• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Whiskey on the rocks, czyli okręt podwodny na skałach

Michał Lipka
27 października 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 

Choć "Whiskey on the rocks" to nazwa drinka z kostkami lodu, w Szwecji ten zwrot używany jest także na określenie wydarzeń z 27 i 28 października 1981 roku, kiedy to radziecki okręt podwodny klasy Whiskey wylądował na skałach (rocks) szwedzkiego wybrzeża.



W ostatnich tygodniach głośno było o akcji szwedzkiej marynarki wojennej, która na swoich wodach terytorialnych poszukiwała niezidentyfikowanego okrętu podwodnego. Uwieczniony na zdjęciu, dostrzeżony przez wędkarzy, miał pojawić się w wodach archipelagu sztokholmskiego. Żaden ze szwedzkich oficerów nie powiedział tego wprost, ale mówiło się o poszukiwaniu miniaturowej rosyjskiej łodzi podwodnej, która z powodów domniemanej awarii miała stracić kontakt ze swoim statkiem-matką. W szczytowym momencie w akcji poszukiwawczej brało udział 200 szwedzkich jednostek. Po kilkunastu dniach akcję zakończono - oficjalnie nie wykryto żadnej obcej jednostki.

Dla Szwedów to nie pierwszyzna, bo przygody z radzieckimi okrętami podwodnymi mieli już wcześniej.

Dokładnie 33 lata temu, późnym wieczorem 27 października 1981 roku, mieszkańcy wysepek położonych nieopodal Karlskrony usłyszeli dobiegający od strony morza odgłos silnika pracującego na wysokich obrotach. Świadomi jednak obecności w swym sąsiedztwie dużej bazy szwedzkiej floty, nie zwrócili na to jakiejś szczególnej uwagi - w tym czasie często odbywały się nocne manewry i ćwiczenia, zatem do podobnych dźwięków byli przyzwyczajeni.

Dopiero świt przyniósł sensację. Wypływający na połowy rybacy ujrzeli bowiem początkowo plamy ropy unoszące się na wodzie, a gdy podążyli ich śladem, unieruchomiony na podwodnych skałach okręt podwodny.

Sądząc, że jednostka należy do szwedzkiej floty, niezwłocznie powiadomili dowództwo pobliskiej bazy. Informacja wywołała ogromne zamieszanie wśród szwedzkich oficerów, którzy wiedzieli, że nie może chodzić o żaden z ich okrętów podwodnych. Na miejsce udał się wysoki rangą oficer, który miał sprawdzić jaka to jednostka pojawiła się przy królewskim wybrzeżu.

Wprawne oko oficera od razu rozpoznało typ uwięzionej na skałach jednostki. Był to radziecki okręt typu 613, w klasyfikacji NATO znany jako "Whiskey."

Jednostki tej klasy już wówczas zaliczały się do starych. Nic dziwnego: powstawały w latach 50., a ich projekty były jeszcze starsze. Po II wojnie światowej Rosjanie przejęli część planów konstrukcyjnych (i być może kilka niedokończonych okrętów) niemieckich U-Bootów typu XXI. W biurach konstrukcyjnych projekt nieco zmodyfikowano i po akceptacji najwyższych władz ZSRR rozpoczęto budowę. W latach 1952-58 zbudowano 215 jednostek, a kolejne były wodowane na podstawie sprzedanej licencji.

Okręty projektu 613 miały 76 metrów długości i prawie 7 metrów szerokości. Dzięki wyporności nawodnej 1055 t i podwodnej 1346 t można je było sklasyfikować jako jednostki średniej wielkości. Dysponowały łącznie sześcioma wyrzutniami torped (czterema dziobowymi i dwoma rufowymi), a silniki wysokoprężne i elektryczne pozwalały im osiągnąć prędkość 18 węzłów na powierzchni oraz 14 węzłów w zanurzeniu. Takie okręty pływały również pod polską banderą.

Wróćmy do okolic Karlskrony. Po krótkiej rozmowie szwedzki oficer dowiedział się, iż na pokładzie radzieckiego okrętu doszło do awarii urządzeń nawigacyjnych. Dowódca, kapitan Anatolij Michajłowicz Guszczin, był przekonany, iż znajduje się niedaleko... polskiego wybrzeża.

To tłumaczenie, nawet przy dużej dozie wyrozumiałości, trudno uznać za wiarygodne, gdyż patrząc na mapę nawet laik zorientuje się, gdzie jest wybrzeże Polski, a gdzie Szwecji, a co dopiero wyszkolony oficer marynarki wojennej.

Tuż po unieruchomienia okrętu Rosjanie wysłali do dowództwa Floty Bałtyckiej komunikat o trudnej sytuacji i prośbę o jak najszybszą pomoc.

Niezależnie od tego ruszyła również machina dyplomatyczno - wojskowa. Rosjanie zażądali od władz w Sztokholmie zgody na wejście ich okrętów na szwedzkie wody celem odholowania uwięzionej jednostki. Szwedzi oczywiście takiej zgody nie wyrazili, co z kolei nie zrobiło większego wrażenia w Moskwie. Dowództwo wydało rozkaz wypłynięcia szybko utworzonej flotylli "ratunkowej", w skład której obok holowników weszły również okręty wojenne.

Szwedzi nie przypatrywali się temu biernie, tym bardziej, że o sprawie dowiedziały się już media i opinia publiczna. W rejon wypadku wysłano królewskie okręty, a baterie nabrzeżne i lotnictwo zostało postawione w stan podwyższonej gotowości bojowej.

Jakby tego było mało, szwedzki okręt wyposażony w sprzęt badawczy zgłosił, iż w pobliżu radzieckiej jednostki wykryto promieniowanie radioaktywne. Skąd jednak na okręcie o napędzie klasycznym wzięło się promieniowanie? Odpowiedź wbrew pozorom jest prosta - w ówczesnych czasach wychodzące na patrole jednostki radzieckie, podobnie jak i amerykańskie, pobierały torpedy z głowicami atomowymi.

Oczywiście Rosjanie stanowczo zaprzeczyli, by ich okręt miał takie torpedy. Szwedzi zażądali więc możliwości przesłuchania dowódcy okrętu oraz jego oficerów. Rosjanie nie zgodzili się.

Rozmowy na ten temat trwały, gdy radziecka flotylla dotarła do szwedzkich wód terytorialnych. O ile okręty pozostały na wodach międzynarodowych, to jeden z holowników śmiało ruszył ku uwięzionej radzieckiej jednostce. Zawrócił dopiero, gdy Szwedzi zagrozili użyciem artylerii okrętowej i nabrzeżnej.

Patowa sytuacja zaczynała się przeciągać, pierwsi jednak odpuścili Rosjanie. Po tygodniu zgodzili się na przesłuchanie swoich oficerów, ale wyłącznie w towarzystwie pracowników radzieckiej ambasady.

Podczas tych rozmów Szwedzi ponownie usłyszeli, że radziecka załoga popełniła błąd, który wynikał z uszkodzenia urządzeń nawigacyjnych i że wcale nie chciała naruszyć obcych wód terytorialnych.

Mając świadomość, że oficerowie radzieccy nie powiedzą nic więcej i że dalsze przeciąganie sprawy może mieć znacznie spore reperkusje na arenie międzynarodowej, 5 listopada 1981 roku rząd w Sztokholmie wydał zgodę na ściągnięcie jednostki z mielizny przez szwedzkie służby. Udało się to bez większych problemów, tym bardziej, że S-363 nie odniósł większych uszkodzeń. Odholowano go do granicy wód terytorialnych, gdzie dalszą opiekę nad nim przejęli już Rosjanie. Kryzys został zażegnany.

Do dziś jednak w tej całej historii pozostaje wiele pytań na które nie znamy odpowiedzi. Jak radzieccy oficerowie, nawet przy uszkodzeniu urządzeń nawigacyjnych mogli tak bardzo się pomylić, że wybrzeże szwedzkie wzięli za polskie? Czy prawdą jest, że na pokładzie znajdował się wysoki rangą oficer wywiadu, który nadzorował nowy typ urządzeń szpiegowskich? Z jaką naprawdę misją płynął S-363? Być może kiedyś, gdy archiwa w Rosji choć odrobinę uchylą się dla badaczy, poznamy odpowiedzi na te i inne pytania...

Opinie (22) 3 zablokowane

  • Ruscy zawsze byli mistrzami dezinformacji

    to nie nasz okręt, a nie, jednak nasz. To nie nasze torpedy, a nie, jednak nasze. Zgubiliśmy się, a nie, jednak faktycznie mielimy taki plan rejsu. Ale poprosiliśmy grzecznie o jego oddanie, a nie, faktycznie wysłaliśmy po niego flotyllę. Ech krętacze ;)

    • 50 2

  • Car. (2)

    To nie radziecka łódź podwodna... tak łódź można kupić w każdym sklepie żeglarskim...

    • 13 11

    • Co to za bełkot? (1)

      • 6 1

      • Wygląda na to że tow. Putin przygotował sobie tekst najpierw cyrylicą, potem przetłumaczył go sobie jakimś translatorem, tyle że mu polskie znaki się skrzaczyły i je wycieło to efekt jest jak widać.

        • 5 2

  • To pewnie nie był

    nawet ruski okręt tylko szwedzki, a wypadek nie miał miejsca na Bałtyku tylko nad Morzem Azowskim, poza tym okręt był atrapą i stał w tym czasie w doku i by remontowany.

    • 11 7

  • Putin rzecze...

    to nie nasz okręt....taki okręt mozna kupić w każdym sklepie z okrętami podwodnymi...

    • 30 3

  • Raczej "Vodka on the rocks" ; )

    Swoją drogą Rosjanie kiwają Zachód jak mało kto.. szkoda, że nas także..

    • 16 2

  • Tytuł torpeda.

    • 9 0

  • Takie sytuacje się mogły zdarzyć i zdarzają... (1)

    ... zapewne. Polecam doskonałą rosyjską komedię gdzie podwodna łódź wpływa na wody innego państwa.

    • 4 2

    • A za napęd słuzą im pagaje i zagiel .

      Okręt podwodny !!!!!!!

      • 2 1

  • Szwedzi się śmiali, że ruskie podpływają oglądać szwedki jak się opalają bez staników.

    • 19 0

  • Jedną z łodzią podwodną widziano w górnym biegu Wisły niedaleko Pcimia.

    Wysłane czołgi zwiadowcze przegoniły ją do Bugu silnym ogniem z dział i moździerzy
    ruskie szukają październikowej czerwieni...

    • 9 8

  • Do autora

    Wydaje mi się, że drink nazywa się Scotch one the rocks a nie Whiskey on the rocks.

    • 4 9

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane