• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wielka kolekcja telewizorów z PRL-u

Jakub Gilewicz
2 marca 2014 (artykuł sprzed 10 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Nowy dom dla dawnych gdańskich dokumentów

Zobacz telewizory, które używali Polacy w czasach PRL-u.


Nie raz, aby złapać sygnał, trzeba było grzmotnąć w obudowę. Do tego zmiana głośności lub kanału oznaczała ręczne majstrowanie przy pokrętłach i przyciskach. Mimo to telewizory w czasach PRL-u były rozchwytywane. Prezentujemy kolekcję starych odbiorników telewizyjnych, która przed laty została uratowana przed zniszczeniem i przechowywana jest w gdyńskim oddziale Archiwum Państwowego.



Które telewizory produkowane przez gdańskie zakłady wspominasz najlepiej?

- Są tu zarówno telewizory, które trafiły do masowej produkcji, jak i takie, które wytworzono w liczbie jednego egzemplarza. Łączy je to, że zostały wyprodukowane przez Gdańskie Zakłady Elektroniczne Unimor - opowiada Andrzej Regliński, kierownik gdyńskiego oddziału Archiwum Państwowego w Gdańsku zobacz na mapie Gdyni, po czym prezentuje kilkunastometrowy ciąg regałów.

Na półkach stoi prawie 70 różnych modeli odbiorników telewizyjnych. Najstarsze pochodzą z końca lat 50. ubiegłego wieku. Wśród nich dumnie prezentuje swój 17-calowy kineskop Belweder II. To następca Belwedera - pierwszego czarno-białego odbiornika, który w całości został opracowany w Polsce. Oba Belwedery zaprojektowane zostały przez Warszawskie Zakłady Telewizyjne. Produkowane były jednak także przez Gdańskie Zakłady Radiowe T-18, które po latach weszły w skład Gdańskich Zakładów Elektronicznych Unimor.

Słynne belwedery wkrótce musiały liczyć się z konkurencją. W Gdańsku powstawać zaczęły czarno-białe Neptuny. Produkowano je od 1959 roku. Jeden ze starych modeli miał orzechową skrzynię i drewniane nóżki. Po ściągnięciu osłony oczom ukazywało się wnętrze i naklejka z ostrzeżeniem: Uwaga! Grozi implozja!. Poniżej umieszczono zaś rzeczowe tłumaczenie:

- Balon kineskopu znajduje się pod wysokim ciśnieniem. W związku z tym istnieje możliwość implozji. W wypadku implozji szklane odłamki mogą spowodować poważne zranienie. Z kineskopem należy obchodzić się ostrożnie, nie uderzać (...) Zarówno przy instalowaniu kineskopu w odbiorniku, jak i przy każdej innej pracy z kineskopem znajdującym się w stanie nieopakowanym, bezwzględnie należy zakładać rękawice oraz osłonę na oczy i twarz - pouczała szczegółowa instrukcja.

Neptuny stały się wkrótce sztandarowym produktem gdańskich zakładów. Modele powstawały w liczbie do kilkuset tysięcy egzemplarzy. Starsze miały drewniane obudowy, nowsze wykonywano z tworzyw sztucznych. Zmieniało się też rozmieszczenie przycisków i pokręteł, a także rozmiary ekranów. Poza Neptunami powstawały odbiorniki o innych nazwach związanych z morzem. Były to między innymi: Fala, Alga, Atol i Fregata.

- W tamtych czasach siadało się przed telewizorem i oglądało się transmisje sportowe, niekiedy jakiś film. Zdarzało się, że kiedy znikał obraz, trzeba było stuknąć odbiornik z jakiejś strony i obraz pojawiał się z powrotem - wspomina Andrzej Regliński, po czym zaraz dodaje: Nie było też pilotów, więc jeśli chciało się coś zmienić, trzeba było wstać z fotela i podejść do telewizora.

Mimo to odbiorniki w czasach PRL-u były rozchwytywane. W latach 90. ubiegłego wieku zaczęły jednak odchodzić w zapomnienie. Polski rynek opanowały telewizory zagranicznych firm. Zakłady Elektroniczne Unimor zaprzestały produkcji odbiorników telewizyjnych.

- Kiedy około 2005 roku przejmowaliśmy dokumentację po tych zakładach, otrzymaliśmy informację o kolekcji telewizorów. Nie było jednak chętnych instytucji, które zabezpieczyłyby te zabytki techniki. Stwierdziliśmy, że nie możemy pozwolić, żeby wylądowały na złomowisku i przejęliśmy je jako załączniki do dokumentacji technicznej - opowiada Piotr Wierzbicki, dyrektor Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Stare odbiorniki trafiły do gdyńskiego oddziału. Stoją na regałach, które ciągną się wzdłuż długiej ściany magazynu kartografii. Jest tu stała wilgotność i stała temperatura. - Odbiorniki mają tu dobre warunki, nic im nie grozi - przyznaje kierownik gdyńskiego oddziału.

W niedalekiej przyszłości archiwiści zamierzają jednak przenieść stare telewizory w inne miejsce i stworzyć ekspozycję. - Docelowo planujemy umieścić kolekcję w nowo wybudowanym budynku przy ul. Wałowej w Gdańsku. Najpierw przeniesiemy tam nasze zasoby ze starych magazynów, po czym przyjdzie czas na przeprowadzkę odbiorników telewizyjnych i odpowiednie ich wyeksponowanie - zapowiada dyrektor Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Czytaj także Kiedyś producent telewizorów, teraz deweloper. Unimor buduje i modernizuje biurowce

Miejsca

Opinie (163) 2 zablokowane

  • moj pierwszy telewizor

    W naszej rodzinie pierwszym telewizorem był 14 calowy orion .Ekran bym mały ale za to telewizor ogromny .Programy za to trwały 3-5 godzin dziennie

    • 9 1

  • Były już telewizory z pilotem (8)

    W 1964 sprzedawany był Orion de Lux z pilotem na kilkumetrowym kablu trwale przytwierdzonym do telewizora. Był za gotówkę lub na raty . A Unimor wypuścił w latach siedemdziesiątych czarno biały przenośny telewizorek z dużym chowanym uchwytem .Niezawodny.

    • 11 0

    • Neptun 150. (2)

      • 2 1

      • To niebył Neptun 150 (1)

        • 0 0

        • 221 o ile dobrze pamiętam

          Drewniana obudowa i duża wysuwana rączka plus dwie anteny teleskopowe.

          • 0 0

    • Orion to chyba był węgierski telewizor? (2)

      W moim rodzinnym domu stał bardzo długo. Rodzice kupili go, gdy program telewizyjny nadawany był tylko 2 razy w tygodniu, chyba. A może nie pamiętam tego dokładnie?

      • 2 0

      • Ja pamiętam czas gdy programu nie było we wtorki - rok 1960.

        • 0 0

      • Orion to czysta japońszczyzna z początkami sięgającymi lat 50.

        • 0 0

    • Ja kupiłem kiedyś "pilota" do włączania i wyłączania telewizora. Autentyk. Składał się z gumowej gruszki z ultradźwiękowym gwizdkiem i odbiornika włączanego w kabel telewizora. Zrezygnowałem z niego, bo na ten sygnał pies stawał przy drzwiach i chciał iść na dwór.

      • 3 0

    • Telewizor

      Mielismy Alladyn - telewizor z Piloten, duzy ekran prawie jak telewizor.

      • 0 0

  • brawo dla archiwistów za opiekę nad tymi zabytkami

    Całe szczęście ze oprócz tych co wszystko niszczą znajdują się ludzie dbający o artefakty świadczące o rozwoju polskiej myśli technicznej.
    Na pewno wybiorę się na zwiedzanie tej ekspozycji.

    • 18 0

  • Brawo

    dla ludzi , którzy zadbali o kolekcję ! Ja to nazywam właśnie patriotyzmem .

    • 15 0

  • A może by tak Trójmiasto napisało coś o solidarności z Ukrainą!!!??? (2)

    • 1 22

    • a po co?

      • 5 0

    • Dzięki Bogu, na razie nie zgłupieli jak większość mediów.

      • 5 0

  • telewizory

    w gdanskich zakładach już w 1970 roku wyprodukowano prototyp telewizora do odbioru telewixji kolorowej tyle , że nie wszedł do produkcji dopiero kilkanaście lat później trochę inne modele ...

    • 2 0

  • telewizory

    Pamiętam te pierwsze telewizory, moi rodzice mieli Neptuna, był super, tylko w porównaniu z późniejszymi miał mały ekran. Zawsze kłóciłyśmy się z siostrami jaki kolor sukienki ma spikerka.

    • 5 0

  • ankieta obok.. "Które telewizory produkowane przez gdańskie zakłady wspominasz najlepiej?" (1)

    Telewizor BELWEDER umieszczony w ankiecie był produkowany w Warszawskich Zakładach Telewizyjnych

    • 6 0

    • GZR T-18

      W T-18 też: unimor.info/images/art/produkcja_tabela.jpg

      • 0 0

  • a mieliście takie szyby kolorowe nakładane na ekran (1)

    robiące wrazenie kolorowego obrazu :0 :)

    • 10 0

    • TAAAAAAK !!!!!

      Z telewizora czarno-białego robił się kolorowy.

      • 6 0

  • Nie tylko byly Neptuny. (2)

    Rownoczesnie sklepy ZURT'u rozprowadzaly telewizory warszawskich zakladow Kasprzaka. To z nich pochodzily dawne popularne Belwedery czy wielko ekranowe Wawele. Ale moi rodzice kupili pierwszy telewizor to byl wegierski ORION Tisza. Nasi sasiedzi mieli piekny czeski Lotos. Pierwsze mecze jakie ogladalem w telewizji w 1961 roku to Real Madryt z Benfica Lizbona. Wygrala Benfica 5:2. Oraz slynne dwa mecze Gornika Zabrze z Tottenhamem Londyn. Pierwszy mecz wygral Gornik 4:2 ale w rewanzu Tottenham rozjechal Gornika 8:1. Tragedia.

    • 1 0

    • Zakłady Kasprzaka? (1)

      Zakłady Radiowe im. M.Kasprzaka to produkowały magnetofony (takie urządzenia do nagrywania dzwięku na taśmie magnetycznej), a telewizory produkowane były w Warszawskich Zakładach Telewizyjnych WZT

      • 2 0

      • Ty myslisz ze nikt w Polsce nie wie co

        to jest magnetofon? Poniewaz napisales ze magnetofon to takie urządzenia do nagrywania dzwięku na taśmie magnetycznej. Juz taki mlody nie jestem zebym nie wiedzial co to magnetofon. Mialem Tonette a potem Grundiga ZK140. Nie jestem pewien czy Zaklady Kasprzaka i WZT kiedys nie byly razem. Ale to dzisiaj nie jest takie wazne.

        • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane