Festiwal Solidarności: Stołówka Opinie (3)

JAK POWSTAWAŁA, CZYM I O CZYM JEST "STOŁÓWKA"?
Zaczęło się na początku 2006 roku od wizyty Mathijsa Verbooma i Martina Franke (Polly Maggoo) w Gdańsku i obiadu zjedzonego w stoczniowej stołówce. Wizyt było więcej: Dolne Miasto, Wrzeszcz, Sopot, Gdynia, ale jednak, kiedy po niemal roku Mathijs wrócił do Gdańska, w grę wchodziła już wyłącznie stocznia.

Zaczęliśmy rozmawiać - z działaczami Solidarności (byłymi i obecnymi), współorganizatorami strajków w Gdańsku i Gdyni, ze stoczniowcami - tymi młodymi, i tymi, którzy w stoczni spędzili połowę życia. I znowu zjedliśmy obiad w stołówce u pana Kazia.
Po paru miesiącach tekst sztuki był gotowy - powstał na bazie zasłyszanych historii, opowiadał o rodzącej się "Solidarności" i upadającej Stoczni im. Lenina z perspektywy ludzi, którzy ten początek i koniec widzieli, którzy współtworzyli te czasy i często potrafili opowiadać o nich bez patosu.

Jednak spektakl nie ogranicza się do mówienia o historii - pojawia się tu ona jako reminiscencja, punkt odniesienia do opowiedzenia o tym, z jakimi oczekiwaniami Polacy wyszli z PRL, które z postulatów, o które walczyli, udało się zrealizować, o co nadal walczą, co uważają za swoje największe zwycięstwo, a co widzą w kategoriach porażki. Opinie i postawy bohaterów ścierają się ze sobą, każdy z nich wybrał inną drogę i inaczej widzi teraźniejszość...

Rzecz się dzieje w stoczniowej stołówce, od lat prowadzonej przez małżeństwo Jerzego i Oli - poznajemy ich w przeddzień zamknięcia lokalu, do czego zmusza ich wciąż zmniejszająca się liczba klientów. Wśród stołówkowych gości - Miłosz, przyjaciel pary, który przed laty wybrał emigrację. Pojawiają się sentymentalne rozmowy, wspomnienia, które stopniowo przeradzają się w otwarty konflikt między bohaterami - konflikt postaw, wartości, ocen...
Ale, ale - jesteśmy w stołówce - zatem my wszyscy, widzowie w roli stoczniowców zaproszonych na pożegnalne spotkanie, zasiadamy za stołami, a właściciele raczą nas obiadem z epoki: barszcz, gołąbki, ciastko, kompot...

Holenderska premiera spektaklu miała miejsce w czerwcu 2007 roku i została zrealizowana przez Kunst en Cultuur Noord-Holland w Haarlem we współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury (polski koordynator projektu).
Temat przedstawienia nie był tu jedynym polskim akcentem: udział polskich artystów (Jacek Dzięgiel w roli Miłosza oraz Radek Fedyk współtworzący muzykę) dla wszystkich stanowił naturalne dopełnienie idei przedstawienia. Towarzysząca "De Kantine" wystawa Roads to Freedom, użyczona przez Fundację Centrum Solidarności, pozwalała Holendrom zapoznać się z tłem historycznym wydarzeń.
Spektakl grany był niemal 30 razy podczas letnich festiwali teatralnych w całej Holandii: zebrał bardzo dobre recenzje i zgromadził sporą publiczność.

Teatr Muzyczny POLLY MAGGOO powołany został w 2001 roku przez Mathijsa Verbooma, który do tej pory spełnia funkcję artystycznego lidera, głównego dramaturga i reżysera wystawianych sztuk.
Poszukując tematów dla swoich przedstawień, Polly nie ucieka od rzeczywistości, bo to właśnie tu znajduje najwięcej inspiracji, najwięcej przestrzeni wymagających artystycznego komentarza. Twórców teatru interesują aktualne opinie, sprawy omawiane na forum, ale też te, które umykają ogólnej dyskusji, a stanowią ważny punkt odniesienia dla tego, jak postrzegamy nasze miejsce i rolę w otaczającym świecie, w zmieniającej się rzeczywistości Europy.
Dla Polly Maggoo przedstawienie jest formą rozmowy z publicznością, dlatego tak ważna jest konstrukcja samych spektakli, burzenie ścian między aktorem a widzem, włączanym w strukturę sztuki. Nie bez znaczenia jest fakt, że Polly Maggoo nie jest teatrem repertuarowym i nie posiada własnej sceny - plastyczność i otwartość, z jaką twórcy podchodzą do przestrzeni zupełnie "nieteatralnych" pomaga wydobyć specyfikę wystawianych sztuk.
Polly Maggoo łączy teksty z muzyką improwizowaną - jak podczas jam session muzycy uczestniczą w próbach do spektakli, improwizują, wplatają muzykę w padające słowa, kreują stałe tematy i współtworzą przedstawienie na równi z aktorami. Od początku istnienia PM, liderem muzycznym teatru jest Martin Franke.
www.pollymaggoo.nu


MATHIJS VERBOOM - założyciel i dyrektor artystyczny istniejącego od 2001 roku Teatru Muzycznego Polly Maggoo, dramaturg, reżyser, czasami również aktor.
Przez ostatnie dziesięć lat napisał ponad dwadzieścia sztuk teatralnych - część z nich z myślą o Polly Maggoo, część granych następnie przez inne holenderskie teatry.
Współredaguje kilka pism i portali zajmujących się teatrem.



