GRUDNIE 1970 - 1981 - 2021. Pamięć o przeszłości zobowiązuje do stawiania pytań o dzisiejszy poziom ochrony praw człowieka w Polsce. Te dwa wymiary, pamięci i uniwersalnych praw, są motywem przewodnim naszego programu obchodów dwóch grudniów, który realizujemy razem z miastem Gdańskiem i samorządem województwa pomorskiego zarówno w ECS, jak i na placu Solidarności pod pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970.
Tegoroczny program obchodów grudniowych to kulminacja trzyletniego cyklu upamiętnienia kluczowych dla Polski i Europy okrągłych rocznic. W czerwcu 2019 roku celebrowaliśmy w Gdańsku z setkami tysięcy Polek i Polaków zwycięstwo Solidarności w 1989 roku, koniec dyktatury komunistycznej. W ubiegłym roku upamiętnialiśmy narodziny Solidarności w 1980 roku i 50 rocznicę krwawych buntów na Wybrzeżu w Grudniu '70. W tym roku przypomnieliśmy znaczenie pierwszego zjazdu Solidarności w Gdańsku, wielkiego święta demokracji w hali Olivia 40 lat temu. Demokratyczną rewolucję władze komunistyczne chciały krwawo stłumić, wprowadzając - również 40 lat temu, 13 grudnia 1981 roku - stan wojenny. To jeden z najbardziej czarnych rozdziałów w powojennej historii Polski. Tysiące działaczy Solidarności internowano w obozach, zwolniono ludzi z pracy, kontrolę nad państwem przejęło wojsko. Nacjonalistyczny, agresywny język pogardy dla politycznych przeciwników oraz kłamstwa dominowały w kontrolowanych przez wojsko mediach państwowych. Polska została odizolowana od świata.
Dyktatura wojska i partii nie zdołała zniszczyć ducha wolności w Polakach, zatrzymać przemocą rewolucji Solidarności. Autorytarny sojusz PZPR i wojska upadł w 1989 roku, nastał czas demokracji, której ambicją była ochrona praw człowieka.
Rewolucja Solidarności stała się inspiracją dla wielu narodów Europy. Środkowoeuropejskie rewolucje 1989 roku dały siłę narodom we wschodniej części kontynentu. Trzydzieści lat temu rewolucje obywateli doprowadziły do upadku Związku Sowieckiego. Koniec imperium sowieckiego otworzył Polsce drogę na Zachód. Te epokowe zmiany chcemy upamiętnić, ponieważ ich dziedzictwo jest fundamentem naszej państwowości. Robimy to, łącząc perspektywę różnych generacji Polek i Polaków, uczestników historycznych wydarzeń i młodszej generacji. GDAŃSK PAMIĘTA, nie tylko łącząc pokolenia, ale także Europejczyków. Wielkim zaszczytem dla nas będzie w 30 rocznicę upadku Związku Sowieckiego uhonorowanie rosyjskich autorytetów walki o prawa człowieka Medalem Wdzięczności, fundowanym przez ECS.
PROGRAM:
10/12/2021 PIĄTEK
/ 16.00-19.00
MARATON PISANIA LISTÓW
NAPISZ LIST. ZMIEŃ ŻYCIE!
organizator: Grupa Lokalna Amnesty International w Trójmieście
→ ECS, okrągły stół w ogrodzie zimowym (parter)
→ wstęp wolny
/ 16.30-18.30
DYSKRYMINACJA. CZYM JEST I JAK JEJ PRZECIWDZIAŁAĆ? | warsztaty
organizator: Grupa Lokalna Amnesty International w Trójmieście
→ ECS, Solidarność Codziennie, sala 3.36 (3 piętro)
→ wstęp wolny + rezerwacja miejsc
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
/ 19.00-21.00
1970 | projekcja filmu i rozmowa z twórcami
Film dokumentalny (scen. i reż. Tomasz Wolski) przybliżający krwawe wydarzenia z grudnia 1970, ale tym razem widziane z perspektywy oprawców. Film został wyprodukowany w 2021 roku.
→ ECS, audytorium (parter)
→ wstęp wolny + rezerwacja miejsc
11/12/2021 SOBOTA
/ 10.00-18.00
MARATON PISANIA LISTÓW
NAPISZ LIST. ZMIEŃ ŻYCIE!
organizator: Grupa Lokalna Amnesty International w Trójmieście
→ ECS, okrągły stół w ogrodzie zimowym (parter)
→ wstęp wolny
/ 11.00-12.30
SUBIEKTYWNY SPACER PO WYSTAWIE STAŁEJ ŚLADAMI PRAW CZŁOWIEKA
W roli przewodniczki: Magda Krzyżanowska-Mierzewska.
→ ECS, wystawa stała (1 i 2 piętro)
→ bilet: 1 zł + rezerwacja miejsc
/ 12.00-13.00
MASZYNA Z CZASÓW STANU WOJENNEGO W ZBIORACH ECS | uroczystość przekazania
Zbiory archiwum ECS wzbogacą się o maszynę do pisania IBM, używaną w czasie stanu wojennego przez działaczy podziemnej Solidarności. Dar przekaże Bogdan Borusewicz, jeden z inicjatorów strajku w Stoczni Gdańskiej, który w stanie wojennym był jednym z najdłużej ukrywających się przywódców Solidarności, został aresztowany dopiero w 1986 roku. Obecność zapowiedziała również Danuta Gliszewska, pracująca na tej maszynie w stanie wojennym. Dar odbierze Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
→ ECS, wystawa stała, sala D (przy podziemnej drukarni)
→ zbiórka dla gości | vis-à-vis kas biletowych, prosimy o przybycie o godz. 11.45
/ 13.00-14.30
SUBIEKTYWNY SPACER PO WYSTAWIE STAŁEJ ŚLADAMI DWÓCH GRUDNIÓW
W roli przewodnika: Zbigniew Bujak.
→ ECS, wystawa stała (1 i 2 piętro)
→ bilet: 1 zł + rezerwacja miejsc
/ 14.30-15.00
WSZYSCY LUDZIE RODZĄ SIĘ WOLNI I RÓWNI... | wernisaż
Wystawa zbiorowa młodych artystek i artystów, studentek i studentów.
organizatorzy: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku i Europejskie Centrum Solidarności
→ ECS, ogród zimowy ECS (parter)
→ wstęp wolny
/ 15.00-16.30
SUBIEKTYWNY SPACER PO WYSTAWIE STAŁEJ ŚLADAMI DWÓCH GRUDNIÓW
W roli przewodnika Mariusz Kulis.
→ ECS, wystawa stała (1 i 2 piętro)
→ wstęp biletowany: 1 zł + rezerwacja miejsc
/ 15.00-18.30
NIE MA GRANIC DLA PRAW CZŁOWIEKA | konferencja społeczna
→ ECS, okrągły stół w ogrodzie zimowym ECS (parter)
→ wstęp wolny
→ transmisja online
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
/ 18.30-19.15
MEDAL WDZIĘCZNOŚCI | uroczystość wręczenia odznaczeń ECS
Odznaczenia otrzymają obrończynie i obrońcy praw człowieka w Rosji.
→ ECS, wystawa stała, sala G (1 piętro)
→ wstęp wolny
→ transmisja online
/ 19.30-20.15
HYMN NA WSCHÓD SŁOŃCA | koncert
Koncert na flety historyczne i elektronikę w wykonaniu Mai Miro.
→ ECS, okrągły stół w ogrodzie zimowym (parter)
→ wstęp wolny
12/12/2021 NIEDZIELA
/ 10.00-18.00
MARATON PISANIA LISTÓW
NAPISZ LIST. ZMIEŃ ŻYCIE!
organizator: Grupa Lokalna Amnesty International w Trójmieście
→ ECS, okrągły stół w ogrodzie zimowym (parter)
→ wstęp wolny
/ 11.00-12.30
SUBIEKTYWNY SPACER PO WYSTAWIE STAŁEJ ŚLADAMI PRAW CZŁOWIEKA
W roli przewodniczki: Danuta Kuroń.
→ ECS, wystawa stała (1 i 2 piętro)
→ bilet: 1 zł + rezerwacja miejsc
/ 13.00-14.30
SUBIEKTYWNY SPACER PO WYSTAWIE STAŁEJ ŚLADAMI DWÓCH GRUDNIÓW
W roli przewodnika: Andrzej Drzycimski.
→ ECS, wystawa stała (1 i 2 piętro)
→ bilet: 1 zł + rezerwacja miejsc
/ 15.00-16.30
SUBIEKTYWNY SPACER PO WYSTAWIE STAŁEJ ŚLADAMI DWÓCH GRUDNIÓW
W roli przewodnika Zbigniew Pilachowski.
→ ECS, wystawa stała (1 i 2 piętro)
→ wstęp biletowany: 1 zł + rezerwacja miejsc
/ 15.00-16.30
O TYCH, KTÓRZY ZBUDOWALI POMNIK | projekcja filmu i rozmowa z twórcami
Film (reż. Henryka Dobosz-Kinaszewska i Piotr Weychert) to dokument bogato ilustrowany zarówno materiałem archiwalnym, współczesnymi zdjęciami, jak i wspomnieniami uczestników wydarzeń - inżynierów, robotników i artystów, z których niejeden za swoje zaangażowanie zapłacił wysoką cenę w stanie wojennym.
→ ECS, audytorium (parter)
→ wstęp wolny
/ 17.00-18.00
SOPOT PAMIĘTA | wykład
O polowaniu na "ekstremę", czyli aresztowaniach członków Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, opowie dr Piotr Brzeziński, IPN Oddział w Gdańsku.
→ Grand Hotel w Sopocie
→ wstęp wolny
/ 17.00 i 19.30
KANAPKA Z CZŁOWIEKIEM | spektakl muzyczny
Po wielu latach od wyzwolenia się Polski spod totalitarnego reżimu na nowo przywołane utwory Kaczmarskiego okazują się przerażająco aktualne.
reżyseria: Jerzy Satanowski
organizator: Gdański Teatr Szekspirowski
miejsce: Gdański Teatr Szekspirowski
→ Gdański Teatr Szekspirowski, ul. Wojciecha Bogusławskiego 1
→ wstęp biletowany | bilety.teatrszekspirowski.pl
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
13/12/2021 PONIEDZIAŁEK
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
/ 18.00-19.20
JACEK KACZMARSKI - OBŁAWA | koncert
W repertuarze koncertu znalazły się pieśni Jacka Kaczmarskiego w tłumaczeniu na język białoruski oraz utwory po polsku, które kiedyś - w obliczu ciężkich czasów stanu wojennego - podnosiły Polaków na duchu.
organizator: Fundacja im. Jacka Kaczmarskiego
→ ECS, audytorium (parter)
→ wstęp wolny + rezerwacja miejsc
/ 19.30-20.30
GDAŃSK PAMIĘTA
40 ROCZNICA WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO W POLSCE
Miejska uroczystość pamięci ofiar stanu wojennego oraz wszystkich opozycjonistek i opozycjonistów, którym władza odebrała wolność w obozach internowania.
→ plac Solidarności
→ wstęp wolny
→ transmisja online
14/12/2021 WTOREK
/ 9.00-18.30
STAN WOJENNY I STANY NADZWYCZAJNE | konferencja naukowa
Wprowadzenie stanu wojennego w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku było jednym z najbardziej dramatycznych wydarzeń w najnowszej historii Polski.
→ ECS, wystawa stała, biblioteka i sala warsztatowa nr 4
→ wstęp wolny
→ transmisja online
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
15/12/2021 ŚRODA
/ 9.00-15.00
STAN WOJENNY I STANY NADZWYCZAJNE | konferencja naukowa
Wprowadzenie stanu wojennego w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku było jednym z najbardziej dramatycznych wydarzeń w najnowszej historii Polski.
→ ECS, wystawa stała, biblioteka i sala warsztatowa nr 4
→ wstęp wolny
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
16/12/2021 CZWARTEK
/ 16.00
GDAŃSK PAMIĘTA
ODSŁONIĘCIE PŁYT UPAMIĘTNIAJĄCYCH MIEJSCA ŚMIERCI OFIAR GRUDNIA '70
Pamiątkowe płyty wmurowane w bruk oznaczyły w ubiegłym roku miejsca śmierci sześciu ofiar Grudnia '70 w Gdańsku. Dwie ostatnie płyty czekały, aż zakończy się remont dworca kolejowego, tam zginęli - Kazimierza Stojecki i Andrzej Perzyński.
→ ul. Podwale Grodzkie, nieopodal pomnika Kindertransportów
→ ul. Podwale Grodzkie, pomiędzy budynkami dworca PKP a wjazdem na ul. Błędnik
→ wstęp wolny
/ 17.00-18.00
GEOGRAFIA OPORU. STOCZNIA W GRUDNIU 1970 i 1981 | spacer po Stoczni Gdańskiej
W roli przewodnika: Andrzej Trzeciak, historyk i historyk sztuki, współtwórca wystawy stałej ECS, specjalista ds. dziedzictwa kulturowego Stoczni Gdańskiej, autor książki "Stocznia Gdańska. Miejsca, ludzie, historie" (ECS, 2019).
→ wstęp wolny + rezerwacja miejsc
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
/ 18.00-19.00
GDAŃSK PAMIĘTA
51 ROCZNICA REWOLTY GRUDNIOWEJ NA POMORZU
Miejska uroczystość pamięci ofiar rewolty grudniowej - Apel Poległych i zapalenie 43 zniczy pamięci. Prowadzenie uroczystości: Lech Parell.
→ plac Solidarności
→ wstęp wolny
→ transmisja online
17/12/2021 PIĄTEK
/ 17.00-23.00
DWA GRUDNIE. ILUMINACJA FASADY ECS
Po zmroku fasada ECS będzie w dniach grudniowych rocznic zewnętrzną galerią. Warto zajrzeć na plac Solidarności, aby obejrzeć fotografie dokumentujące wydarzenia Grudnia '70, budowę pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stan wojenny i opór obywateli. Oddamy również hołd ofiarom - wyświetlając nazwiska poległych w Grudniu '70. I odwołamy się do naszego dziś i jutro, przywołując katalog praw zawarty w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
