Marek Hłasko - głos powojennego pokolenia, nieszczęśliwy romantyk i polski Ernest Hemingway o wyglądzie Jamesa Deana. Jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy czasów PRL, który swoją twórczością wyrażał najtrudniejsze ludzkie emocje rozczarowanie światem, bezsilność, niepokój. Jak jego twórczość rezonuje dzisiaj? W ramach projektu HŁASKO. Buntownik z wyboru? spróbujemy odpowiedzieć na te pytania, włączając się jednocześnie w obchody Roku Marka Hłaski.
BAZA LUDZI UMARŁYCH
1959, Polska, dramat, 105 min.
Reżyser: Czesław Petelski
Scenariusz: Czesław Petelski, Marek Hłasko
Obsada: Aleksander Fogiel, Emil Karewicz, Leon Niemczyk, Roman Kłosowski, Tadeusz Łomnicki, Teresa Iżewska, Zygmunt Kęstowicz
Prelekcja do filmu: dr
Piotr Kurpiewski (UG)
Adaptacja opowiadania Następny do raju. Akcja filmu toczy się w Bieszczadach, w bazie transportu drewna, do której trafiają życiowi rozbitkowie albo wyrokowcy. Brakuje tam samochodów, warsztatów i perspektyw na poprawę warunków. Nic więc dziwnego, że wszyscy chcą stamtąd uciekać...
Nazwisko Hłaski choć współtworzył scenariusz filmowy nie znalazło się w czołówce. Przyczyną była optymistyczna, choć nie pozbawiona goryczy pointa filmu. Hłasko opowiadał się natomiast za pesymistyczną, nie dającą bohaterom żadnej nadziei.
Mimo upływu lat utwór Czesława Petelskiego wytrzymał próbę czasu. Metaforyczno-naturalistyczna poetyka "Bazy..." wciąż może frapować, a to, co dawniej szokowało, dziś raczej wzrusza i skłania do refleksji. Próżno też szukać w "Bazie..." etycznych uproszczeń i socrealistycznej tendencyjności. Nie ma tu bohaterów jednoznacznie złych i jednoznacznie dobrych. Nikt też nie przechodzi budującej przemiany od ciemnego typa do przodownika pracy. Wszyscy są "przyczernieni", pozbawieni cienia idealizmu, nie wolni od cynizmu.
PIOTR KURPIEWSKIWykładowca w Katedrze Wiedzy o Filmie i Kulturze Audiowizualnej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego, a także nauczyciel historii w gdyńskim Gimnazjum nr 11. Od 2007 naukowo zajmuje się historią polskiej kinematografii ze szczególnym uwzględnieniem czasów PRL. W 2013 roku otrzymał tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii, specjalność: historia najnowsza Polski. Autor kilkunastu tekstów naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii filmu, zafascynowany twórczością Krzysztofa Kieślowskiego i Wojciecha Smarzowskiego.
W 2017 roku ukazała się jego książka Historia na ekranie Polski Ludowej (Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego) podejmująca temat powojennego polskiego kina historycznego.
Źródło zdjęć: Filmoteka Narodowa
