Wystawa Mennonici na Żuławach. Ocalone dziedzictwo jest opowieścią o niezwykłej społeczności, dla której przez cztery stulecia delta Wisły była ojczyzną. Opowieścią o ocalonych śladach ich obecności, śladach, które koniecznie ocalić należy, a także o tych, których materialna postać bezpowrotnie została utracona. Pokazana zostanie historia przybycia, tradycja osadnicza, kultura i religia, przybyszów z Niderlandów - mennonitów, których wkład w tradycję i kulturę Żuław Wiślanych jest częścią naszego wspólnego dziedzictwa kulturowego. Ślady tej kultury są ważnym i interesującym przejawem wielowiekowej więzi, wzajemności i tolerancji między Polską a osadnikami z Niderlandów, dlatego też istotne jest by wiedza o wspólnym dziedzictwie stała się integralną częścią naszej świadomości historycznej. Zaprezentowane zostaną zbiory naszego Muzeum, oraz muzeów z Torunia, Poznania, Elbląga, Nowego Dworu Gdańskiego, a także zbiory prywatne gdańskich kolekcjonerów. Wystawa poszerzona zostanie o fotografie, dokumenty, plany, mapy, druki urzędowe i osobiste wypożyczone z archiwów i biblioteki PAN w Gdańsku.
W opowieści o mennonitach nie może zabraknąć odniesień do licznych migracji, które były udziałem tej społeczności; od końca XVIII wieku i przez wiek XIX opuszczali Żuławy poszukując możliwości rozwoju i lepszych warunków bytu, podejmowali trud wędrówek do Rosji i Ameryki. Ostateczny kres mennonickiej kultury żuławskiej nadszedł wraz z końcem drugiej wojny światowej. Zniszczone zostały wielowiekowe tradycje i więzi – ów swoisty wieloetniczny i wielokulturowy fenomen Żuław – a społeczność uległa rozproszeniu. Historia żuławskich mennonitów przedstawiona została również poprzez historię rodzin żyjących dziś w miejscach oddalonych o tysiące kilometrów stąd. Jest rzeczą niezwykłą, że dla wielu z nich tradycja żuławska jest punktem odniesienia, funkcjonuje w rodzinnych przekazach, stanowi przedmiot badań naukowych, a Żuławy stały się w ostatnich latach celem ich wędrówek, podczas których poszukują śladów minionej obecności.
Do współpracy przy wystawie i przygotowania katalogu udało się pozyskać następujących partnerów: Gmina Mennonicka w Haarlemie i we Freiburgu, Mennonitischer Arbeitkreis Polen (niemiecka organizacja zrzeszająca menonitów), Mennonite-Polish Friendship Association z Californi oraz Mennonici z Kanady – rodzina Kroeger i ze Stanów Zjednoczonych – prof. Reinhild Kauenhoven Jansen. Otwarcie wystawy jest też częścią programu Światowego Zjazdu Mennonitów przygotowywanego przez Żuławskie Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Niderlandzkiej – Klub Nowodworski.
