuje dodatek zamiast dnia wolnego nie powinny jednak stanowić normy, a być raczej wyjątkiem. Na powyższe nie wpływa fakt przyzwolenia pracowników na takie działania pracodawcy.

Udzielenie dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego musi natomiast nastąpić w uzgodnieniu z pracownikiem. Pracodawca nie może narzucać pracownikowi swojej propozycji. Niedojście do porozumienia oznacza, że dzień wolny nie może być pracownikowi przymusowo udzielony. Obowiązkiem pracodawcy jest jedynie dołożenie starań, aby taki dzień został pracownikowi udzielony. Dzień wolny należy się z kolei pracownikowi niezależnie od liczby godzin przepracowanych w sobotę (również wtedy, gdy pracownik przepracował w sobotę 1 godzinę).

Porady prawnika

Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl

Zdjęcia: Gdy pracodawca zmusza do pracy w dni wolne

Miejsca

Kawczyński i Kieszkowski Gdańsk, Władysława Pniewskiego 7/2A
5.8 Kancelarie adwokackie i radcowskie

Opinie (86) 5 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-12 10:34

Można zgłosić ziązkom zawodowym...

chociaż Solidarność razem z Dudą n a czele zajęta teraz wyborami ...

zmartwiony
8 lat
- 3 2
Twoja opinia

Zmień treść

chociaż Solidarność razem z Dudą n a czele zajęta teraz wyborami ...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-12 12:32

Szacunek działa w dwie strony (1)

To nie Białoruś, u nas nie ma nakazu pracy.
Pracodawca szuka pracownika, przedstawia ofertę.
Pracownik przyjmuje ofertę lub nie.
Jak coś nie gra to dochodzi do negocjacji.
A pracownik wtedy decyduje czy ten biznes mu się opłaca czy zmienia pracodawcę, albo pracodawca zmienia pracownika.
Tak to działa.
U nas jest jeszcze dziki kraj gdzie pracownik=niewolnik.
Normalnie pracownik to jest partner który pomaga prowadzić biznes.
Z niewolnika nie zrobisz dobrego pracownika.
I nawet nie chodzi o pieniądze tylko o sposób traktowania.

Kocio
8 lat
- 27 0
Twoja opinia

Zmień treść

To nie Białoruś, u nas nie ma nakazu pracy. Pracodawca szuka pracownika, przedstawia ofertę. Pracownik przyjmuje ofertę lub nie. Jak coś nie gra to dochodzi do negocjacji. A pracownik wtedy decyduje czy ten biznes mu się opłaca czy zmienia pracodawcę, albo pracodawca zmienia pracownika. Tak to działa. U nas jest jeszcze dziki kraj gdzie pracownik=niewolnik. Normalnie pracownik to jest partner który pomaga prowadzić biznes. Z niewolnika nie zrobisz dobrego pracownika. I nawet nie chodzi o pieniądze tylko o sposób traktowania.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-05-12 14:36
  
  Tak powinno być ale niestety najczęściej najpierw są negocjacje a właściwie loteria a potem jak pracownik jest odpowiednio tani ,czyli nie chce zarabiać więcej od pozostałych już pracujących to pracodawca przedstawia ofertę.
  
  8 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Tak powinno być ale niestety najczęściej najpierw są negocjacje a właściwie loteria a potem jak pracownik jest odpowiednio tani ,czyli nie chce zarabiać więcej od pozostałych już pracujących to pracodawca przedstawia ofertę.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-12 13:20

zapłata ? zależy jak jest skonstruowana umowa

Na mojej jest ze dodatek za godz. nocne itd mam juz w w podstawowym wynagrodzeniu (i nie jest to + dodatek tylko w ) więc to jest dopiero złodziejstwo zgodnie z prawem

ja
8 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Na mojej jest ze dodatek za godz. nocne itd mam juz w w podstawowym wynagrodzeniu (i nie jest to + dodatek tylko w ) więc to jest dopiero złodziejstwo zgodnie z prawem
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-12 14:06

!

Za czasów PO nie ma żadnego prawa pracy.Niektórzy sie martwią,skąd wziąźć kase dla przyszłych emerytów.A przecież tzw.pracodawcy oszukują i ZUS i Budżet panstwa,zawierając umowy śmieciowe na kwote np.400 zł,nie odprowadzają składek,bo i tak płacą pod stołem.

8 lat
- 10 1
Twoja opinia

Zmień treść

Za czasów PO nie ma żadnego prawa pracy.Niektórzy sie martwią,skąd wziąźć kase dla przyszłych emerytów.A przecież tzw.pracodawcy oszukują i ZUS i Budżet panstwa,zawierając umowy śmieciowe na kwote np.400 zł,nie odprowadzają składek,bo i tak płacą pod stołem.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-13 13:12

praca (1)

na kokoszkach zmuszają do pracy w sobotę i zarabiasz najniższa krajowa

kola
8 lat
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

na kokoszkach zmuszają do pracy w sobotę i zarabiasz najniższa krajowa
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-29 10:50
  
  I z tego właśnie powodu nie pracuję "na kokoszkach".
  
  Lis
  8 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  I z tego właśnie powodu nie pracuję "na kokoszkach".
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-28 15:36

Znane firmy często łamią prawa pracownika

Nie wymienię nazwy przez grzeczność, ale każdego dnia widzicie logo tej firmy. Parszywie się pracuje. A wychyl się, że chcesz podwyżkę, to jesteś be.

xyz
8 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

Nie wymienię nazwy przez grzeczność, ale każdego dnia widzicie logo tej firmy. Parszywie się pracuje. A wychyl się, że chcesz podwyżkę, to jesteś be.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-06-03 22:03

a co, jeżeli ja CHCĘ pracować w soboty i nadgodziny??

wtedy Kodeks Pracy "uszczęśliwia" mnie na siłę, bo pracodawca boi się kar

gg
8 lat
- 0 10
Twoja opinia

Zmień treść

wtedy Kodeks Pracy "uszczęśliwia" mnie na siłę, bo pracodawca boi się kar
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-06-19 19:32

sobota

Naszą dyrektorka nie przyjmuje odmowy. Do pracy chodzimy w soboty kilka ich jest w roku. Słowa "chcesz mieć pracę, to nie marudz, jak nie to droga wolna inni czekają na twoje miejsce. Podkulamy ogon i idziemy.

Domini
8 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

Naszą dyrektorka nie przyjmuje odmowy. Do pracy chodzimy w soboty kilka ich jest w roku. Słowa "chcesz mieć pracę, to nie marudz, jak nie to droga wolna inni czekają na twoje miejsce. Podkulamy ogon i idziemy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-04 12:35

takie czasy

mowi sie,ze to takie czasy a to tylko ludzie tworza to co sie dzieje. podajecie przyklady jak dziala PIP ;mialem okazje tez spotkac sie z tzw.inspekcja. co to za kontrole jesli pracodawcy na kilka dni wczesniej wiedza o planowanej wizycie . w dniu kontroli okazalo sie ,ze na umowach pracuje okolo 20% ludzi bo reszta nie przyszla na polecenie pracodawcy(pracowalem wtedy dla firmy maritim w gdansku) piszecie tez o nadgodzinach :w przemysle stoczniowym to jest rzadkosc zeby byly dodatki lub dni wolne(chyba ze akurat nie ma pracy) bo niewielu ma umowy inne niz smieciowe.a jak na remontach na statku ktorys z pracodawcow przepracowalby ponad 300 godzin w miesiacu i mialby jeszcze czas dla rodziny do tego taka pensje jak wiekszosc takich idiotow jak ja to mysle,ze duzo rzeczy by sie zmienilo

8 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

mowi sie,ze to takie czasy a to tylko ludzie tworza to co sie dzieje. podajecie przyklady jak dziala PIP ;mialem okazje tez spotkac sie z tzw.inspekcja. co to za kontrole jesli pracodawcy na kilka dni wczesniej wiedza o planowanej wizycie . w dniu kontroli okazalo sie ,ze na umowach pracuje okolo 20% ludzi bo reszta nie przyszla na polecenie pracodawcy(pracowalem wtedy dla firmy maritim w gdansku) piszecie tez o nadgodzinach :w przemysle stoczniowym to jest rzadkosc zeby byly dodatki lub dni wolne(chyba ze akurat nie ma pracy) bo niewielu ma umowy inne niz smieciowe.a jak na remontach na statku ktorys z pracodawcow przepracowalby ponad 300 godzin w miesiacu i mialby jeszcze czas dla rodziny do tego taka pensje jak wiekszosc takich idiotow jak ja to mysle,ze duzo rzeczy by sie zmienilo
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-10-22 16:12

Kodeks Pracy

Prawo pracy trzeba zmienić bo w przypadku pracy 3 zmianowej w przypadku nadgodzin, pracodawca może nakazać pracownikowi stawienie się do pracy w dniu wolnym od pracy tylko w przypadku:
- szczególnych potrzeb pracodawcy
te szczególne potrzeby należało by wypisać bo w tych czasach pracodawca nadużywa tego punktu i wykorzystuje pracowników. Wychodzi na to że pracują non stop bez przerwy na odpoczynek. Proszę zróbcie coś z tym!!!!!!

gość
8 lat
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

Prawo pracy trzeba zmienić bo w przypadku pracy 3 zmianowej w przypadku nadgodzin, pracodawca może nakazać pracownikowi stawienie się do pracy w dniu wolnym od pracy tylko w przypadku: - szczególnych potrzeb pracodawcy te szczególne potrzeby należało by wypisać bo w tych czasach pracodawca nadużywa tego punktu i wykorzystuje pracowników. Wychodzi na to że pracują non stop bez przerwy na odpoczynek. Proszę zróbcie coś z tym!!!!!!
Regulamin dodawania opinii