Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

85 lat temu narodowcy doprowadzili do tragedii w Gdyni

Jarosław Kus
14 lipca 2017 (artykuł sprzed 6 lat) 
Opinie (86)
Najnowszy artykuł na ten temat "Tu mówi stacja wolnościowa Gdańsk"

Lipiec roku 1932 był na Pomorzu wyjątkowo gorącym miesiącem, nie tylko ze względu na pogodę. W Gdańsku był problem z autobusami, a w Gdyni z narodowcami, którzy doprowadzili do śmierci młodego człowieka.



Z wydania "Gazety Gdańskiej" z 12 lipca dowiadujemy się, że 7 lipca zatonął francuski okręt podwodny "Prométhée". Powodem katastrofy był niespodziewany brak sprężonego powietrza w zbiornikach służących do opróżniania zbiorników balastowych, co spowodowało zatonięcie okrętu w niespełna minutę, wraz z prawie całą załogą znajdującą się na pokładzie - z wypadku uratowało się jedynie 7 osób i to tylko dlatego, że znajdowały się na zewnątrz okrętu. W metalowej pułapce zostało uwięzionych 62 marynarzy i robotników portowych.

Na pomoc "Prometeuszowi" pospieszyły okręty francuskie, a wśród nich znalazł się też, zamówiony przez Polską Marynarkę Wojenną, niszczyciel ORP "Burza", którego budowę właśnie zakończono w pobliskiej stoczni Chantiers Navals Français. Okręt wziął udział w akcji ratowniczej jeszcze przed oficjalnym przekazaniem go stronie polskiej, co nastąpiło dopiero 12 lipca (oficjalnie banderę podniesiono miesiąc później, czyli 10 sierpnia).

Udział "Burzy" w poszukiwaniach miał wymiar nie tylko symboliczny, ponieważ okręt wyposażono w "specjalne aparaty", przy pomocy których "udało się dokładnie ustalić położenie "Prometeusza". Niestety, nawet "krążąc stale nad "Prometeuszem"" i "mając czynne odbiorcze aparaty", "Burza" nie była w stanie zarejestrować żadnego znaku życia z zatopionej łodzi - na ratunek dla uwięzionych pod wodą było już za późno.

Polski niszczyciel ORP Burza podczas rejsu na pełnym morzu. Polski niszczyciel ORP Burza podczas rejsu na pełnym morzu.

Polski niszczyciel ORP Burza podczas rejsu na pełnym morzu.

fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jednak Gdańsk żył w tym czasie wydarzeniem zupełnie innego kalibru: w mieście doszło do "unieruchomienia komunikacji autobusowej". Wprawdzie nie oznaczało to całkowitego paraliżu komunikacyjnego miasta, ponieważ w Gdańsku działało wówczas wiele firm przewozowych, tym niemniej musiało spowodować - mniejszy lub większy - chaos w transporcie: wyobraźcie sobie, że dzisiaj zostają "unieruchomione kursujące na linjach miejskich autobusy", które są kierowane wyłącznie do obsługi ruchu podmiejskiego.

A właśnie w roku 1932 Dyrekcja Miejskiego Towarzystwa Komunikacyjnego postanowiła wycofane z ruchu miejskiego autobusy "użyć do końca miesiąca na linji Gdańsk-Sopot", stawiając tym samym na sezonową obsługę ruchu turystycznego.

Gdański autobus miejski przy Teatrze Miejskim na Targu Węglowym. Gdański autobus miejski przy Teatrze Miejskim na Targu Węglowym.

Gdański autobus miejski przy Teatrze Miejskim na Targu Węglowym.

Jednak wakacyjne kłopoty Gdańska były niczym w porównaniu z tym, co wydarzyło się tego lata w Gdyni. Gdy "pod protektoratem p. Wojewody Pomorskiego Kirtiklisa" otwierano w mieście "dzielnicowy zlot Sokołów polskich na Pomorzu", nic nie zapowiadało nadchodzącej tragedii.

Parę słów wstępu. Organizacje sokole (czyli właśnie Sokoły) to powstające od drugiej połowy wieku XIX towarzystwa sportowe, których celem było podnoszenie sprawności fizycznej i duchowej młodzieży oraz rozbudzanie ducha narodowego. Ruchowi, rozwijającemu się wyłącznie w krajach słowiańskich, od samego początku przyświecała idea panslawizmu, czyli zjednoczenia politycznego, gospodarczego i kulturalnego Słowian.

Najwięcej zwolenników panslawizmu było w Czechach i Rosji, która miała motywację do objęcia swą "opieką" wszystkich narodów słowiańskich.

Pierwsza polska organizacja sokola powstała w roku 1866 we Lwowie, w cztery lata po pierwszym Sokole w Czechach, który był prekursorem całego ruchu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918, wszystkie gniazda sokole z ziem byłych trzech zaborów zostały zjednoczone w ramach jednej organizacji, pod nazwa Związek Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" z siedzibą w Warszawie.

Zlot dzielnicy pomorskiej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Gdyni w lipcu 1932 r. Zlot dzielnicy pomorskiej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Gdyni w lipcu 1932 r.

Zlot dzielnicy pomorskiej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Gdyni w lipcu 1932 r.

fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Co ciekawe, w roku 1928 - dzięki zabiegom oraz pomocy finansowej prezesa organizacji, Adama Zamoyskiego - Związek szkolił polską reprezentację gimnastyczną na Letnie Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie (szkoda tylko, że polscy gimnastycy wzięli udział w Pokazie Narodów, nie biorąc przy tym udziału w rywalizacji medalowej).

Na gdyński zlot "Sokoła" przybyła "blisko dwutysięczna rzesza uczestników z prezesem związku Adamem Zamoyskim na czele" oraz "Sokoły czechosłowackie, jugosłowiańskie oraz delegacja Sokołów polskich z Ameryki". Uroczysta inauguracja odbyła się na stadionie miejskim, "w obecności przedstawicieli władz i tłumnie zebranej publiczności". Prezes Zamoyski w wygłoszonym przemówieniu "zaakcentował mocną politykę całego narodu polskiego, gdy chodzi o polskość Pomorza i dostęp Polski do morza", podkreślając przy tym, że "tu w Gdyni zacieśnia się nić braterstwa słowiańskiego od Adrjatyku do Bałtyku" i, że "brat musi wierzyć bratu, a Słowianin Słowianinowi". Następnie "uformował się długi pochód" Sokołów, który ruszył "ulicami Gdyni na 10 Lutego, gdzie odbyła się defilada" odbierana przez komisarza Rządu Zygmunta Zabierzowskiego.

Ślubowanie podczas gdyńskiego zlotu dzielnicy pomorskiej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". Ślubowanie podczas gdyńskiego zlotu dzielnicy pomorskiej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".

Ślubowanie podczas gdyńskiego zlotu dzielnicy pomorskiej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".

fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Niestety, "podniosły nastrój manifestacji sokolej nad polskim morzem w sposób brutalny i niebywały zakłócony został przez niepoczytalne elementy, szumnie mianujące się organizacją "narodową" Obozu Wielkiej Polski", które to "elementy" zapragnęły wziąć udział we wspomnianej defiladzie. Ponieważ jednak "władze zakazały udziału w pochodzie jakimkolwiek organizacjom postronnym poza członkami związku sokołów", "brama stadjonu została przez policję zamknięta". Wzburzony tłum przystąpił do szturmu na bramę, przewracając po drodze dwóch funkcjonariuszy państwowych: "pod naporem 200 ludzi brama została wysadzona, a słupy betonowe, które ją podtrzymywały, rozwalone".

Fragmenty zniszczonej bramy runęły na "znajdującego się po drugiej stronie bramy niejakiego Norberta Kosznika, 19-letniego chłopca, który przyjechał tego dnia z ojcem do Gdyni z powiatu kartuzkiego". Ranni zostali również dwaj policjanci znajdujący się na miejscu zdarzenia.

Po wydobyciu spod gruzów bramy rannego Kosznika okazało się, że "młodzieniec wskutek ran już dogorywał" i "przewieziony do Lecznicy Nadmorskiej wkrótce zmarł wśród ciężkich męczarń"... Ta tragedia tylko "na chwilę ostudziła wojowniczy zapał awanturników", którzy "ponownie uformowali pochód i łamiąc ponownie zakaz władz ruszyli drogą na Kamiennej Górze w stronę miasta". Tutaj jednak naprzeciwko "obwiepolaków" stanął "silniejszy oddział policji, który zagrodził demonstrantom drogę i przystąpił do ich rozpraszania".

Ostatecznie, "w wyniku zajścia przytrzymano 9 osób, m.in. 2 prowodyrów O.W.P. (...), co do których władze sądowe niezwłocznie zarządziły areszt śledczy".

Warto przypomnieć, że organizacja narodowa, która w roku 1932 "rzuciła cyniczną prowokację, nietylko pod adresem władz, lecz i całego sokolstwa, zgromadzonego w Gdyni, zakłócając nastrój jego pięknej uroczystości", poniosła konsekwencje swej działalności (bo gdyński incydent nie był jedynym jej "wystąpieniem") i została w dniu 28 marca 1933 r. zdelegalizowana z powodu "działalności kolidującej z kodeksem karnym i nakazami władz państwowych przez stałe inspirowanie ekscesów i zaburzeń, podsycanie nienawiści partyjnej i rasowej, urządzanie demonstracji i zgromadzeń z wyraźnym zamiarem podburzania ludności przeciwko władzom państwowym".

Mówią, że historia lubi się powtarzać.

Źródło: "Gazeta Gdańska" nr 157 z 12 lipca 1932 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Zobacz także

Dawne gazety - Historia Trójmiasta (394)

Opinie (86) ponad 20 zablokowanych

  • 2017-07-14 12:02

    LATA MINEŁY, A PRAWDA JEST NIEZMIENNA.. (10)

    Narodowcy ZAWSZE doprowadzają kraj do tragedii. U nas to musiałoby się dopiero wydarzyć. NIestety...

    ONR to zbiór zer

    6 lat

    • 180 118

    • 2017-07-14 12:09

      brednie (2)

      6 lat

      • 24 51

      • 2017-07-14 16:38

        w Kartuzach dalej mieszka Kosznik

        syn był w SB

        6 lat

        • 7 13

      • 2017-07-14 16:39

        Kosznik to jakiś Lewak zapewne

        KOD mu pewnie POmnik POstawi

        6 lat

        • 12 25

    • 2017-07-14 12:12

      komunisci nadal niczego nie rozumieja (3)

      i walcza o pokoj

      x

      6 lat

      • 27 41

      • 2017-07-14 16:43

        narodowcy to komuniści ty tępy kłykciu (2)

        nadal tego nie rozumiesz?

        6 lat

        • 14 12

        • 2017-07-15 13:03

          (1)

          Minusujecie gościa ale prawda jest taka, że narodowy socjalizm narodowców jest bardzo zbliżony do socjalistycznego ustroju PRL potocznie nazywanego komunizmem.

          p

          6 lat

          • 15 3

          • 2017-07-15 14:54

            te same podstawy mają, fakt

            i oba zostały wykarykaturzone przez niewykształcone masy czyli katolicki motłoch

            6 lat

            • 15 5

    • 2017-07-14 16:41

      1932 już wiedzieli ci się święci

      niemcy z rosjanami już się dogadywali

      6 lat

      • 8 3

    • 2017-07-15 13:01

      (1)

      Chorzy radykaliści doprowadzają kraj do tragedii, nie ma znaczenia czy lewicowi czy prawicowi.

      p

      6 lat

      • 12 0

      • 2017-07-15 14:56

        zacząć trzeba od Watykanu, ktory tą nienawiśc rozdmuchuje i opłaca

        księży należy wieszać i obdzierać ze skóry tak samo jak islamskich terrorystów,
        to samo dotyczy nazikatobolszewików należących do sekty Octopus Dei

        6 lat

        • 11 6

  • 2017-07-14 12:09

    'Mówią, że historia lubi się powtarzać'.

    Mówią też, że historia kołem się toczy. W przypadku Polski - zębatym, na nasze własne życzenie...

    Squirrel-lka

    6 lat

    • 85 27

  • 2017-07-14 12:10

    moim zdaniem nie ma pan pojęcia o przedwojennej rywalizacji sanacji z narodowcami

    trzeba trochę poczytać

    6 lat

    • 77 35

  • 2017-07-14 12:12

    (5)

    TO samo dziś robią ubywalete RP.

    6 lat

    • 76 78

    • 2017-07-14 12:56

      tak jest! bezczelnie paradują z białymi różami! po stronie PIS było wielu rannych i poturbowanych (głównie na umyśle) (2)

      6 lat

      • 33 16

      • 2017-07-14 16:40

        niech wezmą te róże i kredki i wspomogą wielki naród francuski

        6 lat

        • 11 9

      • 2017-07-15 19:26

        Poturbowanych... A ja przeczytałem "pomasturbowanych" :-D

        :-D nie ma rewolucji bez Mas Turbacji

        6 lat

        • 3 3

    • 2017-07-17 10:28

      Nic dodać, nic ująć (1)

      Przykre ale prawdziwe. Na szczęście sama ich nazwa zdradza, że to tylko obywatele RP, a nie prawdziwi Polacy. Spokojnie. Cała ta ubecja i resortowe dzieci sami się zaorają. Na szczęście większość z nich to typowe tłuki :)

      RN

      6 lat

      • 3 5

      • 2017-07-17 10:32

        Wstydź się głupoty

        ek

        6 lat

        • 4 0

  • 2017-07-14 12:14

    Kraj kwitnącej cebuli

    Wzruszające cudowne och ach i motylki w brzuchu !!!!!!!!@

    6 lat

    • 5 28

  • 2017-07-14 12:16

    to był incydent (2)

    6 lat

    • 26 19

    • 2017-07-15 07:21

      debil (1)

      6 lat

      • 5 5

      • 2017-07-15 17:50

        Rafał

        Miło mi

        6 lat

        • 3 2

  • 2017-07-14 12:22

    Narodowcy nacjonaliści źli w mediach Chrześcijaństwo opluwane wartości też , marsze pro aborcji promowane (7)

    Komu zależy żeby Polska tak bardzo straciła zasady stała się mniej moralna a chrześcijaństwo było opluwane w naszym kraju . Komu zależy żeby kobiety robiły aborcję na zawołanie.
    Komu zależy w Polsce tak bardzo na promowaniu dewiacji że wyciąga ludzi na ulicę tworzy oraz sponsoruje marsze oraz nagłaśnia je w mediach.... kto myśli w imię idei naród bez wartości to naród słaby kto myśli w imię Goja trzeba wykorzystać goj głupi niczym zwierzę pociągowe ? Kto za tym stoi jak myślicie ? ( nie napisze bo skasują post w wolnym kraju jakim jest Polska na niby trójmiejskim portalu) gdybym napisał Rosjanim zostałoby gdybym napisał Norweg zostałoby a jak napisze żyd skasują czy zostanie ? ...

    6 lat

    • 72 106

    • 2017-07-14 12:39

      Czy jest na sali lekarz? Proszę zająć się pacjentem.

      6 lat

      • 27 11

    • 2017-07-14 13:13

      " Kto za tym stoi jak myślicie"

      Matka. Wstała i stoi z tyłu.

      6 lat

      • 6 2

    • 2017-07-14 13:27

      Pewnie ten co pisal artykul mial staz w gie wu. Widac lemingowy wyprany swiatopoglad

      6 lat

      • 7 14

    • 2017-07-14 13:44

      hmmm

      A po pollsku też potrafisz pisać?? Bo po wolsku to świetnie ci idzie nieuku.

      bart

      6 lat

      • 15 3

    • 2017-07-16 00:04

      Przepraszam, mógłbyś po polsku?

      Ciężko coś sensownego z tego bełkotu wyczytać...

      6 lat

      • 8 0

    • 2017-07-16 11:43

      typowy jazgot katobolszewickiej gnidy

      do budy ruska gnido, do budy!

      6 lat

      • 7 0

    • 2017-07-17 10:32

      Przykre ale prawdziwe

      Niestety. Najgorsze, że ludzie tego nie widzą, propagują i powielają hasełka sprzedawane w mediach. Na szczęście w nieszczęściu nie damy się tej złej sile :)

      6 lat

      • 1 3

  • 2017-07-14 12:33

    Moaj ś.p. babcia należała do Sokoła. (1)

    Całkiem możliwe, ze jest gdzieś na tej fotce i wywija nogami.

    6 lat

    • 41 2

    • 2017-07-14 13:42

      Pokaż fotkę szanownej Babci!

      Dziewczyny z Sokoła super wygladały w gatkach gimnastycznych i białych koszulkach.
      Nie to co dzisiejsza większość wydr z instagrama, z "kaczymi dziubkami", gołymi zadkami i toną tapety na fizjonomiach.