OBSADA

JULIA VAN DE GRAAFF (Ola) - absolwentka Akademii Teatralnej w Maastricht oraz kursów na krakowskiej PWST, prowadzonych przez Krystiana Lupę i Krzysztofa Globisza. Aktorka teatralna i filmowa, która na swoim koncie ma zarówno szereg doświadczeń w holenderskich teatrach (w tym Teatrze Narodowym i MightySociety), jak i uczestnictwo w kilku filmach.
W 2006 roku, razem z reżyserem Mathijsem Verboomem, uczestniczyła w spotkaniach z pracownikami Stoczni Gdańskiej oraz działaczami Solidarności, które posłużyły jako baza dla tekstu sztuki.
Autorka przekładu sztuki na język polski.


DARIUSZ SIASTACZ (Jerzy) - absolwent Studium Wokalno-Aktorskiego przy Teatrze Muzycznym w Gdyni, od 1996 roku związany z Teatrem Miejskim w Gdyni. Jeden z najbardziej uznanych gdyńskich aktorów - kilkakrotnie nagradzany przez publiczność Sceny Letniej w Orłowie, niezwykle ceniony za role w monodramach ("Chodnik", "Kontrabasista"). W 1991 r. otrzymał Grand Prix na przeglądzie piosenki aktorskiej we Wrocławiu - z muzyką związane jest również jedno z wyreżyserowanych przez niego przedstawień, "Ballady ofiar", z piosenkami Nicka Cave'a


JACEK DZIĘGIEL (Miłosz) - absolwent PWST im. Ludwika Solskiego w Krakowie, aktor teatralny i filmowy. Od 2000 roku związany z Teatrem Syrena w Warszawie.
Ze "Stołówką" i rolą Miłosza związany od holenderskiej premiery przedstawienia w 2007 roku.


MUZYKA

RADIOROBOTNIK to sprzężenie gitary basowej, kontrabasu i perkusji, którego wynikiem jest świeży powiew nowoczesnego jazzu przeplatanego freestyle'em i industrialnymi brzmieniami. Jego twórcy - Radek Fedyk, Uli Wentzlaff-Eggbert i Martin Franke - w improwizacji i otwartości widzą klucz do muzycznej synergii, wzajemnego inspirowania, dzielenia się. Muzyka RADIOROBOTNIKA to rozmowa przeniesiona w inny wymiar.
Współpraca zespołu z Polly Maggoo rozpoczęła się w 2007 roku od stworzenia muzyki do holenderskiej odsłony "Stołówki".
www.myspace.com/radiorobotnik


MARTIN FRANKE - perkusista i kompozytor uczestniczący w wielu międzynarodowych projektach muzycznych. Od 2001 roku leader muzyczny Polly Maggoo - to on prowadzi jam sessions i komponuje tematy muzyczne dla kolejnych przedstawień PM. Jako kompozytor Martin jest również związany ze znaną i cenioną grupą teatralną Sonnevanck, poza tym gra w zespołach Zo Knarr oraz Radiorobotnik. Wielokrotnie nagradzany - jako perkusista m.in. podczas 42. edycji festiwalu Jazz nad Odrą, gdzie koncertował wspólnie z Radosław Fedyk Trio.
www.martinfranke.com

RADEK FEDYK - absolwent holenderskiej Messiaen Accademie w klasie gitary elektrycznej, uczestnik wielu projektów muzycznych zarówno w Polsce, jak i Holandii. Przyznaje, że do jego największych inspiracji należy muzyka Tomasza Stańki, Pata Martino, Krzysztofa Komedy i Billa Frisella.

ULI WENTZLAFF-EGGBERT - kontrabasista. Po latach poszukiwań i inspiracji muzyką klasyczną, rockiem, bluesem, soulem i funky, jego zainteresowania skupiły się ostatecznie na tradycyjnym i nowoczesnym jazzie oraz na muzyce folkowej Bałkanów, Afryki i Wschodniej Europy. Brał udział w nagraniu 14 albumów, których zawartość świetnie obrazuje jego muzyczne podróże i poszukiwania.
Projekt realizowany we współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury i Fundacją Centrum Solidarności