Okolice butoh - Festiwal tańca

„Okolice butoh” - to szósta edycja Festiwalu Tańca Butoh w Żaku i kolejna okazja do spotkania z japońskimi artystami. Przez kilka dni, w Klubie Żak, będzie można zobaczyć czołówkę japońskiej awangardy tanecznej i teatralnej.
Tym razem gośćmi Festiwalu będą nie tylko tancerze butoh, ale także artyści z okolic tego gatunku – czyli twórcy, którzy inspirują się butoh i jego filozofią.
W Żaku zobaczymy mistrza butoh - Daisuke Yoshimoto z tancerkami Shizuka Kato i Akiko Motizuki; niezależną tancerkę – Hiroyo Kitao oraz tokijski teatr Gekidan Kaitaisha.

W ich spektaklach znajdziemy to, co japońskie i to, co uniwersalnie ludzkie; znajdziemy kojące echo haiku i jazgot bomb konfliktów zbrojnych, piękno i brzydotę, poezję i intymność spotkania z drugim człowiekiem i obrazy ciemnej strony człowieka.
Każdy z zaproszonych artystów realizuje odmienny typ teatru, jednakże ich wspólnym mianownikiem jest butoh. Ich sztukę charakteryzuje nonkonformizm i ciągłe poszukiwanie nowych środków wyrazu. Podobnie jak Tatsumi Hijikata, wykorzystują ciało jako narzędzie krytyki oraz jako medium zdolne uobecnić pełną paradoksów egzystencję człowieka. Działając na pograniczu gatunków i kultur, artyści ci podejmują palące problemy współczesności.

Festiwal Butoh to nie tylko ciekawe spektakle, ale także rozmowy z artystami, wykłady o kulturze i sztuce Japonii, pokazy video, wystawy fotografii oraz warsztaty tańca.
Planowana przez nas seria dyskusji pospektaklowych, wzbogaconych wykładami i pokazami video, będzie okazją do rozmowy z zaproszonymi gośćmi na temat kierunków i nurtów współczesnego teatru i tańca japońskiego oraz wpływu, jaki wywiera na nie butoh. W ramach dyskusji spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie o to, jak tradycja Ankoku butoh Tatsumiego Hijikaty kontynuowana jest przez tancerzy butoh i twórców z okolic tego gatunku.
Festiwal uświetni wystawa fotografii butoh Karoliny Bieszczad, która od lat fascynuje się tym tańcem. Natomiast dla tych, którzy chcieliby w praktyce poznać warsztat taneczny zaproszonych przez nas japońskich tancerzy, przygotowaliśmy dwa bloki zajęć. Warsztaty tańca butoh poprowadzi Daisuke Yoshimoto, a zajęcia świadomości ciała i improwizacji tanecznej pt.: „Poczuj ciało, poznaj ruch”, poprowadzi Hiroyo Kitao.

Ankoku butoh (jap. taniec całkowitej ciemności); obecnie terminu tego używa się w odniesieniu do techniki i stylu tańca butoh Hijikaty i kontynuowanego przez jego uczniów. Natomiast wszystkie pozostałe odgałęzienia i style tańca butoh, bez względu na pochodzenie tancerzy, pokrewieństwo z Hijikatą lub/i jego uczniami, określa się ogólnym, powszechnie przyjętym terminem butoh.


Program Festiwalu

Warsztaty:

29.09 - 1.10.2006
Warsztaty tańca butoh z mistrzem Daisuke Yoshimoto

2.10.2006 – g.18.00
Wernisaż wystawy fotografii tańca butoh Karoliny Bieszczad

2 - 6.10.2006
Warsztaty świadomości ciