Oko Na Bałkany Opinie (1)

Po ubiegłorocznym Festiwalu, poświęconym kinematografii Serbii, OKO NA BAŁKANY zaprosi wielbicieli kultury bałkańskiej do Chorwacji. W programie znajdą się krótko- i długometrażowe filmy fabularne, dokumenty oraz filmy reprezentujące Zagrzebską Szkołę Animacji.

Kinematografia chorwacka to kinematografia młoda, lecz niezwykle różnorodna. Chorwaci przyglądają się sobie, swojej historii i światu - a zwłaszcza swojemu w nim miejscu. Większość filmowych produkcji koncentruje się na bieżących problemach zwykłych ludzi. Znaczącą rolę odgrywają odniesienia do sytuacji gospodarczej i społecznej. Powstają też filmy "lekkie", komercyjne - co świadczy o tym, jak bardzo Chorwaci potrzebują oddechu i odpoczynku od problemów związanych zarówno z teraźniejszością, jak przeszłością.



OSIOŁ (Antonio Nuiźć, 2009). Rok 1995. Wkrótce rozpocznie się operacja wojskowa, która zakończy wojenne działania na terenie Chorwacji. Główny bohater filmu, Boro, wraz z żoną i synem jedzie do rodzinnej wsi, położonej na terenie Hercegoviny. Odkąd był tam ostatni raz, minęło siedem lat... Siedem lat to długo. Nadszedł czas, by wyjaśnić i zamknąć pewne sprawy - zarówno w historii kraju, jak rodziny.

OPOWIEŚCI Z ZAGRZEBIA (2011). Dziewięciu różnych reżyserów i dziewięć opowieści, dla których tłem jest Zagrzeb. Scenariusze zostały nadesłane na konkurs zorganizowany przez Producenta - Propeler Films. Z nadesłanych 107 propozycji wybrano i zrealizowano 9.

SONIA I BYK (Vlatka Vorkapić, 2012). Największy przebój chorwackich kin ostatnich lat.
Granica pomiędzy Chorwacją a Bośnią I Hercegowiną. Oczy przypadkowego obserwatora przykułaby ciekawa scena. Granicę chce przekroczyć czterech mężczyzn. Nie są jednak sami. Wiozą ogromnego byka, który ma na terenie Chorwacji wziąć udział w walkach byków. Garonja, bo tak ma na imię byk, nie ma jednak wymaganych dokumentów. Granicę zatem przekroczy jego właściciel, Stipe. Puści byka wolno, a kto zabroni zwierzęciu dołączyć do właściciela?
Zagrzeb. To miasto, w którym mieszka Sonia, zatwardziała wegetarianka, aktywistka walcząca o prawa zwierząt, zdecydowana przeciwniczka walk byków. Chorwackim chłopom nie podoba się, gdy słyszą, jak na ekranie chorwackiej telewizji zarzuca im okrucieństwo. Mają w tej sprawie swoje zdanie: Sonia to lalunia, która o bykach nie ma pojęcia, zwierzęta kocha na pokaz, sama zaś nigdy nie miałaby odwagi stanąć z bykiem na arenie oko w oko. Stipe proponuje zakład. Zostaje jeden drobiazg - trzeba jeszcze przekonać Sonię.

CIEMNOŚĆ (DAN OKI, 2011)
Pierwszy dzień lata. Jednak kolejnych 36 godzin nie wypełni słońce i jasność - nastąpi seria wydarzeń, które sprowadzą ciemność na duszę nie tylko głównego bohatera - Frane'a. A może tylko wydobędą to, co we Franem tkwi od dziecka?
Frane pracuje jako taksówkarz. Pewnej nocy, po skończeniu pracy, uwodzi nieznaną kobietę. Dochodzi do morderstwa. Próba zatarcia śladów zbrodni prowadzi do kolejnych dramatycznych wydarzeń. Frane jednak jest przekonany, że nikomu nie uda się trafić na jego ślad. Beztrosko udaje się z siostrą i jej mężem na piknik nad rzekę. Tam spotka go coś, czego nie przewidział w najgorszych snach.

ZESTAW FILMÓW KRÓTKOMETRAŻOWYCH

RASTANAK/POŻEGNANIE (Irena Škorić, 2010)
Ojciec i syn wyruszają w podróż swoją starą, pamiętającą czasy byłej Jugosławii Zastawą 101. Czeka ich rozstanie z przedmiotami, do których byli przywiązani, z ludźmi, których kochali, z krajem, którego już nie ma, a który był ich domem. To nie będą łatwe chwile.

KIEDY ZOBACZĘ TANIĘ / ONDA VIDIM TANJU (Juraj Lerotić, 2010)
Matka Željka (16 lat) i jego młodszego brata leży w szpitalu. Chłopcy mieszkają sami. Željko obiecał sobie dwie rzeczy - że w końcu przejmie inicjatywę i pozna Tanię. Zdobędzie pieniądze, by kupić matce prawdziwą perukę z naturalnych włosów. I wtedy wszystko będzie dobrze. Na pewno. "Kiedy zobaczę Tanię" to magiczna, wciągająca opowieść zbudowana ze zdjęć.

WYPRAWA ZOVKO / TELEPORT ZOVKO (Predrag Licina, 2013)
Akcja filmu ma miejsce w przyszłości, kiedy to, po pięćdziesięciu latach od tej chwili teleportacja staje się zwyczajnym środkiem transportu w bogatych krajach. Niestety, w Chorwacji w odległej przyszłości jeszcze nie ma punktów teleportacyjnych, dlatego jej mieszkańcy, by podróżować w odległe miejsca korzystają z punktów teleportacyjnych w sąsiednich krajach.

LILI NA KSIĘŻYCU / Lili na Mjesecu (Dorotea Vucic, 2013)
Lili nie jest zwykłą dziewczynką. Jej noce są wypełnione lękiem. Co noc do pokoju Lili wchodzi potwór, a ona nie może zawołać na pomoc rodziców, bo ...przestała mówić. Może tylko przyciągnąć strasznego Potwora. Pewnej nocy Lili dostrzega podobną do siebie dziewczynkę, która ją ratuje od upadku z dachu, a potem szybko znika. Tej nocy Potwór znowu się pojawia, a Lili po raz kolejny ucieka do swojego wymyślonego świata. W wyobraźni wspina się w bezpieczne miejsce, na czubek dźwigu. Kiedy Potwór napada ją w łóżku, ta zwraca się do dziewczynki, która obdarza Lili mocą. Księżyc oświetla Potwora, a matka Lili wreszcie odnajduje siłę, by mu się przeciwstawić.

DOKUMENTY

RODZINNY OBIAD / NIJE TI ŽIVOT PJESMA HAVAJA (DANA BUDISAVLJEVIĆ 2012)
Rodzina jak inne. Przynajmniej na pozór. Bowiem nie każda rodzina spotyka się... raz na pięć lat. W przypadku tej rodziny okazją do zgromadzenia się przy stole są urodziny jednego z jej członków. Od słowa do słowa zaczyna się dyskusja i roztrząsanie, co spowodowało wzajemną wrogość i niechęć do podtrzymywania kontaktów.
Czy wyciągnięcie przysłowiowych "trupów" z szafy naprawi sytuację? Czy, pomimo tego, że niezbyt udane, pomoże urodzinowe ciasto? Bo przecież najważniejsza jest bliskość. Bliskość tych, których kochamy.
Festiwale i nagrody: Docu Rough Cut Boutique (FF w Sarajewie 2011), Nagroda Publiczności oraz Nagroda Special Mention (ZagrebDox, 2012), Best Balkan Newcomer, DokuFest Prizren, 2012.

RAZEM / TOGETHER (NENAD PUHOVSKI, 2009)
Pięć historii, których bohaterami są ludzie "inni". Jednak marzą o tym samym, co tak zwani "normalni". O miłości, zrozumieniu i akceptacji.
Festiwale i nagrody: FF w Sarajewie 2009, ZagrebDox, DokuArt, Bjelovar, Festiwal Filmów Śródziemnomorskich w Splicie, FF w Jerewaniu (Grand Prix), IDFA 2009 w Stambule - Panorama Dokumentu, Beldocs w Belgradzie, Vivisect (Serbia).

WIEŚ BEZ KOBIET / VILLAGE WITHOUT WOMEN (SRĐAN ŠARENAC, 2010)
Jest ich trzech. Mieszkają w małej wiosce, położonej w wysokich górach południowej Serbii, tuż przy granicy z Kosowem. W wiosce nie ma ani jednej kobiety, a marzeniem każdego z braci jest znalezienie żony. Próbowali już w kilku okolicznych serbskich wioskach - jednak bez powodzenia. Żadna z kobiet nie chciała zamieszkać na szczycie góry. Tymczasem w Kosowie pełno jest wiosek, w których z kolei mieszkają same kobiety. Wystarczy przekroczyć granicę.
Mężczyzn nie interesuje polityka. Chętnie poślubią Albanki. Polityka jednak interesuje się nimi. Czy małżeństwo pomiędzy osobami pochodzącymi z wrogich sobie krajów ma jakąkolwiek szansę na przetrwanie?

