• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Kwiaty i znicze na grobach gdańskich Polaków

Rafał Borowski
22 marca 2019 (artykuł sprzed 5 lat) 
  • Zdjęcia z urocztości na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie.
  • Zdjęcia z urocztości na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie.
  • Zdjęcia z urocztości na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie.
  • Zdjęcia z urocztości na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie.
  • Zdjęcia z urocztości na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie.

W Wielki Piątek 22 marca 1940 roku, nieopodal obozu koncentracyjnego Stutthof, Niemcy dokonali egzekucji 67 działaczy działaczy Polonii Gdańskiej. Wśród zamordowanych znajdowali się m.in. obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku oraz księża Bronisław Komorowski i Marian Górecki. Na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu przy ul. Chrobrego 88 zobacz na mapie Gdańska na Zaspie - gdzie złożono po wojnie szczątki ofiar - odbyły się uroczystości upamiętniające 79. rocznicę tej zbrodni.



Czy znasz dzieje Gdańska i Pomorza Gdańskiego podczas II wojny światowej?

W uroczystościach, które odbyły się w piątkowe przedpołudnie wzięli udział przedstawiciele Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Gdańsk wraz z dyrektorem prof. Mirosławem Golonem. Uczestnicy zapalili znicze na symbolicznych grobach pomordowanych Polaków i złożyli wieńce pod krzyżem, który góruje nad zaspiańską nekropolią.

- Dla gdańszczan-Polaków przez całą II wojnę światową każdy dzień był dniem dramatów: dniem śmierci lub więzienia. Dzień 22 marca 1940 roku, gdy zamordowano 67 bohaterów, poprzedzony masową egzekucją 22 gdańszczan z 11 stycznia 1940 roku, zawsze powinien zostać w naszej pamięci. Wspaniałych synów utraciła wtedy nasza ojczyzna. Tak wiele mogli dla niej jeszcze zrobić - mówi prof. Golon.
Przypomnijmy okoliczności, które doprowadziły do tragicznego losu Polaków w Gdańska.

Zdjęcie dokumentujące niemiecką Zbrodnię w Piaśnicy. Większość spośród 12-14 tys. ofiar stanowili przedstawiciele polskiej inteligencji Pomorza Gdańskiego, w tym Wolnego Miasta Gdańska. Zdjęcie dokumentujące niemiecką Zbrodnię w Piaśnicy. Większość spośród 12-14 tys. ofiar stanowili przedstawiciele polskiej inteligencji Pomorza Gdańskiego, w tym Wolnego Miasta Gdańska.

Polskie elity Wolnego Miasta Gdańska



Zamordowani przez Niemców zostali w większości osadzeni w obozie koncentracyjnym Stutthof już w pierwszych dniach po wybuchu II wojny światowej. Ich jedyną "winą" było to, że byli Polakami i aktywnie działali na rzecz polskiej społeczności w Wolnym Mieście Gdańsku.

Czytaj również: Życie Gdańska w pierwszych tygodniach wojny

- W styczniu 1940 r. na terenie KL [skrót od niem. Konzentrationslager - obóz koncentracyjny] Stutthof miało miejsce posiedzenie policyjnego sądu doraźnego - Standgericht. Skazano wówczas na karę śmierci kilkudziesięciu działaczy gdańskiej Polonii: urzędników, kolejarzy, nauczycieli, pracowników poczty. Pierwszej egzekucji dokonano 11 stycznia 1940 roku. Rozstrzelano wówczas 22 osoby, w tym ks. Franciszka Rogaczewskiego. Dwa miesiące później, 22 marca w Wielki Piątek, wykonano drugą egzekucję, podczas której rozstrzelano 67 osób - opowiada Jan Hlebowicz, rzecznik prasowy oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku.

Upokorzenie przed egzekucją



Mord poprzedziło udręczenie ofiar. Załoga niemieckiego obozu odizolowała je od reszty więźniów na kilka dni przed egzekucją, a następnie poddała głodzeniu czy tzw. karnym "zajęciom" sportowym.

Wśród zamordowanych znalazło się m.in. dziewięciu obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku oraz dwóch duchownych katolickich - ks. Bronisław Komorowski i ks. Marian Górecki - którzy oprócz pełnienia posługi duszpasterskiej wśród gdańskiej Polonii, byli jej aktywnymi działaczami.

Czytaj również: Dwaj księża, którzy walczyli o bardziej polski Gdańsk

- W czasie przerwy obiadowej, gdy inni odpoczywali, oni bez przerwy byli ćwiczeni, ganiani po placu, czołgali się. Było już ciemno, kiedy od strony lasu usłyszeliśmy strzały, cała serię z broni maszynowej. Z krzykiem pognano nas w tym kierunku. Biegliśmy przez las, gdy dobiegliśmy do miejsca oświetlonego reflektorami zobaczyliśmy wykopany duży rów. Szeroki na 3-4 metry, długi na 20 metrów. W rowie leżały przysypane trochę piaskiem trupy więźniów. Kazano nam ten rów zasypać. Słychać było jeszcze jęki, cały stos się ruszał nawet po całkowitym zasypaniu - wspominał były więzień obozu Tadeusz Masio.
  • Miejsce egzekucji 67 czołowych działaczy Polonii Gdańskiej, rozstrzelanych przez Niemców 22 marca 1940.
  • Miejsce egzekucji 67 czołowych działaczy Polonii Gdańskiej, rozstrzelanych przez Niemców 22 marca 1940.
  • Miejsce egzekucji 67 czołowych działaczy Polonii Gdańskiej, rozstrzelanych przez Niemców 22 marca 1940.
  • Miejsce egzekucji 67 czołowych działaczy Polonii Gdańskiej, rozstrzelanych przez Niemców 22 marca 1940.

Jedna z wielu egzekucji



Marcowa egzekucja nieopodal obozu koncentracyjnego nie była ani ostatnią, ani największą masową egzekucją polskich działaczy z Wolnego Miasta Gdańska. Wystarczy wspomnieć choćby o zbrodni w Piaśnicy, zwanej również "Pomorskim Katyniem" czy "Kaszubską Golgotą". Wątek tej zbrodni został poruszony w filmie "Kamerdyner", który zdobył statuetkę Srebrnych Lwów na ubiegłorocznym Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Czytaj również: Zdjęcia z ekshumacji w Piaśnicy odnalezione

Pomiędzy październikiem 1939 roku a kwietniem 1940 roku funkcjonariusze SS i członkowie Selbstschutzu (pol. Samooobrona), paramilitarnej formacji złożonej z Niemców zamieszkujących Polskę przed wybuchem wojny - dokonali w lasach w pobliżu Wejherowa szeregu zbiorowych egzekucji, których ofiarami padło 12-14 tys. Polaków nie tylko z Wolnego Miasta Gdańska, ale szerzej Pomorza Gdańskiego.

Miejsca

Opinie (148) ponad 10 zablokowanych

  • powinno się też oddać hołd żołnierzom radzieckim. (32)

    wyzwolili Polskę i Gdańsk!

    • 34 163

    • Gdańsk nie został wyzwolony tylko zdobyty (13)

      bo nie był przed wojną Polski a Wolnym Miastem. Rosjanie ...to wszyscy wiedza co zrobili naszemu miastu i naszym przodkom

      • 48 7

      • walczyli w Gdańsku z Niemcami! (8)

        Polakom nic nie robili!!

        • 12 55

        • Takie tam gwałty zbiorowe... (3)

          • 36 3

          • Współczesne Musztardy takie dzikusy jak sowieci (2)

            • 4 2

            • polskie świnie (1)

              • 0 9

              • niepolaku - wyp****alaj do sojej fuhrer!

                • 7 3

        • Nic nie robili?

          Że strony magazynkaszuby.

          "Minęło już 70 lat, być może czas już zacząć nazywać sprawy po imieniu: “Wyzwolicielska” Armia Czerwona na Kaszubach, w marcu 1945 roku, zgotowała mieszkankom tych ziem prawdziwy koszmar.

          Franciszek Nierzwicki miał w 1945 roku 25 lat. Wspomina: Byli Ruskie już pod Gdańskiem, to żeśmy uciekli. Jak front przeszedł, tedy żem szedł dalej. Nie było wesoło. Kobiety miały najgorzej. Boć to było bydło. Brali te kobiety, po osiem chłopa. (…) Jak żeśmy szli nazad… od Skarszew, tu w Więckowach - tam żeśmy wleźli się napić i tam leżały te kobiety plackiem, wymordowane.

          O tym, co działo się wówczas na Kaszubach, i jak postrzegani byli „wyzwoliciele” spod znaku czerwonej gwiazdy, w dosadny sposób mówi pani Zyta, jedna z bohaterek reporterskiej książki Edmunda Szczesiaka „Wyrwana z piekła” .

          Wszędzie zajrzeli, w każdą dziurę, ale nas nie znaleźli. Po nich zjawiła się „zwierzchnota”. Ci już byli podobni do ludzi. Bo ci przed nimi to zwierzaki. Po nich pojawili się następni. Maruderzy. Harmoszka, wódka i…Nie chce się opowiadać. To, co się działo, było straszne. Dużo dziewczyn pozabijali. Rzeź tu była. Drugich takich ludzi w życiu się nie spotka. Jakby wypuścić dziką, głodną zwierzynę żeby szarpała ludzi. (…) Jak obraz przed oczami stoi. I mi z oczu do śmierci nie zejdzie. Jedni odchodzili, następni przychodzili. Pieszo, konno, na armatach. Szukali kobiet, gonili za nimi, gwałcili.

          Zazwyczaj tego rodzaju relacje opatruje się następującym komentarzem: że żołnierze Armii Czerwonej nie dostrzegali różnicy między Prusami Wschodnimi, gdzie dokonywali (w ich mniemaniu) zemsty na narodzie niemieckim, a Kaszubami czyli polskim „korytarzem” z czasów przedwojennych. W 1945 roku Pomorze stanowiło część Rzeszy (zostało włączone do jej granic po wkroczeniu Niemców w 1939 roku). Co prawda czasem w relacjach przewija się wspomnienie sytuacji, w której czerwonoarmiejec pyta się dziewczyny, czy jest Polką, czy Niemką. Bywały takie sytuacje, ale chyba raczej rzadko, i nie wynika z tego, żeby Polki na Kaszubach miały jakoś szczególnie lżej z racji swojej narodowości.

          Dla prostego żołnierza, który często był niepiśmienny, nie było żadnej różnicy. Uważał, że jego zemsta ma rację bytu na przykład w Staniszewie czy w Lipach k. Kościerzyny. Tym bardziej, że sam Stalin patrzył na te poczynania z pobłażliwością, jeśli nie aprobatą"

          • 23 0

        • (2)

          "Przez Polskę przebiegała główna droga Armii Czerwonej na Berlin. A Czerwoni nie zamierzali czekać, aż w ich łapy wpadnie Szwabka. Pragnęli zaspokajać swoje chore apetyty tu i teraz. Ważną rolę bez wątpienia odegrały demoralizacja i zdziczenie samych czerwonoarmistów walczących od kilku lat na froncie. „Co zrobić? To wojna, ludzie bydlęcieją” - miał stwierdzić jeden z sowieckich oficerów. Żołnierz Armii Czerwonej nie dostawał urlopu, nie obcował ze swoją żoną nawet przez kilka lat. Nie dawano mu żadnych okazji do rozładowania napięcia seksualnego. Jeśli chciał się wyżyć - miał gwałcić.

          Niektórzy krasnoarmiejcy stosunek z Polką traktowali jako nagrodę za ich trud włożony w wyzwolenie Rzeczpospolitej spod niemieckiej okupacji. Dla nich to było coś normalnego."

          • 9 2

          • I teraz ten owoc zarządza terenem

            • 5 8

          • Stefana Jurnego dziadek jak nic wyzwalał

            • 5 3

      • Kochani Niemcy (1)

        • 10 6

        • Kochani gwałciciele wyzwoliciele

          • 7 2

      • 1 wrzesnia 1939 uchwala rady wolnego miasta Gdansk przystapil do 3 Rzeszy. Z Gdanskiej policji sformowano dywizje, ktora ostatecznie zamarzla w Stalingradzie. Niby czemu ruski mieli sie z Gdanskiem cackac w 1945 , to byl czas podziekowan dla germanow za "opieke" nad ludnoscia radziecka 1941-1944.

        • 7 5

      • Takie wolne miasto, że rządzili nim niemcy, a Hitler domagał się eksterytorialnego korytarza. Jak wy k... lubicie pieprzyć farmazony.

        • 7 5

    • troll z pis ... (2)

      ja mysle ze to wina Tuska ze Rosjanie zdobyli Gdańsk

      • 21 18

      • Dziadka Kundla POgonili

        • 18 15

      • Wina Tuska to to że sr* na Polaków

        • 11 9

    • (6)

      Zwykłym żołnierzom jak najbardziej. Ani Oni nie zamierzali tu być, ani wyzwalać, ani tym bardziej ginąć. Szli, bo za plecami mieli odziały NKWD. Żołnierzom tak, ich dowódcom nie.
      Pozdrawiam

      • 19 12

      • (2)

        Ci zwykli żołnierze byli największymi oprawcami.

        • 15 4

        • Dla tych minusujących. (1)

          "Sprawcami wielu gwałtów byli też żołnierze azjatyckich republik ZSRR. Z tymi sołdatami nawet dowódcy mieli trudności w porozumiewaniu się. Co oni mogli wiedzieć o różnorodności etnicznej ludzi zamieszkujących tereny Rzeczpospolitej czy Prus? Dla nich wszyscy ci, którzy mieszkali na zachodzie, to byli Niemcy.

          "Kobiety, matki i ich córki, leżą z lewej i z prawej wzdłuż drogi, a przed każdą z nich stoi hałaśliwa gromada mężczyzn ze spuszczonymi spodniami. Kobiety, które krwawiły albo traciły przytomność, odciągano na bok, a żołnierze strzelali do tych, które próbowały ratować swoje dzieci”. Po wszystkim ofiary często były okaleczane w bestialski sposób i mordowane. Radziecki oficer Rabiczew wspominał dalej, jak jego oddział natknął się na zwłoki zgwałconych kobiet, z których każda miała w pochwie butelkę po winie.

          Inny sowiecki oficer, Lew Kopielew, w spalonej Nidzicy znalazł zamordowaną staruszkę: „miała podartą suknię i słuchawkę telefoniczną między kościstymi udami. Najwyraźniej próbowali wcisnąć ją jej do pochwy”

          • 10 1

          • a dziś ONRowcy ich czczą

            cały jarosław iwanowicz kaczyńśki

            • 3 8

      • Sławutówko, w połowie drogi między Redą, a Puckiem. (2)

        "Gdy w marcu 1945 r. wkroczyła Armia Czerwona, 85-letnia Henrietta była już wdową (jej mąż zmarł pięć lat wcześniej i został pochowany w leśnej mogile za pałacem). Gdy do pałacu weszli Sowieci, była tam sama. Kazali jej wyjść na łąkę, gdzie ją gwałcili i strzelali pod nogi, każąc tańczyć. Gdy postrzelona nie była w stanie wstać, nie pozwolili nikomu jej pomóc. Konała przez tydzień. Miejscowi pochowali ją w grobie męża, gdzie spoczywają do dziś."

        Wot, gieroje sowieckiego sojuza.

        • 16 3

        • Henrietta to nie Polka (1)

          • 4 6

          • I jakie to ma znaczenie? Że nie Polka to można 85-letnią kobietę zbiorowo gwałcić i dla zabawy strzelać?

            • 9 2

    • (1)

      Bez armii radzieckiej nie było by Polski .... taka prawda

      • 13 43

      • Ale ty głupi jesteś

        • 24 11

    • Dobrze że teraz nie zapraszamy ich na obchody rocznicy wybuchu II WŚ! (1)

      Brawo PiS !

      • 15 10

      • adamowicz w tamtym roku zaprosił Niemców

        • 10 5

    • Delegacja

      4 osoby ??????

      • 5 0

    • Przewodnik

      Mają swój własny, elegancki cmentarz.

      • 2 0

    • sp...dalaj ruski trolu

      • 3 7

    • Kacap-dzicz?

      • 4 1

  • Ludzie ludziom (11)

    zgotowali taki los
    Choć czy można ówczesnych Niemców ludźmi?
    Proszę bardzo-do tego prowadzą wszelkie skrajności. Czy nie możemy żyć w normalnym świecie bez zabijania, przemocy?
    Możemy cieszyć się że nie mamy u nas wojny. Choć wielu naszych obywateli jej pragnie-np. kibole co tłuką się wzajemnie-mają aż tyle energii? Chęć zabijania? Dla mnie to parologia i nienormalne

    • 49 18

    • dulkiewicz nie było na uroczystości?? (5)

      • 13 8

      • Tusk nie pozwolił... (1)

        • 14 3

        • Ich jedyną "winą" było to, że byli Polakami i aktywnie działali na rzecz polskiej społeczności Czytaj więcej na:

          Teraz platfusy nic na rzecz polaków nie robią bo są europejczykami nie polakami.

          • 1 0

      • W Biedronce ja widzieli (2)

        • 13 7

        • czy w żabce? z ochroną? (1)

          • 4 4

          • Pakiecik Melasy

            O,7 i dwie Pepsi dla zmiany smaku

            • 7 1

    • To teraz Niemcy to nie Niemcy, ci nowi Niemcy znów pomału prowadzą Europę do wojny,naziści byli socjalistami w unii rządzą socjaliści,to jest taki naród który pracuje jak mróweczki aby póżniej wszystko zniszczyć.

      • 16 2

    • Wstyd (2)

      Tak mała delegacja , a gdzie przedstawiciele UM ???

      • 11 3

      • Ale wybraliście kwa mać!

        • 6 1

      • pojechali z donosem na Polskę do Berlina

        • 1 0

    • xxx

      Obecnie zabija się także, np nienarodzone dzieci. Ale większości to nie przeszkadza, bo sami mają "brudne łapy", zapewne każda kobieta, która zabiła swoje nienarodzone dziecko, biegnie do kościoła i mówi, ze top był tylko zlepek komórek....No, ale są nowoczesnymi kobietami....

      • 0 0

  • bolszewicy i faszyści (3)

    spitalać z Polski Jedni są warci drugich .

    • 55 15

    • lewactwo z kartą LGBT plus dla kilkulatkow won!

      • 22 11

    • Bolszewicy i faszyści to różne wersje komunizmu. Więc wspólne mają praktycznie wszystko.

      • 1 0

    • No to kto tu zostanie?

      W naszym kraju innych już nie ma.

      • 0 0

  • Nie powinno się przeprowadzać tej inicjatywy. Niemcy mogliby poczuć się odpowiedzialni za te zbrodnie.

    • 37 11

  • Co to jest hitleryzm? Kosmici czy kto? (4)

    Chyba ludobójstwo wykonane przez niemcow

    • 87 6

    • Niemiecki portal to i narracja Merkelowska

      • 13 7

    • ale adolf h. był austriakiem a nie niemcem (1)

      • 2 1

      • A Stalin Osetynczykkem a nie Gruzinem

        • 2 1

    • hitleryzm to niemiecka odmiana nacjonalizmu

      • 3 2

  • (1)

    Dzisiaj wiele osób nawet nie chce wiedzieć o tym, że kiedyś za to tylko że mówiło się po polsku groziła kula w łeb.

    • 76 4

    • Dzieci kolbami dobrzy Niemcy zabijali

      • 16 0

  • Tragiczne. Najgorzej gdy pod wpływem szczucia polityków sąsiad zwraca się przeciwko sąsiadowi...

    • 32 10

  • Na Pomorzu wybito dużo inteligencji więc nie dziwota że dzieci szmalcownikow i folksdojczy bronią złodziejki innych podobnych do siebie degeneratow

    • 60 17

  • Rafał Borowski-jakich obrońców Poczty Polskiej rozstrzelano 23 marca 1940 roku??? (1)

    Rafał Borowski-jakich obrońców Poczty Polskiej rozstrzelano 23 marca 1940 roku???Obrońców Poczty Polskiej,wziętych do niewoli rozstrzelano w październiku 1939 roku a nie w marcu 1940 roku

    • 42 5

    • Brak znajomosci historii

      Rostrzelano reszte Obroncow Poczty ktorzy zostali ranni w czasie walki.Po walce zostali wyleczeni i rozstrzelani.Wystarczy przesledzic ile bylo obroncow, ilu zginelo, a ilu zostalo rannych.

      • 0 0

  • Tylko IPN pamięta o pomordowanych Polakach? (14)

    Elita polska w Wolnym Mieście Gdańsku, władza Gdańska o nich nie pamięta? Zajęta wprowadzaniem w szkołach i przedszkolach edukacji seksualnej LGBT?

    • 104 30

    • Do Gdańszczanki. (2)

      Historia jak widać jest im obojętna.

      • 24 12

      • owszem (1)

        mi jest kompletnie obojętna.

        • 1 11

        • tak jak każdemu kundlowi, który nie ma własnej historii, tradycji, i kultury

          kundel żyje dniem dzisiejszym i jedyne co go interesuje z historii to pieniądze. Nawet takie zarobione za zdradę.

          • 2 0

    • (4)

      Władze Gdańska organizują imprezy dla sędziów z układu - imprezy sponsorowane przez Niemców.

      • 23 10

      • i bardszo dobrze (2)

        my Gdańszczanie czujemy się bardziej Niemcami niż polakami. I co nam zrobicie ha ha ha ha ha ha

        • 1 19

        • niemcy to juz nie niemcy tylko kalifat

          • 7 1

        • volksdeutschu! - Polakami, ew. możesz pisać niemcami!

          • 5 2

      • a niedługo w ecsie panel o lgbt!

        • 4 0

    • Chyba IPN od tego jest, żeby składać kwiatki i pamiętać (2)

      • 11 12

      • A ludzie nie? IPN pójdzie też 1.11 na groby Twojej rodziny? (1)

        • 10 4

        • ludzie

          pewnie w pracy.

          • 5 0

    • (1)

      Ile za wPIS? Władze tego miasta organizują całkiem sporo rocznic wystarczy tu mieszkać aby wiedzieć . Nawet matolicopewnie nie wiesz gdzie jest ten cmentarz i pewnie nie wiesz, że to miasto to utrzymuje remontuje itp. Pewnie nie wiesz, że tacy "gdańszczanie " jak ty kilka miesięcy temu zdewastowali nagrobki i zniszczyli ogrodzenie tego cmentarza i oj ...to miasto naprawiło szkody .Wszyscy piszący powyżej byliście tam kiedyś postawiliście choć jedną świeczkę? Założę się że nie .

      • 14 15

      • przegrałeś zakład

        • 3 1

    • Co ty bredzisz, pseudogdanszczanko? Byłaś chociaż raz w Gdańsku? Nawet żołnierzy wykletych uczczono w Gdańsku o wiele wcześniej niż zapanowała na to moda.

      • 4 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Promocja i dyskusja nad książką o historii 318. Dywizjonu Myśliwsko - Rozpoznawczego "Gdańskiego"

spotkanie

Sprawdź się

Sprawdź się

Pierwsza regularna linia pasażerska łączyła Gdynię z...

 

Najczęściej czytane