Patronat Honorowy:
Arcybiskupa Metropolity Gdańskiego Tadeusza Gocłowskiego
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Ujazdowskiego
Prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza
KONCERT CHARYTATYWNY NA RZECZ ODBUDOWY KOŚCIOŁA ŚW. KATARZYNY W GDAŃSKU
Jerzy Fryderyk Haendel MESJASZ
Agnieszka Kozłowska – sopran
Ewa Marciniec – alt
Zdzisław Kordyjalik – tenor
Mirosław Borczyński – bas
Polski Chór Kameralny
Polska Filharmonia Kameralna - Sopot
Jan Łukaszewski – dyrygent
Całkowity dochód z koncertu zostanie przekazany na rzecz zniszczonego pożarem Kościoła Św. Katarzyny w Gdańsku
„Haendel był niemieckim kompozytorem, który mieszkał w Anglii i tworzył włoską muzykę” (Carl Dahlhaus)
Jerzy Fryderyk Haendel (1685-1759) był jednym z najbardziej popularnych kompozytorów XVIII wieku. Niemiec, urodzony w Halle, największe sukcesy artystyczne odnosił we Włoszech i zwłaszcza w Anglii. Osiedlił się w Londynie, gdzie prowadził teatr operowy. Został też nadwornym kompozytorem króla Jerzego II, nawiasem mówiąc również Niemca – z dynastii hanowerskiej.
Miał sławę i pieniądze. W latach trzydziestych XVIII wieku popularność włoskich oper zaczęła jednak w Anglii słabnąć. Ponadto narosłe wokół kompozytora intrygi doprowadziły do załamania jego kariery. Sytuacja finansowa Haendla znacznie się pogorszyła. Uważano też, że jako artysta jest już skończony. Załamany, w 1741 roku postanowił na zawsze opuścić Londyn i pojechał do Irlandii, skąd nadeszła propozycja poprowadzenia kilku koncertów.
Dla Irlandczyków, w podziękowaniu za ofiarowaną gościnę, skomponował swe monumentalne dzieło - MESJASZ.
"Chciałbym temu szlachetnemu narodowi dać coś nowego" – napisał w liście do przyjaciela. Zaczął komponować. Pracował bez przerwy przez 23 dni, niewiele nawet – jak zwierzał się w listach – śpiąc i jedząc. Między 23 sierpnia a 14 września 1741 roku stworzył dzieło swego życia.
Po premierze w białą niedzielę 14 kwietnia 1742 roku (pierwszą niedzielę po Wielkanocy) nie było to jeszcze jasne, ale kilka lat później utwór doczekał się zasłużonego uznania.
Życzeniem kompozytora było, by Mesjasza nie wykonywano dla celów komercyjnych. Po prapremierze przeprowadzono wśród publiczności zbiórkę na cele dobroczynne.
Już podczas próby generalnej krytycy zgodnie pisali, że jest to najdoskonalsza kompozycja wszech czasów. Ale sukces dubliński nie został powtórzony w Londynie. Wystawiane było pod zmienionym tytułem, jako A sacred oratorio, w prasie ukazało się zaledwie kilka wzmianek. Trudno dziś jednoznacznie osądzić, co leżało u podstaw początkowego niepowodzenia dzieła, być może dawne intrygi wokół Haendla, może powody religijne (historia złożona z cytatów z Pisma Świętego wystawiana przez zespół teatralny, jak określano śpiewaków Haendla) czy antagonizmy między Anglikami a Irlandczykami. Dopiero po roku 1750 Mesjasz został również z aplauzem przyjęty w Anglii.
Tekst oratorium, zamknięty w 52 ogniwa, jest zaczerpnięty z wersetów Pisma Świętego (głównie ksiąg prorockich Starego Testamentu, ale również z Nowego Testamentu). Ich wyboru i zestawienia dokonał Karol Jennens.
Dzieło podzielone jest na trzy części:
* pierwsza jest zapowiedzią przyjścia Mesjasza
* druga opowiada o jego życiu, śmierci i zmartwychwstaniu
* trzecia mówi o misji zbawienia ludzkości.
Wykonanie kompozycji, trudnej technicznie, wiązało się każdorazowo z kłopotami związanymi z doborem odpowiednich wykonawców. Dlatego niektóre fragmenty, w zależności od możliwości, były wielokrotnie przekomponywane przez samego Händla, a później przez innych kompozytorów. W związku z tym powstało kilka wersji Mesjasza. Wśród nich opracowanie W. A. Mozarta oraz najczęściej dziś grane- Fryderyka Chrysandra, biografa i znawcy muzyki Haendla. W Niemczech, gdzie odkryto źródłową partyturę Mesjasza podejmowane były próby realizowania dzieła maksymalnie zbieżnego z oryginałem. Najbardziej znana wersja to Foundling Hospital (przygotowana dla cyklu koncertów charytatywnych mający wspomóc The London Foundling Hospital) z 1749 roku.
Najbardziej znanym fragmentem Mesjasza jest Alleluja. Podczas jego wykonania obecny na koncercie król wstał z miejsca, a wraz z nim cała publiczność. Na pamiątkę tego zdarzenia tradycja ta zachowana jest w Anglii również obecnie.
Wykonawcy:EWA MARCINIEC - ALT
W 1992 r. ukończyła z wyróżnieniem wydziały Kompozycji i Teorii Muzyki oraz Wokalno – Aktorski (w klasie prof. Zofii Janukowicz – Pobłockiej) Akademii Muzycznej w Gdańsku. Wiedzę muzyczną i umiejętności wokalne doskonaliła m.in. w Musikhochschule w Stuttgarcie (studia podyplomowe) oraz na kursach mistrzowskich w Sienie, Karlsruhe, Krakowie i Gdańsku.
Krąg zainteresowań Ewy Marciniec obejmuje muzykę dawną (Bach, Händel), poprzez romantyczną (Mahler, Brahms) aż do współczesności (Penderecki, Sikora).
Artystka gości na estradach koncertowych i w teatrach operowych w kraju i za granicą. Brała udział w prestiżowych konkursach wokalnych, m.in. Wykonawstwa Polskiej Pieśni Artystycznej w Warszawie (I nagroda i dwie nagrody specjalne – w tym od Krystyny Szostek – Radkowej „za najlepsze wykonanie pieśni artystycznych i za najpiękniejszy głos”), im. Ady Sari w Nowym Sączu (wyróżnienia), IVC`s-Hertogenbosch (finał), ARD München (finał). Śpiewała także na najsłynniejszych festiwalach muzycznych. Współpracuje z wybitnymi solistami i dyrygentami (m.in. Kazimierz Kord, Jan Krenz, Tadeusz Strugała, Antoni Wit).
„...ciemny i ciepły” głos altowy Ewy Marciniec usłyszeć można na nagraniach archiwalnych Polskiego Radia (utwory kompozytorów polskich), a także na płytach CD.
ZDZISŁAW KORDYJALIK - TENOR
Studia wokalne ukończył w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Swoje umiejętności doskonalił w Lubece (Prof. Günter Binge), a także u Richarda Wistreicha i Nellę Anfuso (wybitnych interpretatorów muzyki baroku) i prof. Ryszarda Karczykowskiego. Pierwsze sukcesy odnosił – jeszcze jako student – w „Eugeniuszu Onieginie” Piotra Czajkowskiego, „Flisie” Stanisława Moniuszki oraz „Koronacji Poppei” Claudio Monteverdiego – na Scenie Kameralnej Teatru Wielkiego w Warszawie.
Od 1991r. jest solistą Warszawskiej Opery Kameralnej. Występował na wielu europejskich i światowych estradach, przyjmując zaproszenia renomowanych filharmonii i sal koncertowych, a także brał udział w najbardziej prestiżowych festiwalach w Polsce i za granicą.
W 1993 r., we Flensburgu, uczestniczył w prawykonaniu „Holocaust Memorial Cantata” Marty Ptaszyńskiej z orkiestrą Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Lorda Yehudi Menuhina. Wykonuje wiele dzieł muzyki oratoryjnej, ale jako ceniony kameralista posiada w repertuarze wiele pieśni kompozytorów polskich i obcych. Chętnie sięga również do „lżejszych” gatunków – muzyki operetkowej i filmowej.
Dokonał wielu nagrań płytowych, a także dla Radia i Telewizji Polskiej oraz Francuskiej.
MIROSŁAW BORCZYŃSKI - BARYTON
Absolwent wydziału wokalnego Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie Jerzego Knetiga. Kształcił się u Piotra Kusiewicza w Wilanowie, u Jessiki Cash w Innsbrucku (Austria), u Emmy Kirkby, Evelyn Tubb i Nicolasa Claptona w Dartington (Anglia).
Jest wszechstronnym artystą, którego zainteresowania sięgają muzyki od czasów średniowiecza po współczesność. Doskonała znajomość muzycznych stylów pozwala mu wykonywać dzieła oratoryjne (a ma ich w repertuarze ponad sto) wszystkich epok (m.in. Bacha, Haendela, Purcella, Mozarta, Haydna, Beethovena, Orffa).
Bierze także udział w przedsięwzięciach teatralnych i operowych: od średniowiecznego dramatu liturgicznego (jako prorok Daniel w „Ludus Danielis” we współpracy ze Scholą Teatru Wiejskiego Węgajty), poprzez barokowe przedstawienia z muzyką m.in. H.Purcella (na Dartington Festival pod dyr. Anthony Rooley’a i Paula Goodwina), role mozartowskie w teatrach operowych Łodzi, Bydgoszczy i w Warszawskiej Operze Kameralnej (Masetto w „Don Giovannim”, Figaro i Hrabia w „Weselu Figara”) aż po role w XIX-wiecznych operach buffa (Fiorello w „Cyruliku Sewilskim” Rossiniego, Malatesta w „Don Pasquale” Donizettiego).
Jest częstym gościem festiwali w kraju i za granicą (uczestniczył m.in. w większości festiwali muzyki dawnej w Polsce, Festiwalu Muzycznym Polskiego Radia „Bach Tysiąclecia”, Dniach Specjalnych Euroradia, Festiwalu Mozartowskim Warszawskiej Opery Kameralnej, Bydgoskim Festiwalu Operowym, Utrecht Festival, Herne Festival). Występował w większości krajów europejskich, Maroku, Meksyku i Japonii.
Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień. W swoim dorobku ma nagrania dla Telewizji Polskiej, Polskiego Radia, Westdeutschen Rundfunk oraz nagranie ponad 20 płyt CD.
POLSKA FILHARMONIA KAMERALNA SOPOT
W lutym 1982 r. Wojciech Rajski stworzył 19-osobową orkiestrę smyczkową, złożoną z młodych, utalentowanych i pełnych entuzjazmu muzyków. Pod nazwą Orkiestra Kameralna Wojciecha Rajskiego debiutowała w czerwcu, w Teatrze Muzycznym w Gdyni, a już za kilka dni otwierała festiwal Schleissheimer Sommer w Monachium i 37. Festiwal Sommerliche Musiktage Hitzacker. Młody zespół od początku zachwycił publiczność i krytyków, co skutkowało zaproszeniami na wszystkie niemieckie festiwale i do najważniejszych sal koncertowych z Filharmonią Berlińską, salą Gasteig w Monachium, Gewandhaus w Lipsku, Musikhalle w Hamburgu, Salą Pleyela w Paryżu, Musikverein w Wiedniu i Concertgebouw w Amsterdamie na czele. Od 1984 r. orkiestra występuje również w składzie powiększonym z grupą dętą i przyjęła nazwę Polska Filharmonia Kameralna Sopot. Pod koniec lat osiemdziesiątych zespół dawał prawie 100 koncertów rocznie, głównie w Niemczech, ale również we Francji, Austrii, Szwajcarii, Hiszpanii, Belgii, Holandii, Szwecji, Danii, Luksemburgu, Anglii i w innych krajach. W 1987 r. orkiestra wyjechała na 33 koncerty do Stanów Zjednoczonych, grając m.in. w J. F. Kennedy Center w Waszyngtonie i Metropolitan Museum w Nowym Jorku. Ponownie orkiestra odwiedziła Stany Zjednoczone w 1999 r. Również zespół gościł w dalekiej Azji – w 1990 r. w Chinach i 1997 r. w Japonii. Polskiej Filharmonii Kameralnej w koncertach towarzyszą najwybitniejsi, światowi soliści, wśród których należy wymienić przynajmniej kilku – Mścisław Roztropowicz, Borys Pergamentschikow, Natalia Gutman, Irene Grafenauer, Sabine i Wolfgang Meyer, Guy Touvron, Misha Maisky, Raphael Oleg, Gil Shaham, David Geringas, Gary Karr. Oczywiście z orkiestrą stale występują zarówno w kraju jak i za granicą czołowi polscy soliści. Zespół jest stale zapraszany na renomowane europejskie festiwale, a wśród nich – Schleswig-Holstein Musik Festival, Mecklenburg-Vorpommern, Rheingau Festival, Praska Wiosna, Weilburger Schlosskonzerte, Festival van Vlaanderen, La Chaise-Dieu i wiele innych. Ponad 10 razy zespół gościł na Festiwalu Muzycznym w Łańcucie i wielokrotnie w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Polska Filharmonia Kameralna od początku swojego istnienia nagrywa płyty, których ma w swoim dorobku ponad 30. Pierwsze analogowe płyty długogrające zostały nagrane już w 1983 r. dla Wifonu i Thorofonu, a od roku 1986 płyty kompaktowe dla wytwórni: EMI, Midas, Thorofon, Claves, Sonomaster, Opus, Mediaphon, Wifon, DUX. Po 15 latach oczekiwań, dzięki staraniom władz Sopotu i Bałtyckiej Agencji Artystycznej BART, Polska Filharmonia Kameralna doczekała się wspaniałej własnej siedziby znajdującej się w Sopocie, na terenie Opery Leśnej. W roku 2002 orkiestra obchodziła jubileusz 20-lecia. Na koncercie galowym wystąpiła ze światowej sławy klarnecistami Wolfgangiem i Sabiną Meyer. W roku 2003 zespół gościł po raz pierwszy w Ameryce Południowej, grając koncerty w Meksyku w ramach największego festiwalu "International Cervantino".
POLSKI CHÓR KAMERALNY
Polski Chór Kameralny (znany także jako Schola Cantorum Gedanensis*) został założony przez Ireneusza Łukaszewskiego w 1978 roku. Aktywnie koncertując od ponad 25 lat, stał się synonimem najwyższej jakości śpiewu chóralnego. Polski Chór Kameralny należy do wąskiego grona światowej elity w pełni profesjonalnych chórów kameralnych. Obecnie daje rocznie około 80 koncertów, przygotowując ponad 50 różnych programów. Zespół stawia sobie za cel nadrzędny regularną pracę na instrumentalnym, "orkiestralnym" poziomie, co, oprócz wielu innych umiejętności, wymaga całkowitego opanowania aparatu wokalnego, umożliwiając realizację wszystkich technicznych i artystycznych wymogów partytury.
Zainteresowania tego wszechstronnego zespołu, składającego się z 24 zawodowych muzyków, koncentrują się głównie na muzyce a cappella, a zwłaszcza na współczesnej i romantycznej. Dlatego nie dziwi fakt, iż wielu kompozytorów światowej sławy dedykuje zespołowi swoje utwory (od lat średnio co dwa, trzy tygodnie zespół przygotowuje jedno prawykonanie). W repertuarze chóru, obok licznych prawykonań, znajdują się m.in. programy oratoryjne, a nawet opery, wykonywane we współpracy z najznakomitszymi polskimi orkiestrami filharmonicznymi oraz z tak wybitnymi zespołami jak Sinfonia Varsovia, Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus (Poznań), zespół muzyki dawnej Sans Souci (Berlin), orkiestra barokowa Batzdorfer Hofkapelle(Drezno) i Neue Düsseldorfer Hofmusik....
"Specjalizujemy się w różnorodności!" Aby nie popaść w muzyczną rutynę Polski Chór Kameralny chętnie bierze także udział w eksperymentach. Stąd zabawa z muzyką lekką, jazzem, chanson, śpiewem gregoriańskim, New Age... Cross-Over nie jest dla nich żadną nowością. W 2001 r. zespół wystąpił w pierwszym na świecie wykonywanym na żywo koncercie internetowym. Z Polskim Chórem Kameralnym gościnnie współpracują światowej sławy dyrygenci, wśród nich od wielu lat Uwe Gronostay i Eric Ericson.
Polski Chór Kameralny był wielokrotnie zapraszany na międzynarodowe festiwale muzyczne, takie jak Warszawska Jesień, Wratislavia Cantans, Ruhr-Festival, "rendez-vous musique nouvelle", a także do Salzburga, Drezna, Berlina i Tokio. Tournée koncertowe wiodą go po niemal całej Europie, a także do USA i Japonii. Podczas World Symposium on Choral Music w Rotterdamie zespół wystąpił w roli "oficjalnego chóru sympozjum".
Oprócz ponad 40 płyt CD, kaset magnetofonowych i video Polski Chór Kameralny utrwalił dziesiątki godzin muzyki dla Polskiego Radia w Warszawie. Od 1999 r. zespół otrzymuje nominacje do nagród fonograficznych, a w 2004 r. otrzymał dwie nagrody "Fryderyk" za podwójną płytę CD z utworami H. M. Góreckiego, zarejestrowaną wspólnie z orkiestrą Sinfonia Varsovia [BeArTon]. Zespół nagrywa także dla Polskiej Telewizji (w tym komplet 68 offertoriów Giovanniego P. da Palestriny), a za granicą dla Dutch Radio, Bayerischer Rundfunk, Hessischer Rundfunk, Südwestrundfunk, Sender Freies Berlin, Westdeutscher Rundfunk oraz dla ZDF (drugiego kanału niemieckiej telewizji publicznej).
W grudniu 2003 r. Polski Chór Kameralny był silnym polskim akcentem podczas Koncertu Bożonarodzeniowego dla EBU, nadawanego na żywo w Kanadzie i wielu krajach Europy. W październiku 2004 r. zespół brał udział w światowej premierze nagrania opery Zygfryda Wagnera "Der Heidenkönig" (płyta została wydana w 2005 r. przez Marco Polo / Naxos). W 2005 r. chór wystąpił z cyklem koncertów w ramach Roku Polsko-Niemieckiego a także wziął udział w wykonaniu „War Requiem” B. Brittena w Beethovenhalle w Bonn z okazji 60. rocznicy zakończenia Ii wojny światowej.
instytucja kultury miasta Gdańska JAN ŁUKASZEWSKI
Jan Łukaszewski uznawany jest za jednego z najznakomitszych w Europie specjalistów w dziedzinie muzyki chóralnej. Dyrygent, dyrektor naczelny i artystyczny Polskiego Chóru Kameralnego (znanego także jako Schola Cantorum Gedanensis). Współpracuje również jako dyrygent gościnny m.in. z Chórem Polskiego Radia w Krakowie oraz wieloma zespołami w kraju za granicą. Zainteresowania artystyczne Jana Łukaszewskiego koncentrują się głównie wokół muzyki romantycznej i współczesnej. Pod jego dyrekcją Polski Chór Kameralny osiągnął wysoki poziom artystyczny, a on zyskał opinię osoby, potrafiącej w krótkim czasie uczynić możliwymi rzeczy niemożliwe i przygotować muzyczne interpretacje nawet najbardziej skomplikowanych utworów. Dlatego chętnie powierza się mu dyrygowanie światowymi prawykonaniami wielu kompozycji.
Pracując z Polskim Chórem Kameralnym, który przejął w 1983 r., po kilkuletnim pełnieniu w nim funkcji asystenta dyrygenta, Jan Łukaszewski odkrył charakterystyczne niepowtarzalne brzmienie chóru. Jego „otwarcie na instrumentalność”, elastyczność i wspaniałe wyczucie muzycznego kolorytu nie przestaje zadziwiać krytyków na całym świecie. Obecnie Jan Łukaszewski prowadzi interpretacyjne kursy mistrzowskie i seminaria dla dyrygentów chóralnych w kraju i za granicą (m.in. w Tokio i Nagano [Japonia] oraz jako wykładowca podczas „World Symposium on Choral Music” w Rotterdamie) oraz wykłada na podyplomowych studiach dyrygenckich w Bydgoskiej Akademii Muzycznej. Zajmując się również edukacyjną stroną śpiewu amatorskiego, wielokrotnie zasiadał w jury światowych, renomowanych konkursów chóralnych, m.in. w Japonii (Takarazuka), Walii, na Litwie, we Włoszech, i Szwajcarii.
Jan Łukaszewski jest jednym z nielicznych w Polsce propagatorów i wykonawców muzyki chóralnej takich kompozytorów jak Schönberg, Messiaen, Xenakis, Globokar, Takemitsu, R. Strauss, Pepping, Tippett, Ives czy Barber. Liczne nagrania dla Polskiego Radia, Dutch Radio, Sender Freies Berlin, Bayrischer Rundfunk, Südwestrundfunk, i Westdeutscher Rundfunk oraz dla Telewizji Polskiej i Niemieckiej, a także wiele nagrań CD, MC, LP oraz video najlepiej odzwierciedlają wysoką jakość jego pracy. Poziom artystyczny prowadzonego przez niego Polskiego Chóru Kameralnego wciąż nie przestaje inspirować kompozytorów do pisania dzieł na chór a cappella.
Jan Łukaszewski jest laureatem wielu prestiżowych nagród.
****
Bilety w cenie 40 zł. (I miejsca), 30 zł. (II miejsca) do nabycia w siedzibie PChK (pon-pt, w godz. 9-17) lub w Archikatedrze Oliwskiej na godzinę przed koncertem. Rezerwacja telefoniczna: (058) 5524173, 5521591
