• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Jak rozmawiać z dziećmi na trudne tematy? Dowiesz się z książek

Magdalena Raczek
31 marca 2019 (artykuł sprzed 5 lat) 
Jak książki mogą pomóc odpowiedzieć dziecku na różne pytania? Jak książki mogą pomóc odpowiedzieć dziecku na różne pytania?

Śmierć, rozwód, wojna, choroba, przemoc, seks i wiele innych - jak rozmawiać z dziećmi na trudne tematy? Pomóc zrozumieć i oswoić te niełatwe kwestie mogą książki. To one często podpowiadają, jak inicjować rozmowy dorosłych z dziećmi. O tym, jakie książki wybierać i jak z nich korzystać rozmawiali goście Gdańskich Targów Książki podczas panelu dyskusyjnego zatytułowanego "Trudne tematy w literaturze dla dzieci i młodzieży".



Rozmowę poprowadziła dziennikarka i pisarka - Dorota Karaś, a udział w niej wzięli znawcy z różnych dziedzin: Katarzyna Witt (historyczka sztuki i edukatorka muzealna, badaczka literatury dziecięcej i autorka), Anna Posłuszna (kierowniczka działu edukacji w Muzeum Emigracji w Gdyni), Viola Wojda (polonistka, księgarka pracująca w księgarni Firmin), Justyna Sawicka (doktorantka na Wydziale Filologicznym UG zajmująca się motywem śmierci w literaturze dla dzieci, pracowniczka Teatru Miniatura) Agnieszka Paczkowska (pracująca w hospicjum jako psycholog) oraz Piotr Białas (grafik, projektant, pomysłodawca projektu-wystawy "Zrozumieć bohatera" oraz rozmowy o trudnych tematach w literaturze dla dzieci i młodzieży).

Przeczytaj także: Walczą ze śmiertelnym wrogiem. Wystawa małych bohaterów

W ramach wstępu Piotr Bałas zaprezentował publiczności, wśród której znalazło się sporo młodzieży, pokaz slajdów na temat bohaterów, czyli tych, którzy radzą sobie w powszechnym rozumieniu z trudnościami. Jak ci bohaterowie zmieniali się z czasem, a wśród nich byli zarówno indywidualiści (Janosik, Hans Kloss), jaki i superbohaterowie Marvella czy zbiorowy bohater, jak np. Drużyna Pierścienia oraz kobieta (bohaterka "Igrzysk śmierci").

- Bohaterowie są nam potrzebni, chcemy być tacy jak oni: silni, chcemy pokonać złego i chcemy, żeby dobro zwyciężyło. Tak kończą się filmy, ale w życiu bywa różnie, dlatego chcemy o tym porozmawiać. Bohaterem wystawy, od którego wszystko się zaczęło, jest Borys, który mieszka wśród nas, jest takim samym chłopakiem jak wy, też ma swoje marzenia, tylko walczy z nieuleczalną chorobą. To jest jeden z takich trudnych tematów - zapowiedział pomysłodawca spotkania i kurator wystawy.
Przeczytaj także: Święto literatury ponownie w Gdańsku. Od piątku Gdańskie Targi Książki

  • Wystawa "Zrozumieć Bohatera" to jedna z kilku wystaw, jakie można obejrzeć w trakcie Gdańskich Targów Książki.
  • Wystawa "Zrozumieć Bohatera" to jedna z kilku wystaw, jakie można obejrzeć w trakcie Gdańskich Targów Książki.
  • Wystawa "Zrozumieć Bohatera" to jedna z kilku wystaw, jakie można obejrzeć w trakcie Gdańskich Targów Książki.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
  • Spotkanie nawiązywało do wystawy "Zrozumieć Bohatera", którą można oglądać w trakcie trwania Targów Książki w foyer Filharmonii.
Dorota Karaś na początek przewrotnie zapytała swoich rozmówców, czy tzw. trudne tematy w ogóle istnieją, obiektywnie patrząc? Czy są one trudne dla dzieci, czy raczej dla dorosłych? Często bowiem to dyskomfort dorosłych w odpowiadaniu na pytania dziecka jest tu decydujący, a jak wiadomo, każde dziecko zadaje mnóstwo pytań każdego dnia i nie zawsze są to łatwe pytania. Zwykle małe dziecko kieruje się ciekawością i nawet jeśli się boi, to ciekawość bierze górę.

- Z wiekiem, kiedy dziecko dorasta, pytania stają się coraz trudniejsze, a dziecko uczy się w trakcie swojego życia, żeby nie pytać, bo nie uzyskuje satysfakcjonujących odpowiedzi albo słyszy jakieś cięte riposty w stylu: "Nie myśl o tym, kiedyś przyjdzie czas, żeby o tym porozmawiać", więc dziecko czy nastolatek przestaje pytać dorosłych. Dlatego informacji zaczyna szukać gdzie indziej: w grupie rówieśniczej, w mediach itd. - mówiła Agnieszka Paczkowska.
Z kolei Viola Wojda opowiadała, że zupełnie inne lektury wybierają dorośli, którzy chcą kupić dziecku książkę, a inne sami zainteresowani. Nie brak wśród publikacji tych, które dotykają trudnych tematów, jak: samookaleczenie, samobójstwo czy trudne sprawy, które dzieją się w szkole (np. dręczenie)

- Ja jestem za tym, żeby dzieciom takie książki podsuwać, bo w nich czasem znajdziemy najlepsze odpowiedzi na nurtujące nas pytania. Jednak spotkałam się z tym, ze to rodzice właśnie zabraniają czytać niektóre książki - dodała Wojda.
Przeczytaj także: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?

Justyna Sawicka natomiast zastanawiała się nad tym, jak zmieniały się z czasem tematy tabu i jakie dziś są aktualne. Wiele z nich zostało "oswojonych" w literaturze, jak choćby śmierć. Dziś Sawicka zaliczyłaby do tabu inne obszary: jedzenie zwierząt, kanony urody, religię czy problem "inności" (różne orientacje seksualne, rasa, niepełnosprawności itp.).

Dzieci chętnie sięgają po ciekawe książki, warto dobrze je wybierać. Dzieci chętnie sięgają po ciekawe książki, warto dobrze je wybierać.
Później szerzej temat inności rozwinęła jeszcze Katarzyna Witt, uznając, że "inność to bardzo szeroki problem, dopiero uczymy się języka, i tego, jak o tym mówić." Zaznaczyła jednak, że warto byłoby nie wiązać go schematycznie z terminem "tolerancji", bo jest to jednak niefortunne, żeby kogoś "tolerować" lub nie za to, że ma inny kolor skóry czy pochodzi z innego kraju, czyli nie miał na to wpływu. Ważniejsza jest solidarność i to, by nie oceniać, nie używać stereotypów.

- Książki mogą nam pokazać inną perspektywę patrzenia na to, jak może wyglądać życie, inną historię, inne doświadczenia. To nam ułatwi taką wrażliwość, nad którą musimy pracować całe swoje życie, nikt się z nią nie rodzi i cały czas się jej uczymy. Musimy patrzeć na świat jak na całość, a on z różnych perspektyw wygląda inaczej. Np. w książeczce pt. "Kolumb. Całkiem inna historia" mamy pokazanego Kolumba nie jako bohatera, bo widzimy go oczami Indianina - mówiła Katarzyna Witt.

Niektóre tematy podejmowane są w literaturze dla młodzieży niezwykle rzadko, np: dojrzewanie dziewcząt, samookaleczenia, nastoletnie/niechciane ciąże itp. Jednak - jak twierdzą goście spotkania - te tematy istnieją, ale są niszowo podejmowane i nie ma ich w książkach najpopularniejszych i najpoczytniejszych, bo nie należą do najprzyjemniejszych, więc siłą rzeczy podejmowane są rzadziej. Viola Wojda stwierdziła, że dla wielu literatura ma być rozrywką, dlatego nie chcą czytać o takich sprawach. Sama dodała do tych trudnych tematów: dręczycielstwo, zaburzenia związane z odżywianiem, depresję, sytuacje społeczne (wojna, emigracja, osierocenie).

Na koniec Anna Posłuszna wspomniała o książkach, które można kupić na stacjach benzynowych, w urzędach pocztowych, supermarketach, książki tanie i "niekontrolowane", które dzieci dostają w prezencie np. od babć, cioć itd. Przykładem może być "Poczet polskich patriotów dla dzieci", gdzie bohaterowie są tylko związani z militariami i są katoliccy, a historia dość mocno wypaczana i przedstawiana dzieciom w  sposób zinfantylizowany. Ponadto są to książki wydane niechlujnie i po prostu brzydkie. I to jest problem, bo niektóre dzieci nie mają możliwości potem porozmawiać o nich z dorosłymi.

Polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania: "Złota różdżka, czyli bajki dla niegrzecznych dzieci" Heinrich Hoffmann (wyd. Egmont), francuski bestseller "Pasztety, do boju!" Clémentine Beauvais (wyd. Dwie Siostry), "Kasieńka" Sarah Crossan (wyd. Dwie Siostry), "Kim jest Ślimak Sam?" Maria M. Pawłowska, Jakub Szamałek (wyd. Krytyka Polityczna), "Krzywda. Historia moich blizn" Eve Ainsworth (wyd. zielona Sowa), "Kolumb. Całkiem inna historia" Artur Domosławski (wyd. Egmont), "Trzecie życzenie Tumbo" Magdy Małkowskiej (książeczka Fundacji Hospicyjnej z serii "Bajka Plasterek").

  • Książki polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania.
  • Książki polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania.
  • Książki polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania.
  • Książki polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania.
  • Książki polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania.
  • Książki polecane, pomocne tytuły na różne trudne tematy, które padły w trakcie spotkania.

Wydarzenia

Gdańskie Targi Książki (7 opinii)

(7 opinii)
5 zł
wieczór literacki, spotkanie, targi

Wydarzenia

Zobacz także

Opinie (13)

  • karta zalecana przez WHO, nazwana kartą LGBT plus dla dzieci od przedszkola (7)

    rozwiązuje wszystkie problemy. co rodzic nie potrafi to latarnik pomoże. by żyło się lepiej.

    • 12 14

    • Wolisz, żeby dziecko nie wiedziało, jak rozpoznać pedofila w kościele ? (6)

      • 17 12

      • zobacz na statystyki, księża to promil tego zjawiska (5)

        najwięcej pedofilów jest wśród trenerów, nauczycieli, lekarzy i innych przyjaciół rodziny.

        • 11 10

        • (2)

          A czyja to statystyka? E-piskopatu?

          • 11 8

          • koszerna

            • 4 6

          • Kolorowych tzn teczowych.

            • 1 4

        • Zadaj sobie pytanie dlaczego? (1)

          Dlaczego ilość skazywanych księży to promil.?

          • 4 1

          • bo katomafia się kryje i tuszuje

            a będzie zdobić latarnie

            • 2 1

  • dzieci to mali ludzie z rozumami a nie przygłupy

    nie znają słów. przekaz ma być prosty i konkretny.

    • 16 2

  • Lewacki tolerancyjny bełkot

    • 13 16

  • Pozycja obowiązkowa dla dzieci. (1)

    "Boga przecież nie ma". Wydawnictwo czarna owca.

    • 6 3

    • ale do tego tysiąc książek, że Bóg jednak jest.

      i co?

      • 0 2

  • było coś fajnego i przyjaznego

    mieliśmy fart kiedy dziecko zaczeło pytać skąd się biorą dzieci wypuszczono książeczkę pt;Mamo tato skąd się wziolem ? polecam i czekam na powrót do księgarń !

    • 1 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Forum

Wydarzenia

Wystawa budowli z klocków Lego (2 opinie)

(2 opinie)
33 - 35 zł
wystawa

Wystawa dinozaurów Di­no­world (4 opinie)

(4 opinie)
45 zł
wystawa

Unikaj statków, gdzie nie mają zwierząt. Zwierzęta na Darze Pomorza - wystawa czasowa (1 opinia)

(1 opinia)
28 zł
wystawa

Najczęściej czytane