5. Objazdowy Festiwal Filmowy 'WATCH DOCS' - Prawa Człowieka w Filmie

Od 2003 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka we współpracy z różnymi partnerami z całej Polski: organizacjami pozarządowymi, ośrodkami akademickimi, placówkami kulturalnymi i kinami organizuje Objazdowy Festiwal Filmowy PRAWA CZŁOWIEKA W FILMIE.


Wstęp na wszystkie projekcje jest wolny!

Organizatorzy:

Helsinska Fundacja Praw Człowieka
Społeczny Instytut Filmowy
DKF Marcello
ELSA - The European Law Students' Association
Stowarzyszenie K3 - Kulturalne Trójmiasto

Patronat honorowy: Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Gdańskiego, dr hab. Andrzej Ceynowa prof. UG

Patronat merytoryczny: prof. dr hab. Jerzy Zajadło

Imprezę zorganizowano m.in. dzięki pomocy finansowej Samorządu Województwa Pomorskiego


W programie:

Poniedziałek, 5 listopada 2007

Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Audytorium C, ul. Bażyńskiego 6


09.15 - Otwarcie festiwalu

KAMPANIE WYBORCZE ZZA KULIS


09.30 - "Walery – skalpel demokracji"
reż. Elena Drumowa, Rosja, 2005, 35'

Błyskotliwy film młodej rosyjskiej dokumentalistki, Eleny Drumowej, to nietuzinkowy portret nietuzinkowego człowieka. Walery Malekchin, lekarz patomorfolog z Ekaterynburga, ojciec trójki dzieci, po raz 45. startuje w wyborach municypalnych. Do dyspozycji ma tylko swą bardzo skromną pensję. Raz kiedyś udało mu się wygrać, ale to było dawno temu... Na prośbę Drumowej Walery prowadzi wideo-dziennik swojej kampanii.

10.10 - "Stawiamy na kryzys"
reż. Rachel Boynton, USA, 2005, 88'

„Stawiamy na kryzys” to rzadka okazja przyjrzenia się z bliska działaniu marketingu politycznego. Oglądamy tu amerykańskich doradców politycznych – zespół Greenberg–Carville–Shrum – prowadzących kampanię wyborczą mało popularnego kandydata na prezydenta Boliwii, Gonzalo Sancheza de Lozady, popularnie nazywanego Gonim. Krok po kroku śledzić możemy kształtowanie wizerunku Goniego tak, aby dokładnie odpowiadał zapotrzebowaniom wyborców. Lozada wygrywa wybory, ale niedługo cieszy się władzą. Gwałtowne uliczne protesty zmuszają go do opuszczenia kraju.

Błyskotliwy reżyserski debiut Rachel Boynton może być znakomitym studium przypadku w rozważaniach o proporcjach między reprezentacją i marketingiem we współczesnej demokracji oraz o możliwościach „eksportu” jej amerykańskiego wzorca do innych kultur i słabiej rozwiniętych gospodarek.

11.45 - "Mój kraj, mój kraj"
reż. Laura Poitras, USA, 2006, 90'

Irackie wybory w styczniu 2005 roku przykuły uwagę świata. Do pewnego stopnia były traktowane jak sprawdzian nowej ery w światowej polityce, znaczonej użyciem przez USA siły zbrojnej dla osiągnięcia celów takich, jak zaprowadzenie demokracji na Bliskim Wschodzie. Wprawdzie – według słów reżyserki – do nakręcenia filmu zmotywowało ją poczucie rozpaczy wobec sprzeczności między wojskową okupacją Iraku, a próbą szerzenia przy tym demokracji, udało jej się oddać wyjątkowo złożony obraz kraju w ostatnich ośmiu miesiącach przed wyborami, obraz wyróżniający się głębokością i autentycznością obserwacji. Na wspomniane sprzeczności patrzymy tu z perspektywy Irakijczyków – głównym bohaterem filmu Poitras jest doktor Riyadh, kandydujący w wyborach sunnita. Otwarcie krytykując okupację, jest on jednocześnie zagorzałym zwolennikiem zbudowania w Iraku demokracji. Jednak dokoła siebie widzi tylko chaos, a jego poczekalnię zapełniają codziennie pacjenci bezradni wobec fizycznego i psychicznego cierpienia zadawanego przez wszechobecną przemoc. „Mój kraj, mój kraj” historię lekarza opowiada na szerokim tle przygotowań do nadchodzących wyborów - możemy między innymi poznać Australijczyków z zakontraktowanych prywatnych firm ochroniarskich, urzędników ONZ przygotowujących proces wyborczy i amerykańskich dziennikarzy.

Muzykę do filmu przygotował światowej sławy iracki kompozytor i wykonawca, Kadhum Al Sahar, najpopularniejszy obecnie wokalista w świecie arabskim.

13.20 - Prelekcja Rzecznika Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE – Pani Urdur Gunnarsdottir (prelekcja w języku angielskim)

14.20 - "Walki uliczne"
reż. Marshall Curry, USA, 2005, 84'

Nominowane do Oscara „Walki uliczne“ to jeden z najgłośniejszych ostatnio filmów o funkcjonowaniu współczesnej demokracji. Marshall Curry śledzi kampanie wyborcze dwóch konkurentów do urzędu burmistrza małego amerykańskiego miasteczka – Newark, w stanie New Jersey. Sharp Jones walczy o reelekcję po szesnastu latach nieustannego sprawowania władzy. Choć wiele mogłoby się zmienić w Newark na lepsze, konserwatywna lokalna społeczność tak przywykła do jego rządów, że nie oczekuje zmian. Konkurent Jonesa, również ciemnoskóry Cory Booker, to ambitny 32-letni prawnik, świetnie przygotowany i zorganizowany. Podczas gdy Booker nie ogranicza reżyserowi dostępu za kulisy własnej kampanii, nieufny Jones odmawia jakiejkolwiek współpracy. Wraz ze zbliżaniem się daty wyborów i narastaniem napięcia Jones posuwa się do coraz mniej eleganckich chwytów, wśród których zdzieranie plakatów Bookera przez skorumpowaną policję należy do łagodniejszych. Film Marshalla Curry’ego to dramatyczne świadectwo brutalnej walki politycznej w całej jej złożoności.

15.50 - Wykład obserwatora wyborów z Fundacji Batorego – Pana Wojciecha Tworkowskiego i panel dyskusyjny

Wtorek, 6 listopada 2007

Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Audytorium C, ul. Bażyńskiego 6


OBLICZA FASZYZMU

11.20 - "Hitler’s Hitparade"
reż. Oliver Axer, Suzanne Benze, Niemcy, 2003, 76' (wersja ANG)

“Hitler’s Hit Parade” to mistrzowska kompozycja archiwalnych materiałów filmowych z czasów władzy fürhera. Wykorzystano tu filmy fabularne, amatorskie, animowane, edukacyjne, reklamowe i propagandowe, z akompaniamentem tańców i popularnej muzyki z Trzeciej Rzeszy.

W subtelny sposób “Hitler’s Hit Parade” analizuje jednoczesność kuszących elementów szybkiego rozwoju i niezwykłej nowoczesności hitlerowskich Niemiec z kompletną moralną i fizyczną ruiną narodu w rezultacie nazistowskiego szaleństwa.

12.45 - "Nawet jeśli była kryminalistką"
reż. Jean-Gabriel Periot, Francja, 2006, 9'

Francja, lato 1944 roku, czas wyzwolenia. Wśród uczuć radości i triumfu, jest też miejsce na inne uczucia. Publicznie upokarzane są kobiety oskarżane o intymne kontakty z Niemcami.




