Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Kontrowersyjni Ferberowie

Marcin Stąporek
10 stycznia 2011 (artykuł sprzed 13 lat) 
Opinie (60)
Maurycy Ferber jako biskup warmiński. Kopia zaginionego obrazu z 1535 r., namalowana przez Antona Möllera ok. 1590 r. Maurycy Ferber jako biskup warmiński. Kopia zaginionego obrazu z 1535 r., namalowana przez Antona Möllera ok. 1590 r.

Maurycy Ferber jako biskup warmiński. Kopia zaginionego obrazu z 1535 r., namalowana przez Antona Möllera ok. 1590 r.

ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku

Jedno z historycznych malowideł, umieszczonych w XIX wieku w Białej Sali Ratusza Głównego Miasta, przedstawiało Eberharda Ferbera, otrzymującego wieniec po zwycięstwie w „turnieju majowym” na Długim Targu w 1493 r. Jedno z historycznych malowideł, umieszczonych w XIX wieku w Białej Sali Ratusza Głównego Miasta, przedstawiało Eberharda Ferbera, otrzymującego wieniec po zwycięstwie w „turnieju majowym” na Długim Targu w 1493 r.

Jedno z historycznych malowideł, umieszczonych w XIX wieku w Białej Sali Ratusza Głównego Miasta, przedstawiało Eberharda Ferbera, otrzymującego wieniec po zwycięstwie w „turnieju majowym” na Długim Targu w 1493 r.

ze zbiorów autora

Maurycy Ferber patronem gdańskiego tramwaju? Faktycznie, był wybitną osobowością, ale przez tego paliwodę Gdańsk obłożono papieską klątwą.



Trwa głosowanie na patronów gdańskich tramwajów. Jednym z kandydatów jest Maurycy Ferber, który, jak dotąd, zebrał około 330 głosów poparcia. Liderujący Jan Heweliusz ma ich ponad 1400.

Maurycy, urodzony w 1471 roku jako dziesiąte dziecko kupca i ławnika Johanna Ferbera - późniejszego burmistrza Gdańska, posiadał aż w nadmiarze cechy przypisywane swej rodzinie - wysokie mniemanie o sobie, gwałtowność charakteru i upór. W 1498 r. wywołał wielki skandal towarzysko-obyczajowy, zaręczając się z młodziutką Anną Pilemann. Pochodziła ona z rodziny równej zamożnością i pozycją społeczną, jednak wrogo ustosunkowanej do Ferberów.

Krewni dziewczyny - wśród których główną rolę grali Suchtenowie i Feldstette'owie - stanowczo sprzeciwili się projektowanemu małżeństwu. Do dziś trudno ustalić, czy Anna była początkowo przychylna Maurycemu, a potem zmieniła zdanie pod wpływem perswazji wujów, czy też - jak utrzymywali ci ostatni - wcale nie była zainteresowana, a Maurycy wymusił na niej zaręczyny, grożąc, że w przypadku odmowy "zrobi coś tak strasznego, że jeszcze po 10 latach będzie się o tym mówić w mieście". Dość, że rodzina postarała się dla Anny o nowego narzeczonego, którym został syn burmistrza Henryka Suchtena. Maurycy Ferber skarżył się w tej sprawie do rady miejskiej i początkowo uzyskał korzystny wyrok, jednak rodzina panny wniosła sprawę do sądu biskupiego, który z kolei odmówił Maurycemu praw do ręki dziewczyny.

Młody Ferber nie pogodził się z porażką i udał się aż do Rzymu, gdzie złożył apelację do sądu papieskiego. Rozpoczął się długi i głośny proces. Gdy rzymski sędzia wezwał na świadków rodzinę Angermünde, a ci nie pojawili się w Rzymie, w 1500 r. cały Gdańsk obłożono klątwą kościelną. Zakazano odprawiania nabożeństw, udzielania sakramentów i bicia w dzwony, kościoły zostały zamknięte, co wywołało niezadowolenie mieszkańców. Był to wątpliwy sukces Maurycego Ferbera, który, zabiegając o swoje sprawy osobiste, nie cofnął się przed działaniem na szkodę rodzinnego miasta i choćby z tego powodu nie zasłużył, moim zdaniem, by być patronem czegokolwiek w Gdańsku.

Ostatecznie nie udało mu się zresztą poślubić Anny, która w 1504 r. została żoną młodego Suchtena. W sprawę wmieszał się wtedy nawet król Aleksander Jagiellończyk, który zabronił Ferberowi odwoływać się w tej sprawie do cesarza i papieża.

Zetknąwszy się z wysokimi dostojnikami kościelnymi, Maurycy zapragnął zostać jednym z nich. Pojechał do Italii, gdzie wstąpił na studia prawnicze, został doktorem praw i  szambelanem papieskim. Przez krótki czas piastował stanowisko proboszcza kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku i z tym wiąże się jego jedyna zasługa dla miasta. Na własny koszt wzniósł nowy budynek plebanii przy kościele, o czym do dziś przypomina zachowany kartusz z herbem Ferberów i datą 1517. Kilka lat później został biskupem warmińskim. Był to trudny czas dla kościoła katolickiego, mocno zagrożonego w związku z wystąpieniami Lutra i jego uczniów. Zasługą Maurycego Ferbera było utrzymanie katolicyzmu na Warmii, otoczonej ze wszystkich stron przez ziemie protestanckie. W perspektywie wieków przyczyniło się to do silniejszych związków Warmii z Polską, ale o tym w XVI wieku z pewnością jeszcze nie myślano.

Daleko bardziej znaczący w dziejach Gdańska był jego osiem lat starszy brat, Eberhard Ferber, choć i jego trudno oceniać jednoznacznie. W młodości, stosownie do ambicji rodzinnych, przygotowywany był do życia rycerskiego i przebywał na dworze książąt meklemburskich. Kilka lat później wziął udział w ataku floty hanzeatyckiej na Flandrię. Poślubiwszy w Gdańsku posażną pannę, miast zająć się rodzinnymi interesami, przyłączył się do księcia pomorskiego Bogusława X w pielgrzymce do Ziemi Świętej i w 1497 r. u grobu Chrystusa został ponoć pasowany na rycerza.

Po powrocie do Gdańska zaczął robić karierę polityczną jako ławnik, rajca, a w końcu burmistrz. Jego zasługą było ujęcie po kilkuletnich staraniach przywódcy rozbójniczej bandy, Szymona Matterna (przeczytasz o nich w artykule Krwawi bracia na gdańskim gościńcu). Nawiązał kontakty z dworem Zygmunta Starego, brał udział w kilku zjazdach dyplomatycznych. Reprezentując Gdańsk na forum Hanzy, przeciwstawiał często interesy miasta dążeniom dominującej w Hanzie Lubeki, proponując nawet, by liga hanzeatycka uznała króla polskiego za swego protektora. W uznaniu zasług, Zygmunt Stary podniósł Eberharda w 1515 r. do godności szlacheckiej.

Ważnym dokonaniem Eberharda Ferbera był udział Gdańska w ostatniej wojnie z Krzyżakami i skuteczna obrona miasta, które w listopadzie 1520 r. zostało oblężone przez zaciężne oddziały niemieckie (później wiązano z tym wydarzeniem legendę o trzech świńskich łbach, wystrzelonych z armaty w kierunku wrogich pozycji). Były to już ostatnie lata jego potęgi: przeciwnicy, wśród których były zarówno od dawna zwaśnione z Ferberami rody patrycjuszowskie, jak i mniej zamożni mieszczanie, oskarżyli go o nadużycia, pozbawili urzędu i wygnali z miasta. Zajęty likwidacją państwa krzyżackiego Zygmunt Stary interweniował na korzyść swojego faworyta dopiero w 1526 r. Eberhard zrezygnował jednak z powrotu na stanowisko burmistrza i pozostał w Tczewie, gdzie dzierżył z królewskiego nadania starostwo.

Potomkowie Eberharda żyli i piastowali w Gdańsku wysokie stanowiska niemal do końca XVIII wieku. Wśród wielu związanych z nimi pamiątek można wymienić renesansową kamienicę przy ul. Długiej 28 (wzniósł ją syn Eberharda), wielkie epitafium z 1656 r. w Bazylice Mariackiej (przeczytasz o nim w artykule Zagadka spadajacego dziecka), którym jeden z prawnuków Eberharda uczcił pamięć zmarłego brata, czy funkcjonującą jeszcze do 1945 r. nazwą zajazdu "Trzy świńskie łby" w Lipcach.

Wielopokoleniowy ród Ferberów z pewnością zapisał się w dziejach Gdańska, jednak wśród jego członków trudno wskazać osoby, z którymi nie wiązałyby się jakieś kontrowersje. Pewnie dlatego przedwojenni gdańszczanie nadali jednej z ulic Wrzeszcza nazwę "Ferberweg" (dzisiejsza ul. ks. Miszewskiego), rezygnując ze wskazania konkretnej postaci, która mogłaby zostać w ten sposób uhonorowana. Może podobnie powinno się postąpić z gdańskimi tramwajami?

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (60) 6 zablokowanych

  • 2011-01-10 07:47

    Dziękuje Panu Panie Stąporek (5)

    I wszystko jasne:) Ferber tak ale nie Maurizio... Ale Budyń i jego ZKM wiedzą najlepiej

    btw

    13 lat

    • 39 7

    • 2011-01-10 08:32

      najlepszy byłby Lendzion

      Polak, który walczył w obronie Gdańska

      13 lat

      • 5 3

    • 2011-01-11 00:57

      (3)

      Jan z Kolna ( nie z kolana :) )-wybitny Polak zasłuzony dla Gdańska
      Konrad Leczkow wybitny Gdańszczanin -burmistrz
      Takich wybierajcie a nie fryców i czosnków

      13 lat

      • 4 2

      • 2011-01-18 10:06

        moherek

        moherek uciska-widać ześ zza Buga kmiotku:)

        Gdanszczanin

        13 lat

        • 0 4

      • 2011-03-22 19:41

        (1)

        Ja tez przejde do historii jako pilot z danii

        Johnny Scolvuss

        13 lat

        • 0 0

        • 2011-03-22 19:43

          wiec klade klatwe na klamcow

          Johnny

          13 lat

          • 1 0

  • 2011-01-10 07:48

    "Może podobnie powinno się postąpić z gdańskimi tramwajami?" (1)

    Też tak właśnie pomyślałem. Zresztą, dowolny inny Ferber byłby lepszy niż Maurycy. Wybór akurat Maurycego niesamowicie dziwi. Czyżby kolejna próba podlizania się Kościołowi przez gdańskich radnych?

    B:-)

    13 lat

    • 30 3

    • 2020-01-05 18:59

      Myślę

      że w części masz rację. To tak jakby chcieli podziękować Głodziowi za pochówek w kościele Mariackim Adamowicza ,który powinien być pochowany na cmentarzu komunalnym !

      as

      4 lata

      • 0 0

  • 2011-01-10 08:17

    Maurycy nie szczegolna postac

    13 lat

    • 14 1

  • 2011-01-10 08:17

    (3)

    mnie to akurat zwisa, moim zdaniem mogli by ponadawac "imiona" i gołębiom bo one nie maja skrupułów s**** na kogokolwiek nie wazne czy to zwykly obywatel czy jakas szycha ;)



    jakies takie dziwne to nadawanie imion, bo kumam samoloty rejsowe czy pociagi ale tramwaje ktore powinny jezdzic co 10 min?!?!? jakas bufonada i kretynizm.

    to mapoprostu służyć nam mieszkancom a nie maja to byc jezdzace pomniki, a potem co? za 30 lat beda dalej wnieoplacalne remonty wciskac bo nie wyrzucą/sprzedadzą "HEWELIUSZA" przeciez to wizytowka Gdanska...

    Nell

    13 lat

    • 42 6

    • 2011-01-10 08:30

      własnie, mogą nadawać imiona nawet gołębiom, ale nie jest to zła akcja, skoro zmusza do poznania historii (2)

      13 lat

      • 5 5

      • 2011-01-10 08:42

        (1)

        a co Ci powie samo nazwisko z boku tramwaju? nawet moim zdaniem bedzie to upakazajace dla tych osob.
        gdyby na przystankach zamiast reklamy raz na jakis czas dawali sylwetke zasluzonego gdanszczanina to wtedy sa szanse, bo to z nudow czekajac na tramwaj by se czlowiek poczytal. a tak 35 nazwisk nie wiadomo co znaczacych.

        Nell

        13 lat

        • 10 3

        • 2011-01-10 09:14

          Początkowo też uważałam to za idiotyczny pomysł, ale jednak zmusza do poznawania historii.

          Sylwetki gdańszczan z opisem mogłyby by być drukowane na biletach na jakieś imprezy kulturalne.

          13 lat

          • 8 2

  • 2011-01-10 08:25

    a tam kontrowersje!

    Jan Heweliusz ma najwięcej głosów, bo każdy wie, że to astronom, a o Ferberach wiedza jest niewielka.
    Trudno tylko wybrać jednego Ferbera i nie wiadomo, czemu wybór padł własnie na Maurycego. Nie chodzi o klątwę, tylko o więcej interesujących postaci.
    Niech będzie ród Ferberów.

    gdanszczanka

    13 lat

    • 13 2

  • 2011-01-10 08:29

    biedny biskup, taki wychudzony na portrecie

    tam kościół żył chyba w podobnym ubóstwie jak teraz

    Czytać Biblie katole

    13 lat

    • 28 7

  • 2011-01-10 08:31

    papieska klątwa (1)

    hahahaha

    13 lat

    • 12 6

    • 2020-01-05 21:07

      No w Gdańsku już w tym roku ....

      4 lata

      • 0 0

  • 2011-01-10 09:04

    "Faktycznie, był wybitną osobowością"

    taaa, klecha i "wybitna postać", panie, stąporek

    Pan Planeta

    13 lat

    • 12 17

  • 2011-01-10 09:11

    klątwę na Polaków rzucił papież Marcin V (1)

    za zwycięstwo nad zakonem krzyżackim w słynnej bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Klątwa ta nie została zniesiona do dzisiaj !

    felek

    13 lat

    • 21 3

    • 2011-01-10 10:34

      No teraz wszystko jasne...

      Klatwa trwa.-))

      obiecanki cacanki

      13 lat

      • 6 1

  • 2011-01-10 09:21

    oto protoplasta "światłego europejczyka':-) dla prywaty latał po obcych dworach i kalał własne gniazdo (4)

    teraz chłopcem do bicia, następnym po Polsce, są węgrzy
    ich socjaliści, odsunięci od władzy po 8 latach rujnowania kraju, też latają ze skargą na złego orbana gdzie się da i do kogo sie da

    g@llux

    13 lat

    • 9 4

    • 2011-01-10 10:53

      (3)

      nie po obcych dworach, tylko do sądu kolejnej instancji

      osobiscie też nie wiem po co, ale miał dwadziescia kilka lat i chodziło o kobietę

      13 lat

      • 1 0

      • 2011-01-10 11:04

        to dlaczego król aleksander "zabronił Ferberowi odwoływać się w tej sprawie do cesarza i papieża."? (2)

        myślisz dosłownie
        co prawda wtedy FB nie było, ale były inne sposoby komunikowania się
        papież miał dwór, zdziwiłbyś się jaki:-)

        g:-)

        13 lat

        • 1 1

        • 2011-01-10 11:27

          skąd cesarz w tej historii, nie wiem (1)

          Dobrze zrobił król Jagiellończyk, że uspokoił gwałtownika i pieniacza.
          Niemniej burzliwa młodość maurycego mnie nie zraża, bywają gorsze błedy, a przynajmniej teraz jest o co sie spierać ;)

          13 lat

          • 3 0

          • 2011-01-10 12:20

            skoro nie wiesz co cesarz robi w tej historii, to znaczy że mało wiesz o dynastii jagiellonów

            chodzi oczywiście o habsburgów

            g:-)

            13 lat

            • 1 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

6011

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jakiego budynku brakuje w kadrze?

 

Najczęściej czytane