      6 lat

      • 12 3

  • 2017-07-14 12:47

    "Mówią, że historia lubi się powtarzać." (13)

    No właśnie. Mam nadzieję. że działający dokładnie takimi samymi metodami KOD zostanie również zdelegalizowany.

    zgred

    6 lat

    • 90 94

    • 2017-07-14 13:11

      Nie wierzę, że masz tak sprany mózg. To na pewno kiepska i nieśmieszna prowokacja.

      6 lat

      • 27 15

    • 2017-07-14 13:30

      Też mam taką nadzieję (6)

      Najwyższy czas aby tą czerwoną zarazę wysłać do diabła.

      6 lat

      • 15 14

      • 2017-07-14 17:02

        Przeciez PiS odeslal ta komunistyczna zaraze od zlobu. (5)

        Chcieliscie byc niewolnikami tych skapcanialych eunuchow z Brukseli? Tak wam odpowiada podporzadkowanie sie Verhofstadtowi cay Timmermansowi? Absolutnie honoru nie macie.

        Na to wyglada

        6 lat

        • 9 11

        • 2017-07-15 14:58

          hahaha, PiS to właśniejest ubecja i katolicko-bolszewicka zaraza, która wróciła (3)

          i teraz będzie piła twoją krew i gwłciła twoje dzieci
          idioto

          6 lat

          • 10 5

          • 2017-07-15 16:58

            Historii nie znasz ty kretynie. (2)

            Platforma i Unia w Brukseli to komunizm. Jak mozna byc jednoczesnie i katolikiem i bolszewikiem ty zlobie umyslowy? Widac ze tobie nawet dobry psychiatra juz nie pomoze.

            Na to wyglada

            6 lat

            • 5 9

            • 2017-07-16 11:43

              i jak zwykle wyzwiska zamiast argumentów (1)

              cała PiS bolszewia

              zero edukacji tylko pusty, bezmyślny jazgot ciemniaka bez wykształcenia,

              idź lepiej ssać pęto proboszcza od którego te brednie bezmyśłnie powytarzasz

              6 lat

              • 5 1

              • 2017-07-21 16:00

                Jestes albo za mlody albo za glupi i

                zacietrzewiony aby zrozumiec prawde.

                Na to wyglada

                6 lat

                • 1 0

        • 2017-07-17 10:36

          Propsy za wpis

          Pozdrawiam :)))

          6 lat

          • 0 0

    • 2017-07-14 13:45

      co za ćwok (2)

      nie widziałem nikogo z KOD aby kogos kopał lub bił, w przeciwieństwie do "prawdziwych polaków katolików patryotów".....

      bart

      6 lat

      • 31 18

      • 2017-07-16 11:46

        zostaw, to typowy katobolszewik na smyczy kleru i Putina

        będzie błekotał bezmyślnie i pluł jadem na wszytsko dookoła

        6 lat

        • 4 3

      • 2017-07-17 10:37

        Ślepy

        Jesteś po prostu ślepy i głuchy. Wystarczy 1 video z marszów KODu i całego tego syfu, żeby zobaczyć agresywną hołotę.

        6 lat

        • 5 5

    • 2017-07-14 15:23

      Chyba ci się z onrem pomyliło.

      6 lat

      • 11 0

    • 2017-07-17 10:35

      Popieram

      Komitet Ochrony D*upy ubeków i resortowych dzieci - do piachu. To jest aktualnie główne zło działające przeciwko Polsce i prawdziwym Polakom.

      6 lat

      • 1 5

  • 2017-07-14 12:49

    A można inaczej...

    Narodowa Demokracja była na Pomorzu potęgą i największą partią polityczną w II RP.
    W wyborach do Sejmu w 1922 w okręgu tczewskim ( Gdyni jeszcze nie było ) zdobyła ponad 62 % głosów.W kolejnych niewiele mniej ,i to pomimo licznej mniejszości niemieckiej na tym terenie.
    I takie są fakty. Nasi przodkowie nie byli lemingami.

    xavi

    6 lat

    • 36 16

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

5991

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym roku zorganizowano pierwsze regularne gonitwy na sopockim hipodromie?

 

Najczęściej czytane