Mimo wielu wysiłków historyków sztuki i filozofów sztuki zgłębiających enigmę widzialności, dla wrażliwego oka obraz wciąż pozostaje ontologiczną zagadką. I poznawczym wyzwaniem. Ciemna jest ontologia obrazu. I wielce problematyczna. Obraz jest niemy, nie mówi do nas. Wbrew rozpowszechnionym i dobrze obecnym w klasycznej historii sztuki metaforom, obraz nie jest - jednak, mimo wszystko - swego rodzaju "tekstem".
Nie jest więc obiektem do "czytania", choć podejrzana elokwencja ekfraz (za którymi stoją czasem wybitne pióra) zdaje się świadczyć o czymś innym. Jaka zatem jest relacja obrazu i słowa? Jak zmieścić obraz w słowie i co by to miało bliżej znaczyć? Czy można w jakiś sposób "przebić" się do wnętrza obrazu, czy wobec jego idiomatyczności skazani jesteśmy raczej na nieuchronne i poznawczo ułomne milczenie?
prof. dr hab. Dariusz Czaja (UJ)antropolog kultury, redaktor kwartalnika "Konteksty", eseista, recenzent muzyczny. Prof. dr hab., wykładowca w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ. Ostatnio opublikował: Sygnatura i fragment. Narracje antropologiczne, 2004; Anatomia duszy. Figury wyobraźni i gry językowe, 2006; Lekcje ciemności, 2009 - nagroda Fundacji TVP Kultura ("Gwarancja Kultury"); Gdzieś dalej, gdzie indziej, 2010 - nagroda "Warszawska Premiera Literacka" 2011, nominacja do nagrody "Nike"; Antropołogija jak duchowna wprawa, Lwów 2012; Znaki szczególne. Antropologia jako ćwiczenie duchowe, 2013; Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria (red.), 2013; Kwintesencje. Pasaże barokowe (2014), Negde dalje, negde drugde, Beograd 2016.
