Tegoroczna edycja Festiwalu Jazz Jantar obfituje w duże składy. W czwartek 14 listopada na scenie Sali Suwnicowej Żaka pojawi się siedmiu gości dowodzonych przez Christiana Scotta Atunde Adjuah. I porządnie namieszają
PEEDU KASS MOMENTUM / Estonia.NOW / pierwszy raz w Polsce
Kristjan Randalu - piano / Peedu Kass - double bass / Toomas Rull - drums
jazz - koncerty w Trójmieście
Peedu Kass Momentum to trio, na którego czele stoi grający na kontrabasie muzyk, kompozytor i wyróżniająca się postać rozwijającej się młodej sceny jazzowej z Estonii - Peedu Kass. Wraz z doświadczonymi muzykami: znanym przede wszystkim ze współpracy z licznymi artystami nagrywającymi dla wytwórni ECM pianistą Kristjanem Randalu i perkusistą Toomasem Ruulem, którego bębny słychać na blisko 130 płytach estońskich grup muzycznych Kass dąży do stworzenia jazzu nowoczesnego, w którym czyste, rześkie brzmienie łączy się z rytmiczną intensywnością: "Chcemy wnieść do muzyki ostrość, szybkość i emocje. To coś dla tych, którzy szukają czegoś żywego, ale jednocześnie wyrafinowanego " - opowiada. Koncertowe oblicze Peedu Kass Momentum charakteryzuje sceniczna bezpośredniość: "To zdecydowanie power trio, a każdy z muzyków ma pełną kontrolę nad swym instrumentem. Muzyka została zagrana gustownie i ze smakiem, a zespół zademonstrował niezwykle zwartą współgrę wielu skomplikowanych, odważnych rytmów w połączeniu z bogatą, zniuansowaną melodyką" - pisał Karl J. Raudsepp na eesti.ca po koncercie zespołu w Montrealu.
W 2017 Peedu Kass Momentum zostali uhonorowani przyznawanym w ramach festiwalu Jazzkaar tytułem "Jazzowej Grupy Roku" a ich album nominowany był do Estonian Music Awards w kategorii "Jazzowy Album Roku". Zespół intensywnie koncertuje na całym świecie, występował m. in. w krajach takich jak Niemcy, Anglia, Belgia, Węgry, Rosja a także w Kanadzie, Japonii czy Australii. Był także pierwszym estońskim zespołem, któryzakwalifikował się na scenę największego jazzowego przeglądu na świecie - "Jazzahead!" w Bremie. Koncert w ramach Festiwalu Jazz Jantar będzie pierwszym występem Peedu Kass Momentum w Polsce.
Peedu Kass jest aktywny na europejskiej scenie jazzu i muzyki współczesnej od 2006 roku. Kontrabasista, gitarzysta basowy, kompozytor, aranżer i wykładowca uniwersytecki w przeszłości grywał zarówno w małych składach, big bandach jak i orkiestrach, pisał i aranżował dla zespołów kameralnych, zaś w 2012 podczas Estonian Music Days miała miejsce premiera jego kompozycji napisanej dla The Estonian National Symphony Orchestra. Jest członkiem grup takich jak Marten Kuningas & Miljardid, Erki Pärnoja : Efterglow, Bad Habits Trio czy Three Stones Quartet, na koncie ma dwa albumy solowe. Poza Estonią pracował m.in. z artystami takimi jak Django Bates, Tony Allen, Seamus Blake czy Marylin Mazur.
Pianista Kristjan Randalu to ambasador estońskiego jazzu na zachodzie, stały współpracownik licznych artystów nagrywających w renomowanej europejskiej wytwórni jazzowej - ECM. W 2018 jej nakładem ukazała się jego debiutancka autorska płyta - Absence. W dyskografii Randalu znajduje się blisko 50 pozycji, jego styl bywa porównywany do Chicka Corei (The Guardian) a nawet Keitha Jarretta ("Jeśli największym komplementem dla improwizującego pianisty jest sugestia, że gra w manierze Keitha Jarretta, to Kristjan Randalu może zacząć świętowanie" - Pittsburg Tribune-Review) wśród komplementujących jego grę znajdują się media takie jak Stereo, The Herald, Downbeat, Jazzthing czy allaboutjazz, a Frankfurter Allgemeine umieszcza go w grupie "elity specyficznie europejskich muzyków jazzowych".
Perkusista Toomas Rull to kluczowa postać estońskiej sceny, aktywny także jako pedagog, wokalista i lider kilku autorskich składów. Doświadczony i uniwersalny muzyk podczas długoletniej kariery side mana pojawił się na około 130 albumach, a wśród jego płyt autorskich znajdują się pozycje takie jak 'Rull's Royce - Rull's Choice' (2002), 'Eesti hääled' (2005), 'TomTomm' (2009), 'Eesti hääled 2' (2011), oraz 'Quotes' (2016). Koncert w ramach Festiwalu Jazz Jantar będzie pierwszym występem Peedu Kass Momentum w Polsce.
CHRISTIAN SCOTT aTUNDE ADJUAH / Ancestral Recall / Young AmericaChristian Scott aTunde Adjuah - trumpet, reverse flugel, sirenette / Logan Richardson - saxophone / Lawrence Fields - piano, keys / Max Mucha - bass / Corey Fonville - drums / Weedie Braimah - percussion / Munir Zakee - percussion
"Zaczyna się to od klaskania, prawie jak u Rubika. Ale - jak się okazuje - można się z takiego intro wybronić i skończyć ze słuchaczem otwierającym szeroko usta ze zdumienia. O ile zetknął się z trębaczem Christianem Scottem aTunde Adjuahem po raz pierwszy. Na Polifonii było już o nim co nieco. Scott to kolejna postać młodszej generacji amerykańskiego jazzu, która dość stanowczo i dość daleko wychodzi poza jazz, w stronę szeroko rozumianej muzyki afroamerykańskiej tradycji. Z odwołaniami do soulu czy hip hopu, gdy trzeba - tutaj znaczonymi parokrotną obecnością charyzmatycznego Saula Williamsa czy Chrisa Turnera z Mikiem Larrym Draw w (Forevergirl), ale też otwartymi nawiązaniami do tradycyjnej muzyki afrykańskiej (Ritual). Wygląda to na starannie przygotowany, długi longplay będący najmocniejszą dotąd wypowiedzią artysty, który popisuje się tu jako multiinstrumentalista, a w swojej głównej roli momentami mógłby sobie podać rękę z Nilsem Petterem Molværem, bo podobnie jak on świetnie operuje barwą. Tyle tylko, że charakterystyczny ton trąbki Christiana Scotta, choć nieco "szepczący", jak o nim piszą, jest zarazem niebywale przenikliwy. O ile więc na "Ancestral Recall" będę go jeszcze wielokrotnie słuchał, to nie chciałbym mieć autora tej płyty za sąsiada."
Bartek Chaciński / polifonia.blog.polityka.pl
"Na najnowszym albumie nowoorleański trębacz i kompozytor kontynuuje autorskie "rozciąganie" języka jazzu, stawiając na oddanie jeszcze większego pola elektronice oraz dalsze rozwinięcie poszerzonego podejście do rytmu.
Christian Scott aTunde Adjuah pracuje nad jednolitą, multikulturową koncepcją muzyki improwizowanej przez większość swojej kariery. Ale wychowany w Nowym Orleanie, wyszkolony w Berklee zwany cudownym dzieckiem trąbki Scott nie mógł wiedzieć, że ideą, którą nazwał "stretch music" (tytułując w ten sposób album z 2015 roku) trafi w moment powrotu jazzu do mainstreamowej świadomości. To, co nazwał próbą "rozciągania-nie zamiany" jazzowych konwencji w zakresie rytmu, melodii i harmonii tak, aby objąć w ich zakres możliwie największą liczbę muzycznych form/języków/kultur splata się ze stopniowym zanikaniem granic gatunkowych, które stanowi klucz współczesnego jazzowego renesansu. "Ancestral Recall", dziewiąty autorski album aTunde Adjuah'a najbardziej dotychczas progresywne wyrażenie idei stretch music jest jednocześnie dowodem na elastyczność, jaką zyskała dziś jazzowa tradycja - momentami zaś album wyraża również daleki skok poza jej obręb.
Szczególnie zajmujące w radykalizmie "Ancestral Recall" jest to, że wyzwolenie stretch music bierze swój początek w najstarszym i najbardziej tradycjonalistycznym skrzydle jazzu. Fakt, iż aTunde Adjuah należy do trzeciego pokolenia wywodzącego się od wodzów Indian Mardi Gras (jest wnukiem legendarnego Wielkiego Wodza Donalda Harrisona Seniora) zazwyczaj pozostaje w cieniu opowieści o wpływie, jaki na Scotta miały młodzieńcze osiągnięcia jego wuja, uznanego saksofonisty Donalda Harrisona Juniora i jego bandu - ale w istocie oba te czynniki ze sobą współgrają. Odebrana przez niego nakierowana na dobro wspólnoty plemienna edukacja współgra u Scotta z niekonwencjonalnym podejściem do instrumentu - muzyk zaczął grać późno (jak na nowoorleńczyka) i zdarzyło mu się opowiadać o projektowaniu własnych trąbek z nietypowym zakresem tonów ze względu na "nienawiść" do oryginalnego brzmienia trąbki. Oba te czynniki pozwoliły mu wykształcić kreatywne i prospołeczne podejście do kanonicznych studiów jazzowych w New Orleans. Według aTunde Adjuaha "Tiger Rag" i, powiedzmy, rapowy flow Juvenile'a wypływają z tego samego źródła i Scott przeciwstawia się ich oddzielaniu z jakiegolkolwiek względu: na rasę, klasę, użytą technologię, narrację kulturową, sposób dystrybucji w mediach etc. Stretch music to dla niego nie plan marketingowy, a raczej wyrażenie filozoficznej potrzeby nadania światu sensu. (...)
Na "Ancestral Recall" pozostaje niewiele elementów żywcem wyjętych z przestarzałego "jazzu", jednak tytuł sugeruje wyraźnie, że przeszłość pozostaje najważniejsza a wiekowe kultury powinny być siłą napędową pchającą nas w przyszłość. W tej wersji stretch music, z przewodnią rolą wokalu, perkusji i elektroniki, większa część tradycyjnie rozumianych ścieżek instrumentalnych zostaje ścięta. (...)
"Ancestral Recall" skupia się na wyeksponowaniu warstwy rytmicznej, jednocześnie zaś stanowi zwrot do wewnątrz. To zajmujący ruch strategiczny w rozwoju stretch music - filozofii zrodzonej ze wzmożenia kulturowego i współdziałania w grupie. Coś jakby wskazówka, że nagłe wolty stylistyczne, nieważne ile razy i w jakim towarzystwie by się ich nie dokonało, nigdy nie będą równie wartościowe jak przebycie i zrozumienie powolnego procesu muzycznej ( i nie tylko) ewolucji." Piotr Orlov / Pitchfork
