Festiwal Jazz Jantar - zima Opinie (1)

Ubiegłoroczna formuła Festiwalu Jazz Jantar z podziałem na cztery odsłony - lutową, marcową, majową i listopadową pozwoliła na szerszą prezentację najciekawszych - w subiektywnej opinii organizatorów - zjawisk i artystów. Podobnie, jak w ubiegłym roku Festiwal Jazz Jantar znalazł się w grupie trzech najlepszych festiwali jazzowych 2015 roku wg czytelników Jazz Forum. Lutowe Babskie Granie już za nami. Teraz czeka nas polski odcinek Festiwalu Jazz Jantar. W tym roku będzie szczególny, bo dedykowany gdańskim muzykom. Będziemy też celebrować będziemy zbliżające się 50-te urodziny saksofonisty Mikołaja Trzaski.

jazz - koncerty w Trójmieście

Mikołaj Trzaska na stałe wrósł nie tylko w scenę muzyczną trójmiasta, ale także w światową muzyczną scenę free-improv. W Sali Suwnicowej Klubu Żak w sobotni wieczór (19 marca) muzyk na scenie spotka się ze swoimi muzycznymi przyjaciółmi, z którymi zna się dobrze, a jednocześnie jest w stanie wytworzyć nowy i interesujący język muzyczny. Niewątpliwie należą do nich Brytyjczycy Olie Brice i Mark Sanders, z którymi Trzaska współtworzy RIVERLOAM TRIO, mające na swoim koncie dwa albumy. Na scenie razem z nimi pojawi się Johannes Bauer, niemiecki puzonista, znany polskim fanom muzyki improwizowanej, współpracujący m.in. współpracę z Peter Brotzmann Chicago Tentet. Do Żaka Mikołaj Trzaska zaprosił także dwóję Austriaków: Elisabeth Harnik, współczesną pianistkę, w której twórczości - jak przyznaje Trzaska - słychać echa dokonań Arnolda Schoenberga i Antona Weberna oraz Martina Brandlmayra, perkusistę i improwizatora, członka wiedeńskiego tria eksperymentalnego Radian.

Sensacją wieczoru będzie koncert z Orkiestrą Klezmerską Teatru Sejneńskiego czyli prapremiera materiał wspólnie przygotowanego do najnowszego obrazu Wojciecha Smarzowskiego "Wołyń".

Wibrafonista Dominik Bukowski i kontrabasista Piotr Lemańczyk na scenie jazzowej zaistnieli w końcówce lat 90-tych. W naturalny sposób stale ze sobą współpracują, występują i nagrywają wspólnie płyty, ale w Żaku pokażą swoje autorskie projekty, specjalnie przygotowane na Festiwal.

Dominik Bukowski na co dzień kojarzony z jazzem, nie zamyka się jedynie w tej estetyce. Otwarty na nowe konteksty dla swojej muzyki i inspiracje z całego świata, płynnie porusza się pomiędzy idiomem jazzowym, muzyką eksperymentalną, a nawet muzyką świata. Do swojego najnowszego projektu zaprosił nowojorskiego trębacza Amira ElSaffara, którego w 2014 roku opiniotwórczy amerykański magazyn jazzowy Downbeat postawił w jednym szeregu z Geraldem Claytonem, Robertem Glasperem, Esperanzą Spalding i Ambrose Akinmusire, uznając za jednego z najbardziej "cool" artystów w nowej generacji jazzowej. Opiniotwórczy The Wire określił ElSaffara jako "muzyka niespotykanie kompetentnego, by łączyć jazz z muzyką arabską bez wyrządzania szkody któremukolwiek z nich".

ElSaffar to pierwszorzędny trębacz o klasycznym wykształceniu zaznajomiony nie tylko z językiem współczesnego jazzu, ale sięgający po techniki pozwalające na odgrywanie mikrotonów i ozdobników właściwych muzyce arabskiej, a rzadko kiedy wykonywanych na trąbce. Jako wokalista i santurzysta kultywuje wymierającą wielowiekową irakijską tradycję muzyki Maqam. Jako kompozytor ElSaffar znany jest z wykorzystywania mikrotonów zaczerpniętych z Maqamu, dzięki którym udaje mu się osiągnąć innowacyjne podejście do harmonii i melodii. ElSaffar współpracował z jazzową legendą - Cecilem Taylorem oraz występował z takimi artystami jak: Vijay Iyer, Rudresh Mahanthappa, Mark Dresser, Gerry Hemingway, Marc Ribot, Henry Grimes czy Oliver Lake.

Z kolei PIOTR LEMAŃCZYK QUART-ER to efekt spotkań i współpracy z twórcami z całego świata. Podczas trasy koncertowej z Davem Kikoskim, ten nowojorski pianista zaproponował mu grę w trio z prośbą o wybranie perkusisty, który Lemańczykowi najbardziej by odpowiadał. Traf padł na Gary'ego Novaka i chociaż ta konstelacja początkowo wydawała się niemożliwa, wkrótce trio spotkało się na scenie. Efekt tej współpracy mogli zobaczyć widzowie w Żaku w kwietniu 2009 roku. W tym roku do składu dołączył saksofonista Walter Smith III, wschodząca gwiazda amerykańskiej sceny jazzowej, współpracujący z bardzo dobrze znanym gdańskim fanom jazzu perkusistą Erikiem Harlandem, a także z pianistą Jasonem Moranem czy trębaczem Ambrose Akinmusire.
Oba koncerty w Żaku zostaną zarejestrowane i wydane na płytach.

Marcową osłonę Festiwalu Jazz Jantar otworzą koncerty przedstawicieli najmłodszego pokolenia polskiej - szeroko pojętej - sceny jazzowej: POKUSA i VEHEMENCE QUARTET. Bywalcy festiwalu Jazz Jantar mieli okazję usłyszeć trio POKUSA już w 2014 roku. Wstęp w ramach Młodej Sceny Jazzowej niespodziewanie okazał się jednym z najciekawszych podczas ówczesnej edycji imprezy. VEHEMENCE QUARTET to zdobywcy Grand Prix Otwartego Konkursu na Indywidualność Jazzową na 51.Festiwalu Jazz Nad Odrą.

POKUSA to trzech młodych i zadziornych jazzmanów, którym już teraz umiejętności może pozazdrościć niejeden muzyk. Siłą rzeczy największe zainteresowanie wzbudza perkusista o nazwisku Olter. Teodor jest wprawdzie synem współtwórcy Miłości czy yassu w ogóle, lecz także w tym wypadku nie można mówić o przytłoczeniu przez ikonę. Młody muzyk wypracował własny styl i chociaż nie jest to praca zakończona, wyraźnie słychać, że pokusą zespołu są przede wszystkim free jazzowe improwizowanie, które nie są jeszcze obarczone rutyną i wtórnością - donosiliśmy wówczas we wrażeniach po secie wykonanym w Kawiarni Żak. Od tego czasu zespół przebył długą drogę, której zwieńczeniem jest debiutancki album, a jego wykonanie w Sali Suwnicowej będzie premierowym.

VEHEMENCE QUARTET to zespół, o którym za kilka lat będę mógł napisać (a przynajmniej mam taką nadzieję), że nie trzeba go przedstawiać żadnemu miłośnikowi jazzu. Czwórka młodych i piekielnie zdolnych muzyków ma bowiem wszelkie atrybuty, aby w niedalekiej przyszłości stać się czołowymi postaciami krajowej sceny jazzowej - Mateusz Kołodziej z Axun Arts w recenzji albumu "Anomalia" nie silił się na powściągliwość.

Kwartet ten oparty jest na sile dwóch saksofonów - altowego i tenorowego. Połączenie to automatycznie sprawia, że dęciaki dominują muzycznie, a osoby na nich grające biorą także na swoje barki kwestię kompozycji. [...] Tego oczekuję od muzyków chcących zawojować krajową scenę - oryginalności i pomysłowości, nie zaś klepania tysięczny raz znanych taktów.

Marcowa odsłonę Festiwalu Jazz Jantar zamknie koncert tria JACHNA/TARWID/KARCH. Niesamowita precyzja - oto co przede wszystkim przychodzi na myśl podczas słuchania płyty Sundial tria JACHNA/TARWID/KARCH. Wszystko działa tu precyzyjnie i bezbłędnie jak w wysokiej klasy zegarku - tymi słowami Piotr Wickowski z magazynu JazzPress rozpoczął recenzje albumu Sundial z 2014, którego druga część będzie miała sceniczną premierę w klubie Żak.

Publiczności z Trójmiasta Wojciech Jachna znany jest przede wszystkim z ponad dwuletniego epizodu w lokalnym zespole MORDY, a fani jazzu kojarzą go natomiast z dwóch innych, unikalnych projektów - CONTEMPORARY NOISE SEXTET oraz SING SING PENELOPE. Doświadczenie Grzegorza Tarwida jest bez porównania mniejsze, lecz nadrabia je wyjątkowym talentem. W 2008 roku portal Życie Warszawy opisywał go jako sensację jednego z pianistycznych konkursów, wróżąc: Pewnie jeszcze o nim usłyszymy, bo oprócz fortepianu gra też na gitarze i perkusji. Argumenty być może mało trafne, a jednak już cztery lata później Mateusz Magierowski z Polish Jazz przekonywał: W imponujący sposób wykorzystuje ją [przestrzeń] zwłaszcza Tarwid, który w swojej grze umiejętnie łączy monumentalny rozmach z nastrojową, oszczędną prostotą, sprawnie balansując pomiędzy spuścizną szopenowskiej i komedowskiej liryki a tym, co najlepsze we współczesnej improwizującej pianistyce. Jego interakcja ze zdecydowanym, ale momentami frapująco przydymionym soundem Jachny stanowi oś pasjonującej dramaturgii krążka, przywołującej w pamięci intrygujący klimat nagrań skandynawsko-brytyjskiego kwartetu Tomasza Stańki.

Z kolei o perkusiście, Albercie Karchu Jan Błaszczyk napisał na łamach serwisu Jazzarium: Charakterystyczna jest sposób w jaki swój instrument obsługuje Karch, który gra przede wszystkim elegancko - lekko muska bębny, skupiając się raczej na wypełnianiu przestrzeni niż na nadawaniu całości zwartych czasowych ram. Dobrym przykładem jest Sundial-Variation 1, w który perkusista prezentuje szeroką paletę metalicznych dźwięków, czasem dysonansów, które mogą przypominać solowe poszukiwania Huberta Zemlera. Tutaj ten młody duet rozgrywa to po mistrzowsku, budując napięcie czy kontrast na linii perkusja-fortepian.

Prace nad "Sundial II" jeszcze trwają, lecz trio prowokuje swoich słuchaczy, wprost pytając w mediach społecznościowych: Czy to jazz, czy nie jazz? Odpowiedzi nie można być pewnym, ale bez dwóch zdań będzie to muzyka zaskakująca i wymykająca się oczywistym klasyfikacją.

Jest już tradycją, że wśród zimowych koncertów Festiwalu Jazz Jantar pojawia się jakaś zagraniczna premiera. Płyta Ralpha Alessiego "Quiver" do sprzedaży trafi pod koniec lutego, a jej polska premiera odbędzie się właśnie na Festiwalu Jazz Jantar 18 marca.

Niepowstrzymywanie pomysłowy - tak o Ralphie Alessim można było przeczytać w The New York Times po premierze albumu "Baida" w 2013 roku. Trębacz rozpoczynał karierę w rodzimym San Francisco, jednak z czasem przeniósł się do Nowego Jorku, by podjąć naukę pod okiem Charliego Hadena. Na zainteresowanie środowiska nie musiał długo czekać, w kolejnych latach występował między innymi ze Stevem Colemanem, Jasonem Moranem czy Ravim Coltranem. Chris Parker, autor związany z portalem London Jazz News wskazuje na esencję rzemiosła Alessiego: zdolność do formowania muzyki - za sprawą niesłychanie wrażliwego zespołu - w skomplikowane, często efemeryczne, ale zawsze naturalnie brzmiące, zainicjowane przez własną, palącą czystość oraz bezbłędną artykulację.

Marek Dusza w Rzeczpospolitej pisze: Alessi jest częstym gościem w Polsce, był członkiem amerykańskiego zespołu saksofonisty Macieja Obary. (...) Nowe kompozycje emanują elegancją, precyzją i ukrytą siłą improwizacji wszystkich członków zespołu. Liryczne frazy Alessiego mogą kojarzyć się trąbką Milesa Davisa z połowy lat 60. XX wieku, kiedy nagrywał on ze swym słynnym, drugim kwintetem. Jest jednak w nich drapieżność współczesnej sceny nowojorskiej, pewien niepokój towarzyszący dzisiejszym wydarzeniom na świecie.

Największą przyjemność słuchacze znajdą w odkrywaniu melodii, które nie narzucają się jak tematy w jazzowych standardach. Alessi i jego kompani zachęcają, by zgłębić tajemnice ich muzyki. Postrzępione rytmy perkusji Nasheeta Waitsa wprowadzają twórczy chaos, który porządkuje kontrabas Drew Gressa i fortepian Gary'ego Versace. Album "Quiver" Ralpha Alessiego powinien trafić do kolekcji wymagających miłośników jazzu.

Organizatorem Festiwalu Jazz Jantar jest Klub Żak, festiwal jest realizowany ze środków Miasta Gdańska, przy wsparciu Grupy Żywiec. Nasza strona: www.jazzjantar.pl



Zaglądajcie na naszą stronę: facebook.com/JazzJantar - tam będziemy relacjonować koncerty.