Artmuse 2 - Piekło Niebo Opinie (1)

Piekło Niebo prezentuje szereg inicjatyw i interwencji artystycznych odnoszących się bezpośrednio do złożonej historii Wyspy Spichrzów jak również do dzisiejszej specyfiki tego miejsca.

Projekt podkreśla swoistą dynamikę krańcowo różnych możliwości, sugeruje metaforyczne konstrukcje i proponuje przesunięcia w przestrzennych przyzwyczajeniach związanych z funkcjonowaniem miasta, a tym samym Wyspy Spichrzów. Pomimo zaczepnej nazwy cała ta formacja zdarzeń stara się raczej tworzyć mosty, skróty myślowe, łączenia i dialogi niż podkreślać granice, różnice czy procesy wykluczenia/oddalenia.

Kilkunastu zaproszonych artystów odniosło się dosłownie lub wyobrażeniowo do idei, pojęcia samej wyspy, które funkcjonuje tutaj zarówno jako prawie że utopijny raj jak również oddalony, złowrogi obszar wyznaczonej separacji. Dla jednych jest to miejsce, które właśnie w wyobrażeniu funkcjonuje jako trudno dostępne, nieodwiedzane, niezamieszkane, zapomniane, zarośnięte dziką roślinnością i przede wszystkim niebezpieczne, z kolei dla innych te same parametry odczytywane są w nieco osobliwy, a wręcz tajemniczy, czy magiczny sposób. Z której strony jednak by nie patrzeć niezaprzeczalnym faktem jest, że gdańska wyspa, która fizycznie mieści się dosłownie w centrum, jednocześnie dla większości mieszkańców okazuje się jedną z najbardziej oddalonych wyobrażeniowo przestrzeni miasta.

Projekt Piekło Niebo, będący efektem z góry nieokreślonych spotkań i dyskusji artystów biorących w nim udział, okazał się zaskakująco spójnym komentarzem o nieco pesymistycznym i osobliwym zabarwieniu, jak również realną sposobnością zagospodarowania, przeorganizowania przestrzeni wyspy- tej faktycznej i wyobrażeniowej, tej dzisiejszej i tej związanej z ciągle możliwie zmienną przyszłością.

Wyspa Spichrzów

Powstała w XVI w. i funkcjonowała jako dzielnica przemysłowa z licznymi spichlerzami, w XVI w. było ich już około 340. Wyspa niewątpliwie była symbolem bogactwa, dostatku, kupiectwa i zamorskich podróży. Stanowiła magazyny na zboże, żywność, tkaniny, skórę, wyroby z metalu, ceramiki i wszystko, co było przedmiotem handlu z zamorskimi krajami i kojarzyło się z egzotycznością. Wykopanie kanału i utworzenie wyspy ułatwiło skuteczną ochronę spichrzów przed częstymi grabieżami.

Na wyspie wprowadzono całkowity zakaz przebywania w nocy, dodatkowo w nocy spuszczano watahy półdzikich psów, a rabunek karano śmiercią. Od 1885 towary były dostarczane do spichlerzy również koleją. Na wyspie istniała rozwinięta sieć torowisk, biegnących z dworca Gdańsk Brama Nizinna. Ze względu na bezpieczeństwo przeciwpożarowe na terenie wyspy wagony kolejowe były ciągnięte przez konie, a nie przez parowozy. Do dzisiaj zachowały się brukowane ulice i pozostałości na nich torów kolejowych, z obrotnicami kolejowymi które służyły do skręcania wagonami w poprzeczne ulice. W 1945 wyspa została prawie całkowicie zniszczona przez wkraczającą do miasta Armię Czerwoną. Najważniejszym ocalałym zabytkiem są Stągwie Mleczne (Brama Stągiewna), powstałe w latach 1517-1519, które zostały podczas ostrzału miasta w dużej części zburzone i spalone.

Północna część wyspy znajduje się w niemal całkowicie niezmienionej formie od 1945. Istnieją tam jedynie niezagospodarowane ruiny i resztki bardzo gęstej i zwartej, przedwojennej zabudowy. (różne źródła)