• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zimno-gorący wyborczy listopad 1934

Jarosław Kus
22 listopada 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Podróż koleją z Gdyni do Szwecji przez Bałtyk
Transparent nawołujący do głosowania na Listę Polską nr 7 w wyborach odbywających się na trenie Wolnego Miasta Gdańska. Transparent nawołujący do głosowania na Listę Polską nr 7 w wyborach odbywających się na trenie Wolnego Miasta Gdańska.

85 lat temu prawie każdy kolejny listopadowy "dzień w Gdańsku" upływał pod znakiem brzydkiej i typowo jesiennej aury. Z powodów niezwiązanych jednak z meteorologią atmosfera w mieście była gorąca.



Listopad roku 1934 nie miał więc litości ani dla polskich marynarzy (uwięzionych w lodach północnego Bałtyku),

ani dla hitlerowców (na których we mgle czyhały liczne niebezpieczeństwa),

ani nawet dla małych dzieci (którym z zimna "pierzchły łapki)".

Ale w połowie miesiąca, mimo chłodu i zimna, w Gdańsku zrobiło się naprawdę gorąco, a wszystko to za sprawą wyborczej gorączki. Wybory komunalne (czyli odpowiednik dzisiejszych wyborów samorządowych) nie należały wprawdzie do tych najważniejszych (tutaj palmę pierwszeństwa dzierżyły wybory parlamentarne), a do tego przeprowadzano je tylko w dwóch gminach wiejskich Wolnego Miasta: Gdańskich Nizinach i Wielkich Żuławach (wyborów nie było bowiem ani w Gdańskich Wyżynach, ani dwóch pozostałych gminach miejskich: Gdańsku i Sopocie).

Jak wyjaśniał "gaulaiter hitlerowców Forster", wybory te wyznaczono dlatego, by cały świat dowiedział się, "jak głęboko hitleryzm gdański zakorzenił się wśród ludności" i że "w świecie nie zorjentują się, iż to jedynie w powiatach nizinnych Gdańska, a nie wybory ogólne".

Naziści nie chcieli ryzykować ewentualnej porażki w wyborach parlamentarnych: jak podkreślali komentatorzy, "hitlerowcy wychodzili więc na zbałamucenie świata", bo "widać, że czuli się bardzo słabi". I - dodajmy - "mimo głoszonych ciągle haseł oszczędnościowych" - niezwykle rozrzutni...

Mimo wszystko "wybory komunalne w Gdańsku odbyły się spokojnie" i przyniosły "przygniatające zwycięstwo wyborcze hitlerowców",

...o czym doniosły wszystkie dzienniki, zapewne nie tylko te polskie: zatem zgodnie z zamysłem Forstera wiadomość o "wielkim zwycięstwie" rzeczywiście poszła w świat.

W wyborach startowali również Polacy, którzy wprawdzie jako mniejszość nie mieli zbyt dużych szans na walkę o władzę, nie znaczy to jednak, że głosowanie na polską listę nie miało żadnego sensu - wszak "obowiązkiem każdego Polaka" było nie tylko chodzenie w polskich butach, gdyż jedynie udział w wyborach dawał możliwość skutecznej walki o prawa polskiej mniejszości, by móc w przyszłości cieszyć się chociażby tym, że "Polacy mogą przemeldowywać dzieci do szkół polskich"*.

Tym bardziej, że Forster nie ustawał w wysiłkach, by przekonać wielu Polaków, że tak naprawdę są Niemcami...

Tymczasem w Sopocie, wolnym od wyborczej gorączki, doszło do wydarzeń nie mniej istotnych z punktu widzenia ustroju Wolnego Miasta: nie chodzi tu o egzekwowany w tym mieście zakaz przywozu żywności z Polski, lecz o kontrowersyjną nominację komisarza, która wywołała reakcję gdańskiego sądu najwyższego, ten zaś - nie wiedzieć dlaczego - wystąpił... sam przeciwko sobie! Jak nietrudno się domyślić, "mało się [to] przyczyniało do wzmocnienia zaufania do władz sądowych gdańskich".

Zajrzyjmy jeszcze do Gdyni, miasta z reguły dostarczającego naszym podróżom pozytywnej energii i sporej dawki optymizmu. Niestety, nie tym razem... czytając w prasie o "strasznych warunkach w miejscowościach pod Gdynią", mamy ochotę - wzorem Zeusa - rzucić grom na to "gniazdo zepsucia i... wojowniczych hurys". Ale i z tego nici, gdyż jedyny grom, jakim dysponujemy, jest w stanie co najwyżej "zebrać zarost miło i dokładnie...".

* - Polacy (i to nie tylko ci z Gdańska) mogli się też cieszyć perspektywą krótszej podróży z Warszawy do Gdańska: dzięki nowym wagonom motorowym miała się ona skrócić do czterech godzin. Obecnie jednak nie cieszy już to, że trwa ona dwie godziny i trzydzieści dziewięć minut...

Źródło: "Gazeta Gdańska" nr 259 z 15 listopada 1934 r., nr 260 z 16 listopada 1934 r. i nr 263 z 20 listopada 1934 r., "Dziennik Bydgoski" nr 253 z 4 listopada 1934 r. i nr 266 z 20 listopada 1934 r., "Słowo Pomorskie" nr 266 z 20 listopada 1934 r. oraz "Ilustrowany Kurier Codzienny" nr 322 z 20 listopada 1934 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej, Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej oraz Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej.

Opinie (63) ponad 10 zablokowanych

  • Mamusiu spuchły mi łapki kup mi gilcyzell antibla

    kiedyś to mieli rozmach w tej reklamie ;))))

    • 18 0

  • Poparcie NSDAP (3)

    Olbrzymie poparcie dla NSDAP nie wzięło się znikąd, pomysł utworzenia wolnego miasta w XX wieku był absurdalny, zdecydowanie zradykalizował wyborców.

    • 16 10

    • Hitlerowi i jego poplecznikom nie podobały się postanowienia Traktatu Wersalskiego (2)

      • 3 1

      • nikomu się nie podobały ... Piłsudzki miał nawet w planach najechać i zająć Gdańsk (1)

        Kłajpeda też miała być Wolnym Miastem.. ale tu Litwini się nie pieprzyli ... posłali wojsko i zajęli miasto w jeden dzień

        • 8 1

        • Piłsudski - nie "Piłsudzki"!

          • 0 0

  • "Danzig ist Deutsch" (29)

    Tak kiedys mawiali..

    • 15 15

    • a kiedy to Gdańsk był Polski? - Nigdy! (25)

      Gdańszczanie cwanie rozgrywali sytuację ... jak był s-pokój to oni ciągnęli do Prus, a jak trwoga to w te pędy do króla polskiego 'pod opiekę'

      • 0 7

      • Oni, to znaczy: kto? (24)

        Nie zapominaj, że Gdańsk był miastem hanzeatyckim, a Hanza potrzebowała w mieście spokoju do prowadzenia interesów, także tych związanych z podbojem "nowych światów." A po drugie, że wcześniej - był miastem (miejscem, terenem) - słowiańskim.

        • 3 3

        • A jeszcze wcześniej germanskim (23)

          • 2 3

          • Naprawdę? Podaj źródło :) (22)

            • 2 0

            • (21)

              Według Polaków historia tych ziem zaczyna się dopiero od Mieszka l. Niestety osadnictwo germańskie notuje się na tych terenach tysiąc lat przed Mieszkiem. Słowianie, jako kolejny migrujący lud indoeuropejski po prostu wyparli Germanów bardziej na zachód, tak jak tamci wcześniej ludy halszacko-celtyckie i tyle.

              • 1 2

              • Źródło! Ty nie jesteś źródłem! To oczywista oczywistość! (13)

                • 1 1

              • Tacyt już o tym pisał, specu od źrodeł (12)

                • 0 1

              • Tacyt jest takim źródłem jak ty. Nie zmyślaj :) (9)

                • 2 1

              • Wyparcie-dziecinna metoda na obronę przed faktami. (5)

                • 0 1

              • Synek - Gdańsk był Pruską osadą (4)

                a Prusowie nie byli germanami, ani tym bardziej nie byli nordykami,
                Po wycięciu Prusów w pień - Krzyżacy rozbudowali tą osadę o port... wcześniej to była osada rybacka udokumentowana odwiedzinami św. Wojciecha w 999r.

                • 0 2

              • prusowie byli tu po germanach tatusiu (3)

                • 0 1

              • A wcześniej? (1)

                • 0 0

              • Kultura oksywska, czyli kuzyni Celtów, po nich Goci, czyli Germanie i nie inaczej.

                • 0 1

              • te gimbaza do szkoły czas ...

                prusowie ... a nie prusacy

                • 0 1

              • (2)

                kiedyś pewnie za Bugiem uczyli, że Adam i Ewa byli Słowianami, wnuczek to powtarza

                • 0 1

              • A Chrystus Król (1)

                był Żydem. I dlatego potomkowie Celtów i Gotów mają go na sztandarach. Logiczne - prawda? :)

                • 0 1

              • Tak w Wejherowie - głupie stwierdzenie głupia odpowiedź

                • 0 0

              • tjaaa i Sedes z Bakileitu też (1)

                • 0 0

              • za bugiem nie znali tego urządzenia

                • 0 1

              • A Żyd - Chrystus Król? Odpowiedz! (6)

                • 0 1

              • Who is ...

                • 0 0

              • Jesteś potomkiem Celtów, czy Gotów? (4)

                • 0 0

              • RODO (2)

                • 0 0

              • RODO nie dotyczy bezimiennych :) (1)

                • 0 0

              • bezcielesnym też

                • 0 0

              • Po tym pytaniu wiem za to czyim ty jesteś potomkiem

                • 0 0

    • "Gdańsk jest polski"

      Tak kiedyś mawiali i tak teraz mówią... :)

      • 10 2

    • Teraz mawiaja (1)

      Berlin ist Arabisch.

      • 0 0

      • A Wiedeń?

        • 0 0

  • (3)

    Co to za adres Gdańsk, XIV. Damm 8? Gdzie obecnie zlokalizujemy tą miejscówkę?

    • 8 3

    • miejscówki wykupuje się w pociągach pasażerskich. Jeśli nieukowi chodzi o ulicę Grobla (Damm) to niech sobie szuka w

      archiwach. Korepetycji darmo nie udzielam

      • 5 12

    • (1)

      Kołobrzeska ...obecnie klub Rozi

      • 6 1

      • Nie kłam. Rozi jest na słupskiej.

        • 3 0

  • z niemcami nie da sie zyc (10)

    dzieki Bogu niemcy wyniesli sie z naszego miasta. niestety obecne wladze tych oprawcow powoli tu sciagaja i bedzie powtorka z historii

    • 23 27

    • Może nie... (3)

      W Wyborczej jest taki artykuł - przeczytaj cały. Zaczyna się tak: "Ponad dwa lata temu do garnizonu w podwarszawskiej Wesołej trafiły najnowocześniejsze czołgi polskiego wojska - Leopard 2A5. Teraz podpisano umowę na budowę odpowiednich garaży. Dobrze, że wreszcie to zrobiono. Szkoda, że tak późno. Dodatkowo MON robi z tego tajemnicę. Nie wiadomo kiedy mają powstać i ile będą kosztować...". Mam nadzieję, że władca prezes" w międzyczasie odejdzie do lamusa.

      • 5 5

      • Bravo Wybiórcza!

        • 3 2

      • Czytasz wybiorcza?! (1)

        Gratuluje stanu umyslu.

        • 1 1

        • Nie "czytuję". Czytam. Wyborczą,

          • 0 0

    • Tylko pic i pic wódkę (3)

      Wy Polacy nie lubliscie żyć z Niemcami. Bo Niemcy wam gadaly z rana wstawać już trzeba do roboty jak wy Polacy możecie spać do 10 Polacy nie możecie zaczynać dnia od wódki nie kradnijcie zrob to porządnie Polaku Dlatego wy nie lubiliscie Niemców

      • 3 16

      • Znowu prawo Jante?!

        Co złego w wypowiedzi, mówiącej o nacjonalizmach w różnych okresach historycznych, parciu na wschód bądź w innym kierunku - też w różnych okresach historycznych i obyczajach pogranicza? Zaiste! Zagadka, Redaktorze... Moje domysły nie są dla Pana korzystne.

        • 0 0

      • Polacy nie są pijakami!

        To właśnie Niemcy są organizatorami przeróżnych, słynnych festynów alkoholowych, np ku czci piwa: Oktoberfest, czyli święto piwa, czyli dożynki chmielne - w Monachium., mają ponad 200-letnią tradycją...

        • 2 3

      • Niemiec, najwiekszy zlodziej, bandyta i morderca Europy prawi moraly Polakowi. Zalosne.

        • 1 1

    • co z tego ze sie wyniesli jak na ich miejscu mamy 100 razy gorszych ukraincow

      • 6 5

    • Fajnie by bylo wysiedlic stad wszystkich malkontentow, i sprowadzic Niemcow, porzadni ludzie, pracowici, inteligentni

      • 0 1

  • Wszystko przez tego motocyklistę

    pewnie jego grzelak miał na myśli.

    • 3 3

  • (1)

    fajne ujęcie korzennej sprzed wojny.

    • 2 1

    • nie widzę tu korzennej

      • 0 0

  • Córy Koryntu były pod nadzorem sanitarnym (3)

    Czy obecnie też podlegają takiemu nadzorowi?

    • 7 0

    • po PRLu już nie !!! (2)

      lepiej jest... bo teraz jak masz wielotysięczne lewe dochody ... i zostaniesz wezwany z tym do Urzędu Skarbowego ... to mówisz, że te dochody masz ze swojego uprawiania najstarszego zawodu i nic nie mogą ci zrobić...

      • 1 0

      • Ale czy te "córy" działają legalnie? (1)

        Podobno - oficjalnie - w Polsce nie ma prostytucji.

        • 0 0

        • oficjalnie - to nie pobiera się podatków od prostytucji

          panienki nie mają na Vat-ę ;))))

          • 0 0

  • Swietny artykul (1)

    Uwielbiam czytac artykuly o naszym przedwojennym Gdansku, stare zdjecia, wycinki z gazet. Bardzo ciekawy arykul

    • 4 0

    • Przed wojną Gdańsk nie był nasz, a w każdym razie tak to wyglądało.

      Przed wojną Gdańsk nie był nasz, a w każdym razie tak to wyglądało.

      • 0 0

  • na jakiej ulicy stoi ten piękny budynek, a raczej stał?

    • 1 0

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Promocja i dyskusja nad książką o historii 318. Dywizjonu Myśliwsko - Rozpoznawczego "Gdańskiego"

spotkanie

Sprawdź się

Sprawdź się

Jaki tytuł miało pierwsze dzieło wystawione w Operze Leśnej w Sopocie?

 

Najczęściej czytane