• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tęsknota za Lux Torpedą

Marek Gotard
2 maja 2009 (artykuł sprzed 14 lat) 
Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe. Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe.

Z Trójmiasta do Warszawy jedzie się dziś ok. pięciu godzin. - Jest gorzej niż przed wojną - wzdychają znękani podróżni. To nie do końca prawda, ale jeśli porównamy rozwój kolei wtedy i dziś, to PKP powinno zrobić się wstyd.



Budowę linii kolejowej łączącej Gdańsk z Warszawą rozpoczęto w roku 1852, a zakończono dopiero w roku 1877. Ponieważ przebiegała przez zabór rosyjski i pruski, linia miała dwa różne rozstawy torów, co ujednolicono dopiero po I wojnie światowej. Budując trasę nie myślano też o bezpośrednim ruchu pasażerskim między Warszawą a Gdańskiem. Tym zajęła się dopiero II Rzeczpospolita.

Dodatkowym utrudnieniem był też kawałek trasy, który przebiegał przez Prusy Wschodnie. Do niektórych pociągów, np. na stacji Olsztynek (Hohenstein) pasażerowie mogli wsiąść tylko uzbrojeni w paszporty. Przed wjazdem na terytorium Wolnego Miasta Gdańska czekała ich jeszcze polska kontrola paszportowa w Tczewie. Kto jechał dalej do Gdyni, ten po raz trzeci musiał wyciągać paszport opuszczając Gdańsk.

- Biurokracja paszportowo-celna nie była jednak jedyną przeszkodą wydłużającą czas podróży - opowiada Grzegorz Fey, pasjonat kolei. - Z Warszawy do Gdańska pociągi jeździły wówczas dwiema trasami, przez Laskowice lub Toruń i Bydgoszcz. Obie zbiegały się na węźle kolejowym w Tczewie. A tam układ peronu i torów wymagał skomplikowanych manewrów przy odczepianiu lokomotyw i dostawianiu nowych. Przestawianie wagonów i lokomotyw, do roku 1928 zajmowało nawet ponad pół godziny.

Systematyczny rozwój linii powodował jednak, że pasażerom podróżowało się coraz bardziej komfortowo i coraz szybciej. Kluczowy dla rozwoju całej polskiej kolei był rok 1936. Wtedy to na trasy wypuszczono wiele szybkich pociągów, których prędkość na niektórych odcinkach przekraczała 90 km/h, co jak na tamte czasy było bardzo przyzwoitym wynikiem. Oprócz np. słynnej "Lux Torpedy" mknącej po torach południa Polski, na szyny wypuszczono też "Strzałę Bałtyku", pociąg pospieszny relacji Warszawa-Gdynia-Gdańsk. Całą trasę ze stolicy nad morze pociąg pokonywał w 6 godzin i 38 minut.

Jakie były inne, "przedwojenne" czasy przejazdów pociągów na linii Gdańsk-Warszawa?

- Na trasie przez Toruń (466 km) układały się następująco: w roku 1927 - 9 godzin i 20 minut. W 1936 - 7 godzin i 24 minuty, a w 1939, 6 godzin i 52 minuty - wylicza Andrzej Massel, znawca starych i dzisiejszych kolei w jednym z numerów branżowego pisma "Świat kolei".

Dziś, gdy z powodu modernizacji kolejnego odcinka trasy Warszawa - Gdynia, pociągi skierowane będą na Toruń i Bydgoszcz, czas przejazdu już niewiele będzie się różnił od tego z roku 1939...

Przedwojenna podróż pociągiem z Warszawy do dzisiejszego Trójmiasta to nie tylko rozkłady jazdy i czas przejazdu. Ale także dworce.

W latach 1923 - 1926, w miejsce drewnianego baraku, wybudowano w Gdyni, w tak zwanym stylu narodowym, nowoczesny dworzec, nawiązujący swoim dworkowym stylem do ówczesnej zabudowy Kamiennej Góry.

Złośliwi twierdzili, że niezwykle harmonijne dzieło  inżyniera Romualda Millera ma w sobie trochę zakopiańskiego kościoła, trochę dworu i trochę kaszubskich klimatów. Faktem jednak jest, że  gdyby ten budynek zachował się do dziś, byłby zapewne jednym z najładniejszych w Polsce.

Dworkowy dworzec zniknął wiosną 1945 roku, zniszczony podczas walk o miasto. Gdyby przetrwał, jego los byłby i tak przesądzony. Bo już przed wojną okazał się za mały dla rosnącego tu lawinowo ruchu pasażersko - towarowego.

Pierwsze pociągi, jakie wjeżdżały do Gdańska zatrzymywały się przy dworcu na ul. Toruńskiej, na terenie dawnej wyspy Smolarnia, w pobliżu wyspy Spichrzów. Dworzec służył pasażerom do 1896 roku. Sam budynek spłonął w marcu 1945 roku.

O ile gdyński dworzec przypominał wielu kościół, to z gdańskim dworcem przez długi czas kojarzyła się... trąba słonia. I to wcale, nie ze względu na ociężałe gabaryty sympatycznego zwierzaka.

- Trąba słonia pojawiła się przy Dworcu Brama Wyżynna, który znajdował się na terenie dzisiejszego Dworca Głównego - opowiada Grzegorz Fey. - Dworzec powstał wraz z budową linii kolejowej do Nowego Portu. Ze względu na to, że w okolicach znajdowały się jeszcze bastiony i fosy miejskie dostęp do dworca możliwy był jedynie od strony dzisiejszej ulicy 3 Maja. Zbudowano więc specjalny pomost z kładkami i schodkami, który ze względu na dość krętą konstrukcję nazywano właśnie słoniową trąbą.

Dworzec Główny w Gdańsku jaki znamy dzisiaj, pojawił się na mapie miasta w roku 1900. Wkomponowujący się w okoliczną renesansowa zabudowę, gmach z 48-metrową wieżą zegarową, był swego czasu jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu. Dziś pod tym względem nie wyróżnia spośród innych polskich dworców.

Opinie (167) ponad 10 zablokowanych

  • Za 50 lat zbuduja TGV (6)

    i będa odkupywac stare sklady z francji tak jak dortmundy z niemiec teraz

    • 193 11

    • Sami sprowadzaja złom a ludziom robią przeszkody (4)

      Dokładnie. Politycy wymyślają coraz to nowe przeszkody (podatki), żeby powstrzymać import używanych samochodów. A używany samochód to dla wielu ludzi jedyna szansa na własne 4 kółka. A tym czasem oni sami sprowadzają używany sprzęt z zachodu: samoloty z USA (C-130 Herkules), czołgi z Niemiec (Leopard II), okręty nawodne z USA (Fregaty typu Oliver Hazard Perry), okręty podwodne z Norwegii (typu Kobben). Samorządy tez jada na używkach, tramwaje a w połowie lat 90. autobusy (Mercedesy). Gdzie tu sprawiedliwość? Gdzie rozsądek?

      • 44 4

      • (3)

        wszystko sie zgadza poza tymi mercedesami ktore to zostaly sprowadzone do gdanska (zolty zlom) ale w okolicach 2005r

        • 1 1

        • (1)

          Jak wolicie 105Na i jelcze zamiast żółtych złomów i dortmundów...

          PS Czasami lepiej kupić stary sprawdzony złom, niż coś nowego co kosztuje dużo więcej a nie wiadomo jak działa (np jak tramwaje citadisy)

          • 5 1

          • Właśnie o tym mowa, ale w odniesieniu do aut osobowych...

            • 1 0

        • ...ale większość tych małych i dwudrzwiowych to wcześniej przyjechała jako pierwsze niskopodłogi w tricity

          • 0 0

    • jak już to ODKUPOWAĆ, drogi Betonie

      poza tym, zgadzam się z opinią

      • 0 0

  • Bedzie szybciej jak ludzie nie beda lat!!!

    j/w

    • 4 23

  • Całą Polska Pensje 1500zł/ Renoma/5 godz Gdańsk Warszawa/złodzieje rządzą/A trójmiasto usuwa niewygodne posty.... (17)

    Takie życie w tej z****nej Polsce....

    • 97 29

    • Odwal się od Renomy (3)

      • 7 50

      • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • NISZCZ RENOME

        RENOMA = BEZMOZGI BEZ GROSZA KULTURY!!!

        • 20 3

    • renoma to zasrane buractwo,bez szkoły bez przyszłosci bez mózgu (2)

      do tego sama firma to przekręt Lisickiego i Adamowicza.

      • 38 11

      • kasuj bilety, nie okradaj uczciwych podróżnych i ZTM i nie bedziesz musiał na hasło renoma dostawać kokluszu (1)

        • 21 18

        • albo nie jeździj ZTM i PKP - ja nie jezdze i mam to gleboko

          • 19 4

    • Renoma musi być!!! (7)

      po to, żeby takie kozaki jak ty, Twój tatuś, wujek i grupka patologicznych kuzynków JUŻ WIĘCEJ MIASTA NIE OKRADALI!

      • 13 13

      • OKRADALI ?!?! (2)

        Te buraki z renomy, jak im się umowa zmieniła zamiast wlepiać mandaty biorą łapówy !!! Bezczelnie zaproponował mi jeden z nich " 50 zł na miejscu 100 na poczcie " myśle ok, nagram go... Wyciagam 100 z portfela i sie pytam czy ma wydać... O IRONIO ! miał... z kilkanaście banknotów 50 zł... I KTO TU KOGO OKRADA ! ?

        • 16 4

        • haha kretyn

          było go nagrać frajerze :d
          hahaha to byś nie dość że po ryju dostał
          to jeszcze grzwyna i do więzienia
          a pamiętaj że mieszkasz w Polsce raju dla pedofili morderców pijanych polityków jako że wyroki dla nich są niskie a za byle duperele np. kradzież gruszki ze straganu dostaniesz 10 lat :d

          • 11 2

        • ty tumanie

          opłata na miejscu tyle wynosi te 50pln a nie łapówka weż koło i walnij się w czoło gamoniu

          • 0 4

      • wcale nie musi (3)

        nieraz jak ktos ma bilet a zapomni np. to robi sie z niego prawie przestepce. Powinna byc mozliwosc sprawdzania w systemie czy ktos ma wykupiony bilet, bo zaloze sie ze prawie kazdy jest poddenerwowany jak jest kontrola wlasnie przez to zeby znalezc swoj bilet,,,,
        to jest CHORE!!

        • 11 5

        • (2)

          ja mam bilet okresowy, nie stresuje mnie renoma :)

          • 2 7

          • Co Renomy... (1)

            Niestety o Renomie słyszałem dużo i nigdy nie były to pochlebne opinie. Sam jako student w latach świetności doświadczyłem od nich trochę... Zresztą nie byłoby tyle hałasu o nic. Można wyciągnąć prosty wniosek - jeśli byliby ok, nikt by o nich nie mówił, a nazwa Renoma nie kojarzyła by się negatywnie, a ci którzy dostaliby mandat mówiliby: "złapał mnie kanar", a nie np. "te gó....no z Renomy" itp.

            • 15 1

            • jak to by nie mówili o niej źle? To nie jest organizacja charytatywna, tylko firma która sprawdza czy ludzie kasują bilety. A ci nie kasują i kombinują bo to Polska. Oczywiście za cwaniaczków dostaje się wszystkim, nawet tym co się kilka minut zapomną i nie skasują od razu przy drzwiach...

              • 1 0

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

    • ciekawe chłopie co chciałeś napisać

      "Całą Polska Pensje 1500zł/ Renoma/5 godz Gdańsk Warszawa" ????
      co to ma znaczyć? w jakim to jest języku?
      chyba ktoś tu za dużo wypił

      • 4 0

  • To to jest dopiero poczatek bzdury. (15)

    największym skandalem jest podwyżka biletów w ZKM z 2zł na 2.50zł.

    za bagatela 2.50zł w śmierdzącym tramwaju bedzie mozna ptrzejechać
    pare przystanków...

    Dzieki Ci Lisicki.Ja postanowiłem kupuje samochód i niech się zapcha te trójmiasto z koro Lisek chytrusek dąży do tego aby komunikacja była luksusem.Wozem przejade z tej samej cenie za 2.50zł (wliczając naprawy) co autobus a w jakich warunkach :)))))))

    Ciagle im mało? to będą korki.

    • 110 18

    • chyba podwyżka z 3zł do 2,5zł chciałeś powiedzieć? (1)

      co za bzdury wypisujesz? w Gda cena biletu spada, a nie rośnie !d!oto

      • 5 13

      • Idioto jak ci zabierają 15min i 45 min. to co ci rośnie????!! Chyba tylko kiesa miasta !

        • 8 2

    • Nie wiem jak ty ja płace teraz 2zł a nie 3zł.... (1)

      niedługo będzie 2.50zł.

      Nie mydl ludzią oczu.zapraszam na www.zkm.pl

      • 7 3

      • Czym ma nie mydlić oczu?

        • 0 0

    • Skoro nie ma szwindli, to szukasz ich na siłę, albo je wymyslasz. (5)

      Bilet za 2,50 zastąpi bilet za 3 zł, więc jedziesz o 50 groszy taniej. Dodatkowo potanieją też bilety sieciowe. Kombinuj dalej..
      ( były czasowe - źle, nie będzie czasowych - źle.. no nie dogodzisz.. ;/ )

      • 6 10

      • (2)

        nie rozróniasz czasówki za 2 złote na 15 minut od biletu bez limitu czasowego na jedną linie za 3 złote?
        zmiana dotyczy ceny biletu czasowego z 2 na 2,50, albo ty albo ja mamy kłopot z rozumieniem prostej informacji
        obniżka w gdańsku? a BU HA HA HA HA HA H

        • 7 7

        • Galluksie

          zmiana dotyczy biletu JEDNOPRZEJAZDOWEGO z 3zł na 2,50 zł. Czasówka z 2 zł na 15 min zniknie całkiem. Więc nie mów mi, że czasówka podrożeje, bo fakt faktem, że ci co będą jechali 2 przystanki zapłacą więcej, ale to nie znaczy, że będą droższe bilety.

          • 5 5

        • galluś połóż się do łóżeczka i przykryj się kołderką

          • 1 2

      • potanieją... (1)

        Znikną za to bilety miesięczne... Jeśli ktoś kupował na 6 przystanków za 37 złotych a teraz będzie musiał zapłacić 84 złote, to chyba coś nie tak!!!! Złodzieje!!!!!

        • 8 4

        • zacznij jeździć rowerem, wyjdzie Ci taniej i zdrowiej..

          • 1 2

    • coś ci się pomyliło

      to nie ten artykuł

      • 2 2

    • Przesiadłem się z komunikacji miejskiej na auto... (1)

      no i moje wydatki (170 pln za bilet miesięczny) spadły, bo i tak wydaję ok 80 pln/m-c na LPG. Do tego znacznie wyższy komfort i czas dojazdu skrócony o 45 minut (z 70 do 25). Inwestycja: 6500 samochód (8 letni, autosegment B) + 2500 instalacja elpigaz (IV gen.). W tej sytuacji jazda komunikacją miejską już przy jednej osobie jest dużo droższa od jazdy własnym samochodem.

      • 12 3

      • Tylko, że musiałbyś jeździć

        ze 200 lat, by Ci się ta inwestycja zwróciła :) :) :)

        • 2 9

    • Za "z koro" (1)

      to masz u mnie Nobla

      • 8 0

      • On pisał, że Lisicki ma problem z koro muzgowo.

        No

        • 1 1

  • (9)

    A co ZKM lepsze ???

    Z Chełmu do zaspy 1 godzina czasu....

    niedługo po setnej podwyżce za taki luksus zapłacimy 10zł w 2 strony.
    2.50zł razy dwa i razy dwie strony....

    haha ładnie nas miasto robi w h...

    • 61 11

    • Ja czekam tylko jak Lisickiego odwołają (2)

      ten człowiek to zakała naszego miasta.To przez niego powstała Renoma
      to on ich bronił .To on bronił bandytów którzy bili kobiete niepełnosprawną i w koncu to on zawsze twierdził jeżdząc swoim samochodem że mamy najtańsze bilety w Polsce.

      Szlag mnie trafia jak widze tego Pana.

      • 17 7

      • przestałbys juz z tą Renomą

        Czytając twoje posty dochodzę do wniosku, że nie masz wiekszych zmartwień.
        Rozpłacz się jeszcze :))))

        • 6 10

      • zalecam wizytę

        u psychiatry,a co ma Zkm wspólnego z dworcem Pkp?

        • 0 5

    • (1)

      to kup sobie sieciówkę..

      • 3 7

      • albo rower

        • 3 3

    • Ty idioto (3)

      Z Chełmu na Zaspę kasujesz bilet godzinny za 3 zeta i jedziesz na całej trasie. Dotychczas za godzinny płaciłeś 4,20.
      Pomysl, zapłacisz mniej (w dwie strony) o 2,40!!!
      A więc od czerwca będzie taniej!!!

      • 6 8

      • Podobno będzie nawet taki bilet, którym będziesz mół jechać w kółko tym samym autobusem nawet i 3 godziny - tylko 9,10 zamiast 12!

        • 1 1

      • (1)

        Spróbuj, może się uda, a jak zabraknie ci choćby minuty to masz przygodę z Renomą.

        • 3 1

        • A czemu miało by się nie udać jak na trasie Chełm – Zaspa jest jeszcze 20 min zapasu?

          Bilet za 3zł spokojnie wystarczy. W dwie strony wydamy więc 6 a nie 10zł. No a jak ktoś jeździ na tyle często, że takie bilety to dla niego duży wydatek to powinien skorzystać z biletu miesięcznego

          Nie twierdze, że wprowadzane ziemny będą dla wszystkich korzystne ale jak widać niektórzy to sami się w ch** robią.

          No cóż nie każdy samodzielnie potrafi liczyć, przesiąść się czy chociażby kupić w kiosku odpowiedni bilet.

          • 1 1

  • Do Jacka Kurskiego (10)

    Jacku, śmiech na sali dla Ciebie, prawda?5 godzin? Ostatnio tą trasę zrobiłeś w niecoo ponad 2 godziny podczepiając się do eskorty policyjnej narażając tym samym życie funkcjonariuszy publicznych.

    • 74 27

    • debil

      • 7 12

    • gdzie w tym artykule padło jego imię i nazwisko, obłąkany histeryku?

      • 5 10

    • (2)

      Jacku wazelino po co pchasz się do PE. Potrafisz tylko kłamać. Angielskiego nie znasz. Zobacz do lustra. Czy ty jesteś normalny?

      • 15 5

      • ja to czekam (1)

        na Jacusia w Sopocie.
        Skoro Sopot to wg jego "miasto złodzieji" to z miłą chęcią bym mu kamieniem w głowe rzucił aby mógl powiedzieć "Sopot to miasto morderców"

        • 2 2

        • A Gdańsk to miasto, które "nie zasługuje na pieniądze, nim się nie nauczy (chodziło o głosowanie)"... Jak można się własnego miasta wypierać i działać na jego szkodę?

          • 0 0

    • nie zrobił,

      • 1 0

    • nie zrobił, (3)

      tylko usiłował zrobić trasę GDN-WAW w 2 godziny.
      W sposób, którym pokazał całe buractwo - grunt to dobrze się podczepić i jazda po trupach do przodu.
      Na szczęście go przystopowali.
      Miszcz kierofnicy.
      Mnie do tej pory zastanawia co, człowiek, któremu podobno się spieszyło, robił przez 8 godzin na lotnisku.

      • 2 0

      • (2)

        Normalny człowiek za to by stracił prawko, mandat dostał nieziemski i miał sprawę w sądzie... A posłowi wolno, nawet nie dostał z komisji etyki nagany (bo posłowie PiSu zbojkotowali i nie było kworum...)... Irytujące to jest.

        • 2 0

        • Na szczęście (1)

          ten cwaniak już nie będzie posłem. Słusznie!

          • 0 0

          • Ale w roku 2020 będzie prezesem TVP która stanie się tubą PIS i dostanie 2 miliardy złotych na propagandę XD

            • 0 0

  • Czytałem swego czasu w angorze artykuł o Lux Torpedzie ,

    To było coś !
    A swoją drogą , kto by tam do Warszawy chciał jeździć :)

    • 62 3

  • (5)

    1988 ekspresowy "kaszub" - wyjazd z gdańska głównego 6.10, przyjazd do wawy wsch. 9.30, zatrzymywał się na 4 czy 5 przystankach
    powrót z centralnego 17 z minutami, przyjazd w okolicach 21

    • 65 6

    • g@llux , pamiętasz jeszcze czasy Lux torpedy ? (1)

      • 11 0

      • e he he he niestety nie, ale pamietam tzw kowbojki z pruszcza do łapina

        były to niewielkie wagony z drewnianymi stopniami wzdłuż całego wagonu i po 3 otwieranych na zewnątrz drzwiach po kazdej stronie
        mozna się było ścigać z kanarem:-) on na jedną strone wagonu po stopniach, a ja na drugą:-) a kolesie w oknach kibicowali e he he he
        ale pamietam jak ekspres do wawy jechał 3 i pół godziny

        • 19 4

    • Kaszub tak jak i dziś

      nie zatrzymywał się po drodze. Nie jestem pewien ale czy ta 9:30 to nie był już na Centralnej?

      • 3 1

    • Kaszub (1)

      3h 20m ? Tak szybkiego połączenia nie pamiętam. Dzisiaj, wg. rozkładu jazdy PKP, najkrótszy czas podróży z Gdyni Głównej do Warszawy Centralnej to 4h 59m. Pamiętam, że jakieś 10 lat temu 5 godzin to się jechało do W-wy pospiesznym. Ekspres wyrabiał się w 4h30m. Więc w niezłym kierunku idzie PKP- nie ma co :/

      • 4 1

      • Tak było

        3:20 z Gdańska i 3:50 z Gdyni - do Centralnej.

        Dzisiaj to se można do Nasielska dojechać :-(

        Ja pamiętam (przez mgłę) że 5h to się jechało jak trzeba było po drodze zmieniać dwa razy lokomotywę - nie cała linia była zelektryfikowana i część ciągneła spalinówka. To było w połowie lat 80-tych

        • 1 0

  • Gdańsk jest super !!! (8)

    Kocham to miasto i jego mieszkańców !!!

    • 53 44

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • cham i prostak

        • 2 7

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • kocha sie za nic:-) interesowność to paskudna cecha

        • 7 2

    • Przestań zachowywać się jak mieszkanka Gdyni.

      Nam w Gdańsku takiego PR nie trzeba.
      Szanuj się!

      • 5 3

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

    • gdansk jest tragiczny zawsze antypolski (1)

      • 4 5

      • z morza i marzeń

        Ej,śledzie z Szczurem na czele nie napinajcie się tak bo Wam to morze marzenia zaleje.

        • 7 5

  • Lisek chytrusek nam dowali niedługo :) (3)

    czekam na pomysły tego Pana.

    • 11 2

    • Tobie już nieźle w mózg dowaliło

      LOL

      • 0 3

    • Podpowieź dla Lisickiego (1)

      Wprowadzić opłaty za jazdę samochodem w terenie zabudowanym. A następnie zrobić podwyżkę tej opłaty. Korki w mieście znikną jak ręką odjął.

      • 0 0

      • Facet, jak on to zrobi to masz normalnie u mnie w trąbę.

        • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Promocja i dyskusja nad książką o historii 318. Dywizjonu Myśliwsko - Rozpoznawczego "Gdańskiego"

spotkanie

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak obecnie nazywa się dawny węzeł Leningradzki w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane