Potężny gród w Czermnie na Lubelszczyźnie intrygował badaczy od dawna. Badania wykopaliskowe i odkrycia skarbów dokonane w ostatnich latach utwierdziły archeologów w przekonaniu, że gród należy identyfikować ze znanym z przekazów historycznych Czerwieniem - głównym ośrodkiem Grodów Czerwieńskich.
Przed tysiącem lat stanowił on centrum cywilizacyjne dla rozległego terytorium. Mógł równać się z ówczesnym Gnieznem, Poznaniem czy Krakowem. Do połowy XIV wieku Grody pozostawały w rękach ruskich. Na ten czas przypadają też łupieżcze najazdy tatarskie.
Na wystawie prezentujemy skarby srebrnej biżuterii z X i XIII wieku. Dwa najstarsze zostały znalezione nieopodal grodziska, a ukryto je w pośpiechu w obliczu jakiegoś niebezpieczeństwa. Skarby są niezwykle interesującymi źródłami archeologicznymi. Dostarczają m.in. informacji na temat dawnych technik wytwórczych, kontaktów handlowych czy panujących stosunków społecznych. Na trzecie znalezisko biżuterii z połowy XIII wieku natrafiono w trakcie badań wykopaliskowych na grodzie. Ozdoby złożono obok ciała zmarłego jako tzw. dar grobowy.
Wykonane ze srebra, brązu, szkła, karneolu ozdoby kobiece zachowały się w bardzo dobrym stanie. Znajdziemy tu wiele odmian zausznic noszonych na uchu lub zaczepianych na opasce tak, aby zwisały po bokach tuż za uszami. Podobnie noszono delikatne kabłączki skroniowe w kształcie otwartego krążka, na które nawlekano finezyjnie zdobione paciorki. Zobaczymy także lunule - kunsztownie wykonane zawieszki przedstawiające sierp księżyca, które były dla kobiet symbolem płodności, ochrony i szczęścia. W skład skarbów wchodzą przedmioty pochodzące z różnych części Europy, co świadczy o zamożności i dalekosiężnych kontaktach miejscowych elit.
Zabytki prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim.
Miejsce ekspozycji: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Dom Przyrodników ul. Mariacka 25/26, Gdańsk