15.20 - "2 albo 3 rzeczy jakie o nim wiem"
reż. Malte Ludin, Niemcy, 2005, 89'

Filmowy portret rodziny nazistowskiego zbrodniarza wojennego sześćdziesiąt lat po zakończeniu II wojny światowej. Za Republiki Weimarskiej Hanns Elard Ludin zdobył sławę jako młody oficer spiskujący w niemieckiej armii na rzecz Hitlera. Kiedy Hitler doszedł do władzy, kariera Ludina nabrała tempa. W 1941 roku Ludin został wysłannikiem Hitlera w wasalskim państwie Trzeciej Rzeszy – na Słowacji – gdzie miedzy innymi zajmował się wdrażaniem „ostatecznego rozwiązania”. Po wojnie przekazany przez Amerykanów władzom czechosłowackim, został skazany na śmierć i powieszony. Najmłodszy syn Ludina, reżyser Malte Ludin, przedstawia ‘debatę dokumentalną’ obejmującą trzy pokolenia jego dużej rodziny, dziś rozrzuconej po całym świecie. I choć prawda o roli ojca podczas wojny jest już znana od dawna, wdowa po nim, jego dzieci i wnuki wciąż sprzeczają się o rodzinną historię, próbując pogodzić prywatne wspomnienia z powszechnie znanymi faktami.

16.55 - "Krawędź"
reż. Andres Veiel, Niemcy, 2005, 82'

W nocy 12 lipca 2002 roku trzech nastolatków skatowało na śmierć 16-letniego Marinusa Schöberla. Prześladowcy i ofiara znali się od dawna – wszyscy pochodzili z Potzlow, brandenburskiej wioski położonej sześćdziesiąt kilometrów na północ od Berlina. Nieprawdopodobne okrucieństwo tej inspirowanej neonazizmem „zbrodni nienawiści” na długo przykuło uwagę niemieckich mediów. Andres Veiel i Gesine Schmidt prześledzili społeczne tło zdarzenia, przeprowadzając wywiady z rodzinami i sąsiadami ofiary i sprawców, a także sięgając po protokoły sprawy sądowej. Film oparty na ich eksperymentalnej sztuce teatralnej ma postać „sztuki dokumentalnej”, z dwojgiem aktorów odtwarzających wszystkie „role”. W warstwie wizualnej odznacza się radykalną ascezą formalną. Podobnie jak w wersji teatralnej, która była wykonywana w berlińskim teatrze Maksyma Gorkiego, w filmie występują Susanne-Marie Wrage i Markus Lerch.

Środa, 7 listopada 2007

Sala Konferencyjna Biblioteki Glownej Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Wita Stwosza 53


KOSOWO I BAŁKANY


09.10 - "UNMIK Titanik"
reż. Boris Mitic, Serbia, 2004, 56' (wersja ANG)

Prisztina, Kosowo, 31 grudnia. 500 000 Albańczyków, 5 000 żołnierzy sił pokojowych. Ostatnich 100 Serbów - wszyscy zamknięci w jednym budynku, którego nigdy nie mogą opuścić. W samym centrum. Od czterech lat. Czekając na świętego Mikołaja, albo na powodzenie największej misji Narodów Zjednoczonych. Zapraszamy do bunkru-pałacu-hotelu “Yu Programu”. Gdzież indziej chcielibyście spędzić Sylwestra?

10.15 - "Pretty Dyana"
reż. Boris Mitić, Serbia, 2004, 45' (wersja ANG)

Filmowy portret belgradzkiej społeczności romskich uchodźców z Kosowa, którzy zarabiają na życie przerabiając klasyczne stare citroëny 2cv i Dyana w przypominające styl Mad Maxa pojazdy, służące im do zbierania tektury, butelek i złomu. Te nowoczesne konie są znacznie efektywniejsze od ich ciągnących wozy konkurentów, a co chyba jeszcze ważniejsze - dla ich właścicieli oznaczają także wolność, nadzieję i styl. Żeby zdobyć trochę światła, pooglądać telewizję czy naładować telefony komórkowe można wykorzystać samochodowe akumulatory. Prawie że spełniony sen alchemików! Ale dla belgradzkiej policji nie zawsze te dziwne pojazdy są zabawne...

11.05 - "Dwie siostry"
reż. Jasna Krajinovič, Belgia, 2006, 58'

Violeta i Vyollca Dukay mieszkają w południowym Kosowie, niedaleko granicy z Albanią. Ich kraj od czasów wojny zmaga się z wysokim bezrobociem. Aby zapewnić sobie utrzymanie, siostry zostają saperkami. Od sześciu lat codziennie chodzą na pola minowe. Unikalna i bardzo silna więź łącząca siostry pomaga im przezwyciężyć strach, pozwala żywić nadzieję, pomimo niebezpieczeństwa i ciągłego ryzyka, jakie niesie ich praca. Dramat w kraju wspaniałych lasów, pastwisk, gór… i ukrytych min.


12.10 - "Amatorzy i generał"
reż. Helge Cramer, Niemcy, 2005, 99'

O wojnie na Bałkanach raz jeszcze. W listopadzie 1993 roku w Mostarze został wysadzony w powietrze XVI-wieczny kamienny most, uchodzący za najpiękniejszy na świecie. Najprawdopodobniej dokonali tego barbarzyństwa Chorwaci, którzy przez rok ostrzeliwali mostarskie Stare Miasto, zamieszkałe przez muzułmanów. Zachodnia część miasta należała do katolików. Przed wojną i jedni i drudzy, bez względu na pochodzenie czy religię, skakali razem z mostu do Neretwy – nazywano ich Mostari. Byli sąsiadami, przyjaźnili się, razem dorastali. Jak to się stało, że nagle stali się zaciekłymi wrogami?

Film z kapitalną muzyką, świetnymi amatorskimi starymi zdjęciami, ale bez happy endu. Wprawdzie most w 2004 roku dzięki pomocy UNESCO i Banku Światowego został odbudowany, ale trudniej jest naprawić to, co łączyło kiedyś ludzi. Niektórzy z nich sądzeni są przez Trybunał Haski.

13.55 - wykład przedstawiciela PCK

NOWE FILMY POLSKIE


15.00 - "Bóg Jest z nami mężczyznami"
reż. Jan Sosiński, Polska, 2005, 47'

Nakręcony w wiosce w Północnej Albanii film opowiada historię kobiety, która postanawia zostać mężczyzną. Bedri to męska forma imienia Bedrie. Zgodnie z istniejącym w albańskich górach swoistym „rytuałem przejścia” przed całą rodziną uroczyście przyrzeka stać się mężczyzną. Lokalna społeczność w pełni akceptuje Bedri i okazuje jej szacunek należny mężczyźnie. Aby zachować swój status, Bedri nie może mieć dzieci i przez całe życie musi pozostać dziewicą. Jednakże społeczność ceni jej rady przy aranżowaniu małżeństw. Ci, którzy jej nie znają, i tak biorą Bedri za mężczyznę, ponieważ odpowiednio się ubiera, czesze i zachowuje - pali, pije, gra w domino z mężczyznami i w piłkę z chłopcami ze wsi. Bedri mówi, że jest mu ze sobą dobrze.

15.55 - "Moje dziecko jest aniołem"
reż. Monika Górska, Polska, 2005, 25'

Film Moniki Górskiej podejmuje niezwykle rzadko poruszany w Polsce temat śmierci noworodków. Nieobecności tego tematu w świadomości społecznej towarzyszy lekceważenie dramatów matek przez personel medyczny, urzędników, księży, a nawet bliskich. Takich śmierci nie traktuje się jak tragedii. Po wielu staraniach realizatorów filmu kilka matek zgodziło się opowiedzieć przed kamerą swoje wstrząsające historie. „Moje dziecko jest aniołem” to opowieść o ich codziennym życiu i o działaniach, jakie podejmują, by przerwać - jak mówią - "zmowę milczenia". Bohaterki filmu piszą do księży, do Sejmu, rozdają informacyjne ulotki matkom w szpitalach i poradniach, spotykają się w grupach wsparcia, prowadzą forum internetowe. To, mimo wszystko, film pełen nadziei.

16.25 - "O prawdzie"
reż. Nikolaj Borts, Polska, 2005, 14'

„O prawdzie” to film o emigracji. Jego bohaterką jest Rosjanka mieszkająca w Warszawie. Czy powstał taki film, jaki założył sobie jego twórca? Im więcej dowiaduje się on o swojej bohaterce, tym bardziej oddala się od początkowych wyobrażeń. Nie daje się ona tak łatwo zaszufladkować. Nie marznie, handlując papierosami na Stadionie Dziesięciolecia, nie jest tu wyobcowana, nie klepie biedy. Jest szczęśliwą, spełnioną kobietą, która w Polsce pracuje i w dodatku robi to, co lubi – prowadzi teatr amatorski. Stereotyp emigranta ze Wschodu został tu wyraźnie złamany.

16.45 - "Warszawiacy"
reż. Anna Gajewska, Polska, 2006, 45'

„Warszawiacy” to film o losach Wietnamczyków w Warszawie. Jak się dostali do Polski, czym się tu trudnią, co to znaczy być Wietnamczykiem w obcym kraju? Bohaterowie filmu mówią też, jak postrzegają Polaków. Mówią o tych, którzy im pomogli. Opowiadają o Warszawie, która stała się ich miejscem pracy, nauki, codziennego życia. Przedstawiają miejsca, które stały się ich azylem. Dla większości Wietnamczyków Polska okazała się prawdziwym drugim domem.

17.35 - "NiepoKORni"
reż. Borys Lankosz, Maciej Dancewicz, Polska, 2006, 49'

W historii polskiej opozycji demokratycznej Komitet Obrony Robotników – KOR – to zjawisko szczególnie doniosłe. Głównym celem działania tego jawnego ugrupowania, utworzonego 23 września 1976 r. przez grupę działaczy demokratycznych i intelektualistów, było udzielanie pomocy finansowej i prawnej represjonowanym uczestnikom protestów robotniczych w czerwcu 1976 r. 26 września 1977 r. po zwolnieniu aresztowanych i skazanych KOR przekształcił się w Komitet Samoobrony Społecznej „KOR”. Wśród zadań KSS „KOR” znalazły się m.in. „popieranie i obrona wszelkich inicjatyw społecznych zmierzających do realizacji praw człowieka i obywatela”. Film Lankosza i Dancewicza rejestruje barwne wspomnienia kilku członków Komitetu.

ZAKOŃCZENIE FESTIWALU

Kino Polonia, Sopot, ul.Boh. Monte Cassino 55/57


20.30 - "Powtórzenie"
reż. Artur Żmijewski, Polska, 2005, 75'

W więzieniu wybudowanym w hali fabrycznej na warszawskiej Pradze, Żmijewski powtórzył eksperyment Philipa Zimbardo z 1971 roku, znany jako „stanfordzki eksperyment więzienny” (Stanford Prison Experiment). Film jest zapisem wydarzeń, jakie miały miejsce podczas sześciu dni trwania nowego eksperymentu. Z powodu patologicznych reakcji uczestników Zimbardo właśnie po sześciu dniach zdecydował się przerwać badanie, zaplanowane na dwa tygodnie. W stanfordzkim eksperymencie brali udział studenci ocenieni wcześniej jako stabilni emocjonalnie, zdrowi fizycznie, „normalni”, „przeciętni” oraz jako przestrzegający prawa. O przydzieleniu do grupy strażników lub więźniów decydował rzut monetą. Założenie munduru strażnika dało poczucie całkowitej władzy nad innymi. Jeden ze strażników powiedział po przerwaniu eksperymentu: „Postępowanie w sposób despotyczny może być zabawne. Władza może być wielką przyjemnością”. Czy podobne odczucia mieli strażnicy polskiego eksperymentu?

"Powtórzenie" zostało zaprezentowane podczas 51 Biennale Sztuki w Wenecji.