Gdańskie Spotkania Literackie "Odnalezione w tłumaczeniu". Edycja modernistyczna, czyli o kobietach odnalezionych w tłumaczeniu. Burzliwy przełom XIX i XX wieku dał początek nurtowi, który dotąd silnie oddziałuje na kulturę: modernistyczny światopogląd docenił wartość twórczej swobody i osobistej autentyczności. Powieściopisarki, poetki, tłumaczki, filozofki, ale też sufrażystki i rewolucjonistki walczące o nowy społeczny ład - o znaczeniu modernizmu i modernistek rozmawiać będziemy podczas tegorocznej edycji "Odnalezionego w tłumaczeniu". 24-26 kwietnia 2025 Instytut Kultury Miejskiej zaprasza do Gdańska na siódmą edycję wydarzenia.
Gdańskie Spotkania Literackie "Odnalezione w tłumaczeniu" to festiwal, dla którego sztuka translacji jest punktem wyjścia do rozmów o świecie i dynamice zachodzących w nim zmian. Program wydarzenia budują znakomite tłumaczki i animatorki życia kulturalnego: Justyna Czechowska, Magda Heydel, Urszula Kropiwiec i Aleksandra Szymańska.
Podczas festiwalu proponujemy spotkania z wyśmienitymi tłumaczami i tłumaczkami, pisarzami i pisarkami oraz badaczami i badaczkami literatury. Każdej odsłonie wydarzenia towarzyszy wręczenie Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Program kolejnych edycji budowany jest wokół innego centralnego motywu - w tym roku są to kobiety modernizmu.
Program "Odnalezione w tłumaczeniu" 2025:
24 kwietnia (czwartek)
16.00 WYKŁAD MISTRZOWSKI "Sto lat pani Brown": Magda Heydel
17.30 PISARKA I JEJ TŁUMACZKI: ZYTA RUDZKA i Alžběta Knappová (jęz. czeski), Milica Markić (jęz. serbski), Lisa Palmes (jęz. niemiecki), Charlotte Pothuizen (jęz. niderlandzki)
Prowadzenie: Elżbieta Kalinowska
20.00 PERFORMANS "...a akacje wciąż kwitną": Aleksandra Bilińska (pomysł, kompozycja, wykonanie, mastering i opracowanie ścieżki dźwiękowej, scenariusz, rola dramatyczna), Joanna Freszel (sopran, główna rola wokalna i dramatyczna), Andrzej Morawiec (choreografia, wykonawca jednej z ról, współautor wideo), Katarzyna Wyborska (taniec)
Wstęp: za okazaniem bezpłatnej wejściówki (szczegóły wkrótce)
25 kwietnia (piątek)
9.30 ŚNIADANIE VERSOPOLIS: Maria Caetano Vilalobos (Portugalia), Nojus Saulytis (Litwa)
Prowadzenie: Marta Pilarska
11.30 Otwarta LEKCJA LICEALNA "Jak wytłumaczyć Polskę?": Milica Markić (jęz. serbski)
Uwaga: lekcja zaprojektowana została z myślą o licealistach, ale udział w niej może wziąć każdy zainteresowany
13.00 DEBATA "Kobiety, które napisały modernizm": Gabriel Borowski, Ewa Kraskowska, Joanna Roszak
Prowadzenie: Justyna Czechowska
14.30 SPARING TŁUMACZEK: Marta Eloy-Cichocka, Agata Kozak
Prowadzenie: Renata Lis
16.00 ROZMOWA Z NOMINOWANYMI do Nagrody za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego: Marcinem Gaczkowskim, Agnieszką Kowaluk, Mateuszem Kwaterką, Filipem Łobodzińskim, Katarzyną Okrasko i Agatą Ostrowską, Katarzyną Skórską, Tomaszem Swobodą
Prowadzenie: Dagny Kurdwanowska
17.30 DEBATA "Inne modernizmy? Modernistki poza kanonicznym centrum": Olga Czernikow, Ola Hnatiuk, Magdalena Koch, Karolina Szymaniak
Prowadzenie: Jakub Kornhauser
20.00 GALA WRĘCZENIA Nagrody za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego
Reżyseria: Zdenka Pszczołowska
Miejsce: Teatr Wybrzeże | Wstęp: za okazaniem bezpłatnej wejściówki (szczegóły wkrótce)
26 kwietnia (sobota)
10.00 KAWA Z LAUREATEM Nagrody im. T. Boya-Żeleńskiego za całokształt twórczości translatorskiej Carlosem Marrodánem Casasem
Prowadzenie: Magda Heydel, Urszula Kropiwiec
11.30 DEBATA "Rodzaj żeński w przekładzie": Jerzy Koch, Renata Lis, Sława Lisiecka, Ewa Zaleska
Prowadzenie: Dorota Kozicka
13.00 DEBATA "Siła wolnego słowa - przekład": tłumaczka z Białorusi (anonimowo), Marcin Gaczkowski, Elżbieta Kalinowska
Prowadzenie: Małgorzata Szczurek
Debata współorganizowana przez Polski PEN Club w ramach obchodów jego100-lecia
-
PROGRAM EDUKACYJNY
23-25 kwietnia
WARSZTATY TRANSLATORYCZNE poświęcone literaturze języków południowosłowiańskich
Prowadzenie: Magdalena Koch
Wstęp: do 24 marca można nadsyłać próbki przekładów prozy Isidory Sekulić, na podstawie których wyłoniona zostanie grupa warsztatowa | Szczegóły: www.odnalezionewtlumaczeniu.pl
22 i 23 kwietnia
W dwóch gdańskich szkołach średnich odbędą się LEKCJE LICEALNE, które poprowadzą tłumaczka z jęz. szwedzkiego Justyna Czechowska (bohaterką lekcji będzie Selma Lagerlöf) oraz tłumacz z jęz. angielskiego Tomasz Gałązka (zajęcia skupią się wokół twórczości Edith Nesbit).
Wstęp: zamknięty dla uczniów i uczennic | Partnerami lekcji są Wolne Lektury i Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury
EDYCJA MODERNISTYCZNA: KOBIETY ODNALEZIONE W TŁUMACZENIUW 1925 roku ukazała się "Pani Dalloway", przełomowa powieść Virginii Woolf i jeden z najistotniejszych tekstów zachodniego modernizmu. Po upływie 100 lat utwór, w którym życie splata się ze śmiercią, a czas pokoju przeniknięty jest wojną, czyta się przejmująco aktualnie. Podobna percepcja towarzyszy całej plejadzie nowoczesnych tekstów literackich powstających od lat 20. XX wieku: czytane dzisiaj (oraz na nowo odkrywane i tłumaczone) pozwalają twórczo przemyśleć kondycję współczesnego świata i dają nam narzędzia do nazwania naszych doświadczeń.
Literatura modernizmu została w dużej mierze napisana przez kobiety. Woolf, Mansfield, Lagerlöf, Kobylanśka, Achmatowa, Södergran, Vogel, Colette, Sagan, Yourcenar, Lispector, Bishop, Sztok, Nałkowska, Carter - tym dzielnym kobietom, nierzadko będącym również działaczkami ruchów emancypacyjnych, niestraszne były przeszkody mnożone przez patriarchalną kulturę, a ich twórczość stała się punktem odniesienia dla pokoleń następczyń. W 2025 roku program "Odnalezionego w tłumaczeniu" skoncentruje się wokół pisarek modernistycznych i tłumaczenia ich dzieł.
Członkinie Rady Programowej zaznaczają: "Podczas debat, spotkań, lekcji i warsztatów chcemy zaznajomić festiwalową publiczność z dziedzictwem modernistek. Dzięki przekładowi ich spuścizna znajduje miejsce w różnych kulturach, inspiruje rozwój i wciąż służy jako narzędzie emancypacji. Literatura modernizmu to także obszar działania znakomitych tłumaczek (i tłumaczy). Chcemy pokazać, że wielojęzyczna kobieca twórczość literacka - oryginalna i tłumaczona - jest kanwą nowoczesnej kultury i pomaga zrozumieć nasze niespokojne czasy".
W PROGRAMIE
Program festiwalu obejmie formaty spotkań dobrze znane naszej publiczności. Nie zabraknie wykładu mistrzowskiego czy przekładowego sparringu, porozmawiamy z pisarką i jej tłumaczkami, spotkamy się z poetami i poetkami sieci Versopolis. Zaprosimy również na inspirowany twórczością modernistek performans w reż. Aleksandry Bilińskiej.
Podczas festiwalowych debat porozmawiamy o dziełach i wpływie modernistek - również tych tworzących poza kanonicznym centrum. Odniesiemy się również do kobiecości jako kategorii literackiej i przekładowej.
Ważne miejsce w programie zajmie Nagroda za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego. Spotkamy się z tłumaczami i tłumaczkami nominowanymi za przekład książki oraz z laureatem lub laureatką nagrody za całokształt. Podczas festiwalu odbędzie się również gala wręczenia nagrody.
Spotkaniom towarzyszyć będzie program edukacyjny: lekcje dla uczniów i uczennic szkół średnich oraz warsztaty translatoryczne, które poprowadzi Magdalena Koch. O naborze na warsztaty poinformujemy w ostatnim tygodniu lutego.
Wśród gości i gościń wydarzenia spotkamy m.in. Zytę Rudzką, Sławę Lisiecką, Małgorzatę Szczurek, Jakuba Kornhausera, Olę Hnatiuk, Elżbietę Kalinowską, Milicę Markić, Agatę Kozak, Martę Eloy-Cichocką, Gabriela Borowskiego, Ewę Kraskowską, Lisę Palmes, Alžbětę Knappovą, Marcina Gaczkowskiego, Dorotę Kozicką, Jerzego Kocha, Karolinę Szymaniak, Olgę Czernikow.
Szczegółowy program edycji opublikujemy wkrótce.
Organizatorem Gdańskich Spotkań Literackich oraz Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską jest Instytut Kultury Miejskiej. Fundatorem Nagrody jest Miasto Gdańsk.
Szczegóły:
www.odnalezionewtlumaczeniu.pl
