Kameleonowy Karol Frycz
Oddział sztuki Nowoczesnej - Pałac Opatów
Gdańsk-Oliwa
Wernisaż: piątek, 19 czerwca godz. 14.00
Wystawa "Kameleonowy Karol Frycz" zorganizowana została przez Muzeum Teatralne w Warszawie w 2008 r. W Muzeum Narodowym w Gdańsku prezentowana będzie w Galerii Teatralnej w Oddziale Sztuki Nowoczesnej w Pałacu Opatów w Oliwie od 20 czerwca do 30 września 2009 r.
Wystawa poświęcona jest życiu i twórczości wybitnego polskiego scenografa, malarza, reżysera i dyrektora teatru,
Karola Frycza. Frycz był jednym z największych polskich plastyków teatralnych pierwszej połowy XX w. Realizował założenia ideowe Wielkiej Reformy Teatralnej, był współtwórcą nowoczesnej scenografii polskiej, obok
Wincentego Drabika i
Andrzeja Pronaszki.
Na wystawie pokazane zostaną projekty scenografii i kostiumów z lat 1906- 1959, rysunki i grafiki (m.in. Teka Melpomeny, karykatury, aktorzy w rolach), zaproszenia i programy z okresu Zielonego Balonika, plakaty z lat 1904-1914, malarstwo z lat 1903-1926, kostiumy teatralne z okresu przedwojennego i lat 40. i 50., rekwizyty (tkaniny, makaty), meble projektowane przez artystę oraz dokumenty (listy, karty pocztowe, egzemplarze teatralne, pisma, itp.)
Karol Frycz - biografia
Urodził się 29 III 1877 r. w Cieszkowach na Kielecczyźnie, zmarł 30 VIII 1963 r. w Krakowie. Uczył się w gimnazjum św. Anny w Krakowie oraz w Bochni, gdzie zdał maturę. W latach 1896-1898 studiował architekturę na Politechnice w Monachium. W 1902 r. ukończył ze złotym medalem wydział malarstwa w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, ucząc się pod kierunkiem m.in.
Stanisława Wyspiańskiego i
Leona Wyczółkowskiego. Jednocześnie uczęszczał na wydział historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Lata 1902- 1904 spędził w Wiedniu, studiując w Szkole Przemysłu Artystycznego (Kunstgewerbeschule) pod kierunkiem
Alfreda Rollera, a następnie w latach 1904-1905 w Académie Julien w Paryżu i w szkole
Williama Morissa w Londynie, u
Huberta von Herkommera.
W 1905 roku rozpoczął współpracę z krakowskim kabaretem Zielony Balonik, projektując zaproszenia na programy, szopki i bale. W roku następnym debiutował jako scenograf w krakowskim Teatrze Miejskim, przygotowując dekoracje do "Pelleasa i Melisandy"
Maeterlincka. W latach 1906-1907 wykonał dekorację wnętrza w teatrze "Figliki"
Arnolda Szyfmana, oraz scenografie do sztuk "Książę Niezłomny", "Beatrix Cenci", "Śluby panieńskie". W 1907 r. projektował wnętrze Krypty Zasłużonych na Skałce i oprawę plastyczną uroczystości pogrzebowych Stanisława Wyspiańskiego. W latach 1908-1912 wykonał szereg prac z zakresu dekoracji wnętrz ( m.in. w Jamie Michalikowej w Krakowie, w dworku J. Targowskiego w Buczku), sztuki sakralnej - polichromii, witraży (m.in. w Sandomierzu, Bochni, Lwowie); zajmował się także grafiką użytkową (plakaty). W 1913 r. rozpoczął współpracę z nowopowstałym Teatrem Polskim w Warszawie, projektując scenografie do "Irydiona"
Krasińskiego, "Lekarza mimo woli" i "Grzegorza Dandin"
Moliera, "Burzy"
Szekspira. W latach 1913-1914 podróżował do Włoch i Afryki Północnej. W czasie I wojny światowej pracował nad renowacją zabytków Sandomierza. W latach 1919-1921 przebywał
na Dalekim Wschodzie jako attaché prasowy w polskiej misji dyplomatycznej na Syberii, następnie w poselstwie polskim w Chinach i Japonii.
W 1921 r. po powrocie do kraju kontynuował pracę w teatrach Polskim i Małym w Warszawie, projektując scenografię m.in. do "Dziejów grzechu"
Żeromskiego, "Sługi dwóch panów"
Goldoniego, "Juliusza Cezara" Szekspira, "Bolesława Śmiałego" i "Nocy listopadowej" Wyspiańskiego. Frycz debiutował jako reżyser w Ziemi nieludzkiej de Curela w Teatrze Polskim (1923). W latach 1931-1933 współpracował z Teatrem Narodowym, gdzie zrealizował scenografie m.in. do "Don Carlosa"
Schillera, "Skąpca" Moliera, "Wesela" Wyspiańskiego. W latach 1933-1935 był scenografem, a od 1935 r. dyrektorem w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. Opracował scenografię m.in. do "Poskromienia złośnicy" Szekspira, "Wielkiego Fryderyka"
Nowaczyńskiego, "Złotej Czaszki" i "Balladyny" Słowackiego, "Mrówek" i "Baby-Dziwo"
Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej; reżyserował "Tragedię o polskim Scylurusie"
Jurkowskiego, "Otella" Szekspira, "Fedrę"
Racine'a.
II wojnę światową Karol Frycz spędził w Krakowie pracując w Muzeum Czapskich. W latach 1945-1946 został ponownie dyrektorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie - otwarcie sezonu odbyło się 19 II 1945 r. przedstawieniem "Przepióreczki" Żeromskiego. W 1947 r. przygotował scenografię do "Powrotu syna marnotrawnego"
Brandstaettera w krakowskim Starym Teatrze, przywołującą klimat obrazów Rembrandta. Od 1930 r., z przerwą wojenną, był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 50. i 60. Karol Frycz reżyserował i projektował scenografię w krakowskim Teatrze im. Słowackiego, w Teatrze Polskim w Warszawie, w Operze Poznańskiej i Warszawskiej. W 1961 r. przeszedł na emeryturę w Akademii Sztuk Pięknych i w Teatrze im. Słowackiego. Zmarł 30 VIII 1963 r w Krakowie, został pochowany na cmentarzu na Salwatorze.
Karol Frycz był artystą wszechstronnie wykształconym, znawcą teatralnych epok i stylów. Był twórcą historycznego kostiumu, szczególnie molierowskiego, opartego na wnikliwych badaniach źródłowych. Wprowadził do teatru polskiego po raz pierwszy dekoracje trójwymiarowe, rezygnując z płóciennych perspektywicznych malowideł. W nowoczesny sposób wykorzystywał światło reflektorów w teatrze, tworząc głębię scenicznej przestrzeni. Był wychowawcą wielu wybitnych scenografów polskich, jego uczniami byli m in.
Jan Kosiński,
Andrzej Stopka,
Marian Kołodziej.
Godziny otwarcia:
20.06 - 31.08
wtorek-niedziela 10.00 - 17.00
czwartek 12.00 - 19.00
31.08 - 30.09
wtorek-niedziela 10.00 - 17.00