ANIMACJE

BLA, BLA, BLA... (BLA), 7'
Reżyseria, scenariusz: Martina Meštrović
Animacja : Martina Meštrović, Siniša Mataić, Marko Meštrović

Mechanizmom potrzebne są koła. Koła muszą być dobrze nasmarowane i zamontowane. Odstępstwa - niedozwolone. Struktura edukacyjna, przez którą musimy się przeciskać, jest jedną z głównych broni każdego systemu. Zgadzamy się na to dobrowolnie, czy wystawia nam się rachunek bez pytania? Możemy się skoncentrować na prawdziwych wartościach, przebijając się przez tony informacyjnych śmieci, pustych słów i jeszcze bardziej złudnych obietnic wolnego wyboru?


UKRYTY TALENT (SKRIVENI TALENT), 2013, 6'
Reżyseria: Miran Miošić
Scenariusz : Miran Miošić, Rozalija Ovčar
Animacja: David Lovrić, Marko Dješka
W Kocim Mieście mieszka mały kotek Białowąs. Jest wesoły, rozśpiewany i przyjazny, ale jego rozśpiewanie to męka dla uszu otoczenia, bo Białowąs nie ma słuchu. Ale kotka to nie powstrzymuje. Mieszkańcy osiedla, przechodząc obok naszego rozśpiewanego bohatera, łapami zakrywają uszy. Próbował mu to łagodnie wyjaśnić ojciec, potem nauczycielka w szkole, ale on ich dobrą wolę uważa za potwierdzenie jego talentu. Kiedy jego najlepsza przyjaciółka kotka, Lina, pokazuje mu ogłoszenie o naborze do Szkoły Muzycznej, Białowąs postanawia dalej się kształcić. Wyjazd ten zostaje uznany za najlepszą wiadomość. Błogosławiona cisza na Kocim Osiedlu - niestety - nie trwa długo.


PRAWDZIWY ANIOŁ (RAVI ANĐEO, TRUE ANGEL), 13'
Reżyseria, scenariusz i rysunki: Stjepan Mihaljević

PIES I ZAJĄC (PAS / ZEC / Dog / Rabbit), 2011/ 12'15''
Reżyseria: Nebojša Slijepčević
Scenariusz: Nebojša Slijepčević

DLACZEGO SŁOŃ? (Zašto slonovi? / WHY ELEPHANT), 2012,
Reżyseria: Marko Meštrović
Scenariusz: Marko Meštrović
Animacja: Siniša Mataić, Marko Meštrović

FILMOWY BIZNES TAŚMOWY (Industry), Reż. Livio Rajh, 2013, 2'30"
Z czego żyje filmowy biznes? Z opowieści, których tematem jest walka dobra ze złem (uwaga, sprzedaje się zwycięstwo dobra), ratowanie świata oraz staruszek, losy samotnego bohatera, który sam zmienia losy planety Ziemia. Rynek seriali rośnie coraz bardziej - rosną też jego ambicje. To on stworzył postać Gunnarra, pilota, który nie zna strachu i dzięki temu każdego dnia niesie ratunek Ziemi. Co by się stało, gdyby ktoś taki istniał naprawdę? Czy Ziemia stała by się miejscem bezpiecznym - czy wręcz przeciwnie?

ŚWINIOBICIE (Kolinje / Slaughtered), 2010, 4'39''
Scenariusz, reżyseria, animacja: Marko Dješka
Dwóch wiejskich rzeźników szlachtuje świnię. Gdy świnka budzi się w swoim pokoju, w swoim łożeczku, zdaje sobie sprawę, że był to tylko sen. Jak co dzień, wyrusza do pracy. Po drodze spotyka jednego z rzeźników - bohaterów snu. Od tej pory rzeźnik zaczyna ją prześladować.

ŻYCIE ZLATKI (Zlatkine žute minute / Minutes), 2013, 15'
Scenariusz i reżyseria: Krešimir Zimonić
Animacja: Andrej Rehak, Bruno Marin
Zlatka to zwykła dziewczyna. Problemy też ma zwykłe. Życie wydaje się jej szare i smutne, zaczyna zatem dokładać mu kolorów. Od czego bowiem są marzenia i fantazje?

DOKUMENT (Document). Reż. Nedeljko Dragić, 1' 30''