W Gdańsku trwa program rezydencji literackich skierowany do pisarzy i pisarek oraz tłumaczy i tłumaczek z Polski, a także autorów i autorek z Białorusi i Ukrainy. Instytut Kultury Miejskiej oraz Miasto Gdańsk goszczą we wrześniu Błażeja Warkockiego - krytyka literackiego, naukowca i wykładowcę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, współredaktora "Dezorientacji. Antologii polskiej literatury queer". 23 września odbędą się warsztaty literackie z rezydentem.
Błażej Warkocki przebywa w Gdańsku na rezydencji humanistycznej, której celem jest próba rekonstrukcji intelektualnej genealogii serii antologii Marii Janion "Transgresje", a szczególnie jej dwóch pierwszych tomów: "Galernicy wrażliwości" (1981) i "Odmieńcy" (1982), które zostaną przedstawione jako polska, autonomiczna wersja teorii (i archiwum) odmienności.
- Chce prześledzić intelektualne i biograficzne ścieżki Marii Janion w Gdańsku, które doprowadziły do powstania tej niezwykłej serii. Podczas rezydencji chcę przenalizować, jak wyglądały seminaria Marii Janion w Gdańsku, szczególnie te w latach 70-tych? Jak postrzegali ideowy wymiar uczestnicy seminarium? Planuję porównać Janionowski dyskurs odmienności z amerykańską teorią queer. Szczególnie interesuje mnie zestawienie Marii Janion z Eve Kosofsky Sedgwick, a zatem jedną z "matek" amerykańskiej teorii queer, której głównym przedmiotem refleksji była literatura. A wreszcie, zgłębić się w gdańską biografię Marii Janion, która była wyraźnym zwrotem w jej życiorysie i twórczości. Czas spędzony w Gdańsku poświęcam także tym tropom - opowiada Błażej Warkocki.
Cykl "Transgresje" pod redakcją Marii Janion (i jej współpracowników), wydawany był przez
całe lata 80-te, a wynikał z jej seminarium mających miejsce w latach 70-tych w Gdańsku.
Szczególnie istotne byłyby tu zapewne dwa pierwsze tomy z okolic początku stanu wojennego: "Galernicy wrażliwości" (1981, współredakcja: Stanisław Rosiek) oraz kultowi już dziś "Odmieńcy" (1982, współredakcja: Zbigniew Majchrowski).
IKM zaprasza na warsztaty z elementami wykładu z Błażejem Warkockim Od "Transgresji" do "Dezorientacji", czyli queer po polsku.
23 września 2022, godz. 17.30-19.30, Instytut Kultury Miejskiej, ul. Długi Targ 39/40, sala 209. Zapisy: kontakt@ikm.gda.pl.
Co to jest queer? Jak ono wygląda w polskim kontekście kulturowym? Czy można mówić w polskiej historii odmienności/queer? Jeśli tak, to na pewno jej źródeł można szukać w legendarnej gdańskiej serii antologii "Transgresje" (a szczególnie w jej dwóch pierwszych tomach "Galernicy wrażliwości" [1981] i "Odmieńcy" [1982]), która była pokłosiem seminariów Marii Janion jeszcze z lat 70-tych. Wykład/warsztat ma za zadanie przypomnieć te tomy, ale również ustawić je w szerszym, współczesnym kontekście kulturowym i literackim. Będziemy zatem rozmawiać o literaturze zawartej w tomie Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer (2021) sięgając do zasobów gdańskiego ducha odmienności.
Błażej Warkocki - dr hab., prof. UAM - pracuje w Zakładzie Antropologii Literatury na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Autor trzech monografii dotyczących literatury z perspektywy teorii queer: "Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności" (Warszawa 2007), "Różowy język. Literatura i polityka kultury na początku wieku" (Warszawa 2013) oraz "Pamiętnik afektów z okresu dojrzewania Gombrowicz - queer - Sedgwick" (Poznań - Warszawa 2018). Współredaktor (razem z Z. Sypniewskim) "Homofobii po polsku" (Warszawa 2004) oraz "Dezorientacji. Antologii polskiej literatury queer" (razem z A. Amentą i T. Kaliściakiem, Warszawa 2021) współautor (razem z P. Czaplińskim, E. Szybowicz, M. Lecińskim) "Kalendarium życia literackiego 1976 - 2000. Wydarzenia - dyskusje - bilanse" (Kraków 2003).
Program Rezydencje Literackie realizowany jest we współpracy z Krakowem (Krakowskim Biurem Festiwalowym) i Warszawą (Staromiejskim Domem Kultury) oraz Unią Literacką i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury. Rezydencja dla twórców z Białorusi jest jednocześnie częścią programu Art Rezydencje - Białoruś, w którym od marca 2021 solidarnie współpracuje kilkadziesiąt organizacji kultury w całej Polsce, w tym Instytut Kultury Miejskiej.
