Nowe Horyzonty Tournee 2016

Przegląd najciekawszych i nagradzanych filmów 15. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty we Wrocławiu to reprezentacja tego, co w repertuarze wrocławskiego festiwalu najlepsze - filmy niebanalne i odważne, które operując odkrywczym językiem opowiadają o problemach współczesności i prowokują do rozmowy o dzisiejszej kondycji człowieka, a także przywracają kinu wymiar sztuki.

Podczas tegorocznego przeglądu zostaną pokazane filmy, które zdobyły najważniejsze nagrody 15. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty, w tym laureat Grand Prix LUCYFER Gusta Van den Berghe (nagrodzony również na festiwalu w Tallinie i paryskim L'Europeautour de l'Europe): opowieść o upadłym aniele budzącym pogrążonych w duchowym letargu mieszkańców pewnej meksykańskiej wioski. Film nakręcony przy użyciu zbliżonego do "rybiego oka" tondoskopu dosłownie odkrywa nowe horyzonty kina!

Z kolei EPOKOWY PROJEKT Carlosa M. Quinteli nagrodzony na MFF w Rotterdamie na wrocławskim festiwalu zdobył wyróżnienie jury - to na poły fabularny, na poły dokumentalny portret mieszkańców postindustrialnej kubańskiej prowincji, którym do przetrwania zdaje się wystarczać absurdalny humor i tęsknota za minioną świetnością komunistycznego raju.

Kolejną propozycją przeglądu jest trylogia Miguela Gomesa TYSIĄC I JEDNA NOC - produkcja doceniona na festiwalu w Sydney i przez Międzynarodową Federację Krytyków Filmowych, a we Wrocławiu uhonorowana nagrodą FIPRESCI. To 3-częsciowa, 6-godzinna epopeja wpisująca współczesną targaną kryzysem Portugalię w baśniowy schemat opowieści Szeherezady - melancholijna i dowcipna zarazem.

W programie znalazł się także film WIDZĘ, WIDZĘ autorstwa Severina Fiali i scenarzystki Ulricha Seidla, Veroniki Franz - brawurowe połączenie surrealistycznego horroru z thrillerem psychologicznym - uznany przez nowohoryzontową publiczność za najlepszy film festiwalu.

Program uzupełnia najnowsze dzieło autora legendarnego ZŁEGO PORUCZNIKA, Abla Ferrary. Jego PASOLINI to hołd dla mistrza włoskiego kina, będący rekonstrukcją ostatnich godzin jego życia.



O FILMACH

TYSIĄC I JEDNA NOC - CZ. 1, NIESPOKOJNY / ARABIAN NIGHTS - VOL. 1, THE RESTLESS ONE
r. Miguel Gomes
FIPRESCI 15 MFF T-mobile Nowe Horyzonty / Sydney Film Festival - Best Film
Portugalia, Francja, Niemcy, Szwajcaria 2015 / 125 min.
Portugalia wydaje się istnieć nie tylko na krańcu kontynentu, ale też - jak uważają niektórzy - na końcu świata. Jak pisał Andrzej Stasiuk, dawne imperium wiedzie dziś swój "nieco nierealny żywot poza głównym nurtem dziejów i zdarzeń", tęskniąc za spełnieniem i śniąc o minionej sławie. Ten nierzeczywisty charakter Portugalii stał się jednym z tematów tryptyku Gomesa, który nakłada w nim najnowszą historię swojej ojczyzny na poetycką strukturę luźno interpretowanych BAŚNI Z TYSIĄCA I JEDNEJ NOCY. Opowiadając o kraju, skupia się na problemie gospodarczego kryzysu z lat 2013-2014. Wprowadza ten wątek już na początku filmowej odysei - dokumentalnym obrazem pracowników stoczni w Viana do Castelo, którzy stali się ofiarami masowych zwolnień. Przeplata ich historię z losami Szeherezady, będącej jedną z wielu niezwykłych figur w jego galerii osobliwości, w której pojawia się też m.in. postać afrykańskiego szamana, eksplodującego wieloryba i umierającej syreny.

LUCYFER / LUCIFER
r. Gust Van den Berghe / Grand Prix 15 MFF T- mobile Nowe Horyzonty / Belgia 2014 / 108 min.
Oto prawdziwe nowe horyzonty kina - reżyser Gust Van den Berghe i operator Hans Bruch Jr. specjalnie na potrzeby LUCYFERA skonstruowali zbliżony do "rybiego oka" tondoskop. Wynalazek pozwolił im nadać mistyczny charakter fragmentom opowiadanej historii inspirowanej sztuką siedemnastowiecznego autora Joosta van den Vondela. Wśród wizualnych inspiracji reżyser wymienia m.in. malarstwo Hieronima Boscha, kadry zamyka w kole i komponuje w taki sposób, że każdy mógłby wisieć w galerii jako osobny obraz. Fabuła filmu, który w założeniu twórców ma być czymś innym niż kino, nawiązuje do biblijnej opowieści o Lucyferze. Upadły anioł o twarzy Gabino Rodrfgueza podczas wędrówki z nieba do piekieł spędza jakiś czas na ziemi, prowokując narodziny ludzkiej woli i świadomość istnienia granicy pomiędzy dobrem a złem. Lucyfer wprowadza zamęt w życiu odsuniętej od świata meksykańskiej wioski u podnóża wulkanu Parfcutin. Wywołuje wątpliwości u pasterki Lupity, uwodzi jej wnuczkę Marię, a udającego paraliż Emanuela uzdrawia.

TYSIĄC I JEDNA NOC - CZ. 2, OPUSZCZONY / ARABIAN NIGHTS - VOL. 2, THE DESOLATE ONE
r. Miguel Gomes
FIPRESCI 15 MFF T-mobile Nowe Horyzonty / Sydney Film Festival - Best Film
Portugalia, Francja, Niemcy, Szwajcaria 2015 / 131 min.
W jednym z wywiadów Gomes przytoczył portugalskie powiedzenie, że czasem dobre rzeczy wynikają ze złych okoliczności. Jego monumentalny projekt z pogranicza politycznego eseju i kina poetyckiego jest tego najlepszym przykładem. Po wielkim sukcesie TABU reżyser powraca równie oryginalną i nostalgiczną, choć znacznie bardziej wielowarstwową opowieścią o portugalskiej duszy w czasach ekonomicznego kryzysu. Dokumentację rozpadającej się rzeczywistości nakłada na wybrane wątki z BAŚNI TYSIĄCA I JEDNEJ NOCY, wędrując między czasem przeszłym i teraźniejszym oraz realizmem i baśniowością - zarówno pod względem użycia środków filmowych, jak i na poziomie fabuły. Drugą część trylogii rozpoczyna od historii tajemniczego Simao - ukrywającego się przed prawem zabójcy, uważanego za lokalnego bohatera. Chwilę potem ponownie wprowadza na ekran Szeherezadę, czyniąc ją narratorką tej zanurzonej w bezczasie i zarazem aktualnych problemach opowieści. Jej wielką siłą - podobnie jak w wypadku pozostałych części - są hipnotyzujące zdjęcia Sayombhu Mukdeeproma, stałego współpracownika Apichatponga Weerasethakula.

WIDZĘ, WIDZĘ / ICH SEH, ICH SEH
r. Severin Fiala, Veronika Franz
Nagroda Publiczności 15 MFF T- mobile Nowe Horyzonty
Austria 2014 / 99 min.
Surrealistyczny horror, psychologiczny thriller, kino transgresyjne? Wstrząsająca fabuła pary dokumentalistów Severina Fiali i scenarzystki Ulricha Seidla, Veroniki Franz, choć wymyka się filmowym konwencjom, zbudowana jest w oparciu o klasyczne formy sterowania uwagą widza. Każdy kadr to scena, na której zgromadzono znaki-pułapki. Wydaje się, że prowadzą one prostą ścieżką ku prawdzie - nic bardziej mylnego. Dziesięcioletni bracia bliźniacy, Lucas i Elias, spędzają wakacje w letnim domu. Są nierozłączni i niemal identyczni, mimo że jeden wygląda na bardziej strachliwego i wrażliwszego, ulega szalonym pomysłom nieokiełznanego brata. Ich matka wraca ze szpitala z twarzą owiniętą bandażami. Rozdrażniona, nieszczęśliwa i obolała nie przypomina dawnej słodkiej mamy, wprowadza we wspólne życie nowe zasady. Chłopcy z dnia na dzień nabierają podejrzeń, że nie jest tą, za którą się podaje. Tworzą opozycyjny front wobec jej coraz bardziej agresywnych zachowań. By odkryć, co stoi za cierpieniem matki, sięgną po drastyczne środki.

EPOKOWY PROJECT / LA OBRA DEL SIGLO
r. Carlos M. Quintela
Wyróżnienie w Międzynarodowym Konkursie Nowe Horyzonty 15 MFF T- mobile Nowe Horyzonty / Rotterdam IFF 2015 - Lions Film Award
Argentyna, Kuba, Szwajcaria, Niemcy 2015 / 100 min.
Inne, nowoczesne oblicze kubańskiej melancholii ruin - Juragua, upadłe miasto zbudowane od zera w latach 80. przy pierwszej na Kubie elektrowni atomowej, niedokończonej wskutek upadku ZSRR. Trzy pokolenia Kubańczyków tkwią w niewielkim pracowniczym mieszkaniu. Opiekujący się złotą rybką staruszek Otto, bezrobotny inżynier bez perspektyw Rafael i najmłodszy, opuszczony przez dziewczynę Leo - dziadek, ojciec i syn - zmuszeni są żyć razem. Dławieni frustracją i brakiem nadziei, nieustannie konfrontowani z przeszłością, szukają w niej punktu zaczepienia. Ich wspomnienia ilustrowane są fragmentami starych reportaży z kubańskiej telewizji, w których propagandowy entuzjazm nadaje atomowemu projektowi niemal erotyczną aurę. Upadek projektu narusza przede wszystkim istotę męskości bohaterów. Carlos M. Quintela tworzy egzystencjalną metaforę - Kuba od lat znajduje się w sytuacji patowej, a jego rodakom do przetrwania zdaje się wystarczać absurdalny humor wymieszany z tęsknotą za minionym.

TYSIĄC I JEDNA NOC - CZ. 3, OCZAROWANY / ARABIAN NIGHTS - VOL. 3, THE ENCHANTED ONE r. Miguel Gomes
FIPRESCI 15 MFF T-mobile Nowe Horyzonty / Sydney Film Festival - Best Film
Portugalia, Francja, Niemcy, Szwajcaria 2015 / 125 min.
Finałowa część trylogii opowiadającej o rozczarowanym politycznymi zmianami portugalskim społeczeństwie, pogrążającym się w recesji. Pragnąłem zrobić film, w którym mógłbym przedstawić nierzeczywistą, uwodzącą widza historię. Ale równie mocno zależało mi też na tym, aby zawrzeć w nim opowieść o tym, w jak dotkliwym kryzysie znajduje się aktualnie moja ojczyzna - wyznał Gomes, uważany za jeden z najciekawszych głosów nowego kina portugalskiego. W trzeciej części cyklu skupia się na historii uciekającej z pałacu sułtana Szeherezady. Zestawia jej miłosne perypetie m.in. z opowieścią o bezrobotnych mężczyznach przygotowujących swoje ptaki do konkursu śpiewu i obrazami antyrządowych demonstracji w Lizbonie z listopada 2013 roku, przedstawionych z perspektywy Chinki. Podobnie jak w innych częściach, reżyser nasyca tę symboliczną historię subtelną ironią, humorem i melancholią. Hipnotyzując widza rozgrzanymi słońcem kadrami, niczym w pieśni fado przenosi punkt ciężkości na to, co kryje się w utracie i niespełnieniu.

PASOLINI

Więcej zdjęć ()

reż. Abel Ferrara
Francja, Belgia, Włochy 2014 / 89 min.
Kontrowersyjny reżyser Abel Ferrara składa hołd jednemu z mistrzów włoskiego kina. PASOLINI sytuuje się daleko od konwencjonalnej biografii. Film jest rekonstrukcją ostatnich godzin życia twórcy DEKAMERONU. Bohatera poznajemy w momencie, gdy skończył realizację skandalizującego SALO, CZYLI 120 DNI SODOMY i przymierza się już do prac nad nowym filmem. Spotyka młodego chłopaka, którego zabiera na plażę w Ostii. Feralna podróż kończy się tragiczną śmiercią reżysera. Wbrew oczekiwaniom niektórych Ferrara nie zajmuje się teoriami spiskowymi krążącymi wokół tego wydarzenia. Swoim zwyczajem łączy sacrum z profanum i przedstawia Pasoliniego jako autodestrukcyjnego geniusza i świeckiego męczennika. Sekwencje z życia tytułowego bohatera mieszają się na ekranie ze scenami inspirowanymi jego niedokończonym scenariuszem - PORNO-TEO-KOLOSSAL. W PASOLINIM pojawia się także grono dawnych współpracowników reżysera, z gwiazdą wielu jego filmów Ninneto Davolim na czele.