CZESŁAWA MIŁOSZA "PÓŁNOCNA STRONA"
Międzynarodowa Konferencja Naukowa w stulecie urodzin Poety
Gdańsk, 21—22 marca 2011
Czym jest dla dzieła i biografii Czesława Miłosza symbolika romantycznej Północy i klasycznego Południa? Czy autor Rodzinnej Europy i Widzeń nad Zatoką San Francisco kreował raczej opozycję centrum i prowincji, a w pamięci o własnym miejscu i rodowodzie znajdował busolę, z którą "podróżny świata" może orientować się w najdalszych przestrzeniach i zachować tożsamość będąc otwartym na inne wartości?
Warto próbować reinterpretacji wyobraźni Miłosza w kategoriach "geografii humanistycznej" i geopoetyki. Czym pozostały w jego pisarstwie obrazy północno-wschodnich peryferii Europy i przyrody amerykańskiej wobec świata nowoczesnych metropolii? Kim są dla niego Litwini oraz inni Bałtowie? Jak sytuuje się on wobec Rosji, zwłaszcza Dostojewskiego, ale i współczesnych poetów? Inne pytania: Miłosz i Skandynawial; Wiliam Blake w twórczości autora Ziemi Ulro. Do najbardziej fascynujących tematów należy rola Oskara V. Miłosza w twórczości i życiu jego kuzyna-noblisty. Takie (i nie tylko takie) pytania będziemy podejmować na gdańskiej konferencji.
W Gdańsku Czesław Miłosz był zaledwie kilka razy, jednak to miasto ma swoje miejsce na mapie jego biografii. Od Sierpnia 1980 postrzegał je jako symbol polskiego dążenia do wolności. Tu fragment jego wiersza i cytat z psalmu w jego przekładzie widnieją na Pomniku Poległych Stoczniowców. Nieczęsto się zdarza, by słowa poety drukowane na kartach papieru zostawały wykute z metalu i kamienia. Patos tych wydarzeń jest już częścią przeszłości, ale rocznice mają to do siebie, że o historii trzeba przypominać, choć nie tak, by się w niej zamykać.
W osobistym życiu noblisty okolice Gdańska naznaczone są śladem związanym z Matką. We wsi Drewnica na Żuławach Weronika Miłoszowa znalazła się tuż po wojnie z falą przesiedleńców z Wileńszczyzny. Zmarła, zaraziwszy się tyfusem od starej Niemki, którą pielęgnowała w chorobie. Jej grób, nieraz odwiedzany przez syna, znajduje się do dziś na cmentarzu w Sopocie. Los obu kobiet jest cząstką życia, które toczyło się na zapleczu historycznej sceny. Z niepamięci wydobywa go to tylko, że jest epizodem z rodzinnych dziejów Poety.
PROGRAM
Poniedziałek, 21 marca 2011
Sala Rady Wydziału (1.48) na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego
9.30 JM Rektor UG, prof. dr hab. Bernard Lammek, Otwarcie konferencji
SESJA I: LITWA I WILNO
prowadzenie obrad: Aleksander Fiut
9.40 Tomas Venclova, Wystąpienie inauguracyjne
10.00 Tadeusz Bujnicki, Prowincjonalne Wilno Miłosza
10.20 Michał Masłowski, Trzy wiersze — trzy miasta: Wilno, Paryż, Berkeley
10.40 Elżbieta Rybicka, Homo geographicus. Miłosza autobio-geo-grafie (rekonesans)
11.00 Dyskusja
prowadzenie obrad: Rolf Fieguth
12.00 Krzysztof Zajas, Miłosz i pogaństwo
12.20 Marek Tomaszewski, Przestrzeń natury i pokusy pogańskie — kilka uwag o "Dolinie Issy"
12.40 Hans Christian Trepte, Czy istnieje litewska literatura w języku polskim? Perypetie Czesława Miłosza
13.00 Józef Olejniczak, Topografia. Litwa. Miłosz
13.20 Dyskusja
Nadbałtyckie Centrum Kultury — Ratusz Staromiejski w Gdańsku
SESJA II: PROWINCJE PÓŁNOCNO-WSCHODNIE
prowadzenie obrad: Marek Tomaszewski
15.30 Zbigniew Mańkowski, Czesława Miłosza estetyka lokalności (narracje północno-wschodnich prowincji)
15.50 Swietłana Musijenko, "Mała ojczyzna" w świadomości twórczej Adama Mickiewicza i Czesława Miłosza
16.10 Anna Janicka, Czesław Miłosz i pisarze litewsko-białoruskiego pogranicza: Maria Rodziewiczówna, Józef Weyssenhoff, Włodzimierz Korsak
16.30 Dyskusja
17.00 Galeria NCK: otwarcie wystawy "Czesław Miłosz. Powroty"
prowadzenie obrad: Swietłana Musijenko
17. 30 Eugeniusz Pańkow, Wędrówka ponad czasem w powieści Czesława Miłosza "Dolina Issy"
17.50 Jarosław Ławski, "Kroniki" Czesława Miłosza — poezja Północy?
18.10 Hanna Gosk, Listy wymieniane na północnej półkuli. Cz. Miłosz w korespondencji z B. Czaykowskim o ludziach i sprawach krajowych
18.30 Michał Kłosiński, "Pan Tadeusz" przez Miłosza na nowo odczytany
18.50 Andrzej Franaszek, Miłosz we Włoszech, czyli"barbarzyńca w ogrodzie"
19.10 Dyskusja
Wtorek, 22 marca 2011
Nadbałtyckie Centrum Kultury — Ratusz Staromiejski w Gdańsku
SESJA III: WOBEC ROSJI
prowadzenie obrad: Tadeusz Bujnicki
8.30 Elżbieta Mikiciuk, Miłosz wobec Rosji
8.50 Tadeusz Sucharski, Miłosz i "herezje" Dostojewskiego
9.10 Monika Wójciak, "Walka o oddech". Noty o poetach rosyjskich — Borysie Pasternaku, Osipie Mandelsztamie, Josifie Brodskim
9.30 Dyskusja
SESJA IV: WOBEC AMERYKI
prowadzenie obrad: Hans Christian Trepte
10.30 Renata Gorczyńska, Czesława Miłosza Ameryka dyplomacji i Ameryka imigracji
10.50 Beata Tarnowska, Wyzwanie rzucone naturze. Obraz amerykańskiej metropolii w twórczości Czesława Miłosza
11.10 Ewa Kołodziejczyk, Amerykańskie źródła "Rodzinnej Europy"
11.30 Dyskusja
SESJA V: DWAJ MIŁOSZOWIE — OSKAR I CZESŁAW
prowadzenie obrad: Michał Masłowski
12.00 Rolf Fieguth, Oskar i Czesław Miłosz — dwaj dysydenci nowoczesności
12.20 Aleksander Fiut, Szyfrowanie (w) poezji: Oskar Miłosz i Czesław Miłosz
12.40 Magdalena Stola, Północ w sercu Południowca. Oskar Miłosz w twórczości Czesława Miłosza
13.00 Agnieszka Kosińska, Czeladnik. O Oskarze Miłoszu w późnej twórczości Czesława Miłosza
13.20 Dyskusja
SESJA VI: SWEDENBORG, BLAKE, KIERKEGAARD
prowadzenie obrad: Małgorzata Czermińska
15.20 Przemysław Dakowicz, Między "wyobraźnią religijną" a schizofrenią. Miłosza kłopoty ze Swedenborgiem
15.40 Bartosz Dąbrowski, Miłosz i Swedenborg
16.00 Hieronim Chojnacki, Antystoicyzm. O wspólnocie myśli Sørena Kierkegaarda i Czesława Miłosza
16.20 Zbigniew Kaźmierczyk, Harmonia Blake'a w sukcesji Tomasza
16.40 Magdalena Śniedziewska, Realizm metafizyczny. Miłosz i malarstwo holenderskie złotego wieku
17.00 Grażyna Tomaszewska, Gdzie jest północ? Miłosz o przestrzennych zagubieniach
17.20 Feliks Tomaszewski, Miłosz — mady i Perła Bałtyku
17.40 Dyskusja
18.00 Zamknięcie konferencji
Kurator konferencji:
prof. dr hab. Małgorzata Czermińska, literaturoznawca, profesor zwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego
