Czy zima mogła zaskoczyć drogowców 300 lat temu?

Michał Ślubowski

2 grudnia 2021 (artykuł sprzed 2 lat)

Opinie (18)

A. Möller, Opowieść o sannie między Łęgowem a Pruszczem, 1608 r., ze sztambucha w zbiorach Biblioteki Kórnickiej.

Obfite opady śniegu potrafią niemiło zaskoczyć wielu drogowców oraz kierowców. Z drugiej strony, biały puch uszczęśliwia rzeszę dzieci oraz ekologów, którzy przewidują mniejsze problemy z nawodnieniem i wiosenną suszą. A jak z dużymi opadami śniegu radzono sobie w Gdańsku 300 lat temu?

Czy potrafisz czytać książki w języku obcym?

tak, nie stanowi to dla mnie wyzwania tak, ale muszę wspomagać się słownikiem nie, mój poziom jest zdecydowanie za słaby nie, nie znam języków obcych

Odpowiedź na to pytanie możemy poznać dzięki relacji poświęconej wielkiej zarazie z roku 1709. Przebieg epidemii znamy dzięki relacji gdańskiego doktora Johanna Christopha Gottwalda, który spisał swoje wspomnienia oraz opublikował je w języku niemieckim w roku 1710.

Dwa lata później zostały one przetłumaczone na język angielski oraz wydrukowane w jednym z pierwszych międzynarodowych periodyków naukowych, czyli w angielskim Philosophical Transactions. Poniższy wycinek jest przetłumaczony właśnie z tego wydania:

- Zima przed rokiem zarazy była najmroźniejsza, odkąd ludzie sięgają pamięcią. Mróz pojawił się drugiego dnia świąt i trzymał aż do Wielkiej Nocy; podczas tego okresu spadło tyle śniegu, że musieliśmy wynająć wiele wozów, aby wywieźć go z ulic, w przeciwnym wypadku mógłby narobić wiele szkód - czytamy w periodyku.
Rzeczywiście, zima 1708 r. była w Europie wyjątkowo ciężka. Według opowieści Bałtyk można było przebyć konno, a na zamarzniętych kanałach Wenecji urządzano wyścigi łyżwiarskie. W wielu innych krajach pojawiało się to samo stwierdzenie, co u Gottwalda, że nikt z żyjących nie pamięta tak srogiej zimy. Zarówno zima w 1708, jak i 1709 r. były w Europie rekordowe pod względem chłodu.

Siarczysty mróz zebrał na kontynencie równie krwawe żniwo. Tysiące ludzi zmarło z wychłodzenia, podobnie jak zwierzęta domowe i gospodarskie. W Paryżu, odciętym przez mróz od reszty świata, zanotowano nawet przypadki kanibalizmu. Powody takiej zimy są wciąż zagadką zarówno dla historyków, jak i dla klimatologów.

Bardzo ciekawa jest wzmianka o poniesieniu kosztów użycia wielu wozów do wywożenia śniegu. Po pierwsze, Rada Miasta Gdańska była gotowa na walkę z żywiołem. Po drugie, chęć uniknięcia szkód może sugerować, że podobne incydenty miały miejsce w przeszłości. Duże ilości śniegu mogły przecież być powodem podtopień, uszkodzeń domów czy zniszczenia składowanych towarów.

Z drugiej strony, dawni gdańszczanie uwielbiali zabawy w śniegu. Wystarczy przytoczyć dwie angielskie relacje z XVII wieku. Autorem pierwszej z nich jest Peter Mundy.

- Zimą gdańszczanie używają do przemieszczania się niewielkich sań, ciągniętych przez jednego konia, które nazywają saniami "Yagh". Niektórzy mówią, że to od słowa der Jagh, oznaczającego polowanie. Wydaje się jednak, że bardziej bliskie prawdy jest pochodzenie tego słowa od niewielkiej, szybkiej łodzi na wzór podobieństwa gładkiego sunięcia łódki przez taflę wody oraz ślizgania się sań przez lód i śnieg. Zazwyczaj w tych saniach siedzą dwie osoby: kobieta oraz mężczyzna, młodzieniec i panna itd. Mężczyzna prowadzi przez 3 lub 4 mile przez zmarzlinę: lądem do Heilighbrunn, czyli świętej studni, lub do Oliwy, Sopotu itd. Innym sposobem jest przemierzanie zamarzniętej Motławy oraz Wisły, również do miejsc znajdujących się w okolicy. Sanie pędzą z wielką prędkością, wszyscy chcą siebie wyprzedzić, dlatego każdy chce dla siebie wziąć najszybszego konika - pisał Mundy.
W podobnym okresie wtórował mu jego rodak Robert Bargrave.

- Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta mieszkańców miasta obserwuje to widowisko z okolic bram - czytamy w relacji drugiego Anglika.
Nie pozostaje mi nic innego, jak życzyć wszystkim jak najpełniejszego wykorzystania zimy 2021.

O autorze

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-12-02 10:48

I fajnie było

a dzisiaj wymoczek prędzej się rozpłacze na widok śniegu na chodniku , zrobi zdjęcie telefonem i wyśle z pretensjami do redakcji , niż uzna to za powód do zabawy. Takie czasy.

2 lata
- 63 7
Twoja opinia

Zmień treść

a dzisiaj wymoczek prędzej się rozpłacze na widok śniegu na chodniku , zrobi zdjęcie telefonem i wyśle z pretensjami do redakcji , niż uzna to za powód do zabawy. Takie czasy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-12-02 11:23

(5)

w sredniowiecznej europie kanibalizm zimą to była norma. takie czasy, zima oznaczała śmierć wszystkiego, roślin zwierząt i ludzi. jeśli lato i jesień były nieurodzajne to wioski wymierały. dlatego ludzie dopuszczali się kanibalizmu

historyk gerwazy
2 lata
- 3 10
Twoja opinia

Zmień treść

w sredniowiecznej europie kanibalizm zimą to była norma. takie czasy, zima oznaczała śmierć wszystkiego, roślin zwierząt i ludzi. jeśli lato i jesień były nieurodzajne to wioski wymierały. dlatego ludzie dopuszczali się kanibalizmu
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-12-02 13:36
  
  300 lat temu
  
  Ale wiesz, że artykuł nie traktuje o czasach średniowiecznych, prawda?
  
  sparky
  2 lata
  - 7 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ale wiesz, że artykuł nie traktuje o czasach średniowiecznych, prawda?
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-12-02 11:45
  
  (1)
  
  Nie tylko w średniowieczu odnotowywano masowy kanibalizm. Wielki hołodomor za stalina na Ukrainie, świadomie głodzenie przez niemców mas sowieckich jeńców wojennych, oblężenie Królewca i głód po zajęciu go przez sowietów w 1945 r. To tak na szybko kilka współczesnych przykładów kanibalizmu.
  
  2 lata
  - 11 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie tylko w średniowieczu odnotowywano masowy kanibalizm. Wielki hołodomor za stalina na Ukrainie, świadomie głodzenie przez niemców mas sowieckich jeńców wojennych, oblężenie Królewca i głód po zajęciu go przez sowietów w 1945 r. To tak na szybko kilka współczesnych przykładów kanibalizmu.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-12-03 08:36
    
    W oblężonym Leningradzie ludzie zjadali własnych zmarlych krewnych
    
    a na ulicach polowały na ludzi bandy
    
    2 lata
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    a na ulicach polowały na ludzi bandy
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-12-02 11:43
  
  za dużo horrorów
  
  i harypoterów się naoglądałeś - jakoś historia Europy nie zakończyła się w średniowieczu ;)
  
  tata
  2 lata
  - 6 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i harypoterów się naoglądałeś - jakoś historia Europy nie zakończyła się w średniowieczu ;)
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-12-02 11:41
  
  taaa, taką normą jak LGBT
  
  2 lata
  - 10 6
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  taaa, taką normą jak LGBT
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-12-02 11:02

(3)

"Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta

"Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta mieszkańców miasta obserwuje to widowisko z okolic bram"

Dziś też robimy takie wyścigi, tylko, że audicami, albo beemkami. Bez względu na czasy, samicę się na to zawsze wyrwie, a publika rozdziawia japy.

2 lata
- 49 5
Twoja opinia

Zmień treść

"Zimą do Świętej Studzienki młodzi dżentelmeni ze swoimi paniami udawali się w lekkich saniach, które są osadzone na dwóch długich drewnianych deskach, okutymi stalą. Sanie są ciągnięte przez jednego konia, a powożone osobiście przez młodzieńca. W ich zwyczaju jest, podczas drogi powrotnej do miasta, ścigać się z innymi saniami, a reszta mieszkańców miasta obserwuje to widowisko z okolic bram" Dziś też robimy takie wyścigi, tylko, że audicami, albo beemkami. Bez względu na czasy, samicę się na to zawsze wyrwie, a publika rozdziawia japy.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-12-02 17:47
  
  "publika rozdziawia japy", uwielbiam te motoryzacyjne fantazje.
  
  p.s. kilka blachar nie czyni ogółu "samic"
  
  2 lata
  - 5 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  "publika rozdziawia japy", uwielbiam te motoryzacyjne fantazje. p.s. kilka blachar nie czyni ogółu "samic"
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-12-02 12:57
  
  (1)
  
  Raczej to tylko niektórym samcom się wydaje, że samice się na takie coś wyrwie, a w rzeczywistości kończy się często na wyrwaniu jedynie paru znaków drogowych, elementów innych pojazdów, itp. oraz zablokowaniu drogi.
  
  2 lata
  - 10 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Raczej to tylko niektórym samcom się wydaje, że samice się na takie coś wyrwie, a w rzeczywistości kończy się często na wyrwaniu jedynie paru znaków drogowych, elementów innych pojazdów, itp. oraz zablokowaniu drogi.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-12-02 13:47
    
    A moją Jessicę to myślisz, że jak wyrwałem? Na Golfa III z tjuningiem. Kropka w kropkę to samo, co przed 300 laty, tylko wtedy komórek nie było, a na lachony mówiło się "dziewoje".
    
    2 lata
    
    11 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    A moją Jessicę to myślisz, że jak wyrwałem? Na Golfa III z tjuningiem. Kropka w kropkę to samo, co przed 300 laty, tylko wtedy komórek nie było, a na lachony mówiło się "dziewoje".
    Regulamin dodawania opinii