409. urodziny Jana Heweliusza - gdańskiego astronoma, zaprzyjaźnionego z królem Janem III Sobieskim - przypadają na 28 stycznia. Gdańsk tradycyjnie przygotował związane z tym atrakcje: na niedzielę, 26 stycznia i wtorek, 28 stycznia.
Michał Juszczakiewicz, twórca scenariusza i reżyser filmu o Janie Heweliusza, mówi, że postać jest więcej niż zagadkowa. Świadczy o tym nawet data urodzenia i śmierci - ten sam dzień, 28 stycznia, tyle że po 76 latach niezwykłego życia.
- Wszystko jakby na zamówienie astronoma i numerologa, którym był - opowiada Michał Juszczakiewicz. - I planety, i liczby, były dla niego bardzo ważne. Każdy dzień w roku sprawia, że człowiek ma nad sobą inny układ planet i konstelacji. Jeśli ktoś urodzi się w maju i umrze, po latach, powiedzmy że w marcu, to ma nad sobą zupełnie inne niebo. Ale jeśli ktoś urodzi się i umrze w tej samej dacie dziennej, to układ planet jest taki sam. To właśnie przydarzyło się Heweliuszowi: 28 stycznia i 28 stycznia. Gdy rodził się i umierał, miał nad sobą takie samo niebo. Dla mnie to jest zagadkowa sprawa.
Jan Heweliusz jako czołowy w mieście producent piwa był - jak byśmy to dziś powiedzieli - multimilionerem. Sławę zdobył jako astronom, za sprawą swoich nowatorskich badań powierzchni Księżyca, wykonanych przy pomocy instrumentów optycznych. Stworzył na tej podstawie atlas księżycowych map, który stał się naukową sensacją, był oglądany z wielkim zainteresowaniem na europejskich uczelniach i królewskich dworach. Nic dziwnego, że król Jan III Sobieski zaprzyjaźnił się z niezwykłym browarnikiem-astronomem - Gdańsk należał przecież do Rzeczpospolitej. Heweliusz odwdzięczył się swojemu możnemu protektorowi po wiktorii wiedeńskiej, nazywając nowo odkryty gwiazdozbiór Tarczą Sobieskiego (Scultum Sobiescianum) - w swoim długim życiu odkrył w sumie kilkanaście gwiazdozbiorów.
PROGRAM URODZIN HEWELIUSZA NA NIEDZIELĘ, 26 STYCZNIA (HEVELIANUM):
WARSZTATY | Kieszonkowe planetarium
adresaci: dzieci od 9 roku życia z rodzicami
godzina: 11:00, 13:00, 15:00
miejsce: Wozownia Artyleryjska (II piętro, sala Strakowskiego)
Miał świetnie wyposażone obserwatorium, konstruował lunety, mikroskopy, globusy, stworzył prototyp peryskopu i pierwszą mapę Księżyca, badał ruch komet i rysował gwiazdozbiory, a w wolnych chwilach w towarzystwie gadatliwej papugi popijał piwo w ogrodzie, gdzie hodował cytryny. Nikt inny - tylko Heweliusz! Zapraszamy na warsztaty, podczas których przybliżymy postać naszego patrona, stworzymy kieszonkowe planetarium, a nawet zbudujemy kometę!
SPEKTAKL PLENEROWY | Uczeń Heweliusza
adresaci: dzieci od 9 roku życia i dorośli
godzina: 16:00
miejsce: Majdan - główny plac fortu
Kim był Heweliusz? Co wypatrzył na niebie? Jakim był nauczycielem? - zapraszamy na spektakl plenerowy w wykonaniu grupy teatralnej El Trupa Kabra. Będzie to opowieść dorosłego Ucznia, który wspomina swojego mistrza Heweliusza, w szczególności jego dokonania i osiągnięcia. Aktorzy będą animować scenografię, która przeniesie nas w świat astronomii. Opowieść dopełni słuchowisko inspirowane komiksem "Uczeń Heweliusza" wydanym przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną i Hevelianum. W dniach 26-28 stycznia komiks można kupić w Hevelianum w cenie promocyjnej 10 zł.
POKAZ MULTIMEDIALNY | Kosmiczne opowieści z AstroCamerą
adresaci: bez ograniczeń wiekowych
godzina: 17:00
miejsce: Wozownia Artyleryjska (I piętro, sala Haxo)
Tego wieczora przy muzyce obejrzymy prace nagrodzone w kolejnych edycjach konkursu AstroCamera, jedynego w Polsce międzynarodowego konkursu astrofotograficznego. Konkurs ma już siedmioletnią tradycję i wielki dorobek. Miłośnicy fotograficznego utrwalania zjawisk astronomicznych przyglądają się mgławicom, gromadom gwiazd, planetom, kometom i galaktykom... Dech zapiera!
Opowieści będzie snuł Sebastian Soberski - kierownik Planetarium w Grudziądzu oraz radioobserwator w Centrum Astronomii UMK w Toruniu. Pokazowi będzie towarzyszyć muzyka Przemysława Rudzia - kompozytora i wykonawcy muzyki elektronicznej, popularyzatora astronomii, autora książek i przewodników.
Obserwacja przez teleskop z astronomami Hevelianum
adresaci: dzieci od 6 roku życia i dorośli
godzina: od 17:00
miejsce: Majdan - główny plac fortu
Zapolujemy na naszą planetarną sąsiadkę - Wenus. Przyjrzymy się Siedmiu Siostrom znanym jako Plejady, czyli najbardziej znanej gromadzie otwartej na niebie. Poznamy też skarby króla zimowego nieba - gwiazdozbioru Oriona.
UWAGA! Obserwacje uzależnione od warunków pogodowych!
Na wszystkie wydarzenia z okazji Urodzin Heweliusza wstęp jest wolny
PROGRAM URODZIN HEWELIUSZA NA WTOREK, 28 STYCZNIA (POMNIK JANA HEWELIUSZA PRZY UL. KORZENNEJ I RATUSZ POBLISKI STAROMIEJSKI):
Przedstawienie teatralne z udziałem aktorów TEATRU FETA
adresaci: bez ograniczeń wiekowych
godzina: od godz. 17.00
miejsce: otoczenie pomnika Jana Heweliusza przy ul. Korzennej
Sceny z życia Jana Heweliusza, z udziałem aktorów w strojach nawiązujących do ubiorów z epoki. Także śpiewy. Czas trwania ok. 25-30 minut. Po zakończeniu - gorąca herbata i poczęstunek we wnętrzach pobliskiego Ratusza Staromiejskiego.
Projekcja filmu edukacyjnego Michała Juszczakiewicza o Janie Heweliuszu:
adresaci: bez ograniczeń wiekowych
godzina: ok godz. 17.45
miejsce: pierwsze piętro Ratusza Staromiejskiego przy ul. Korzennej
Uczestnicy wydarzenia, pokrzepieni gorącą herbatą i poczęstunkiem, będą mogli obejrzeć szalenie interesujący i wielokrotnie nagradzany film o życiu Jana Heweliusza. Czas trwania projekcji - 43 minuty. Film zapowie autor Michał Juszczakiewicz.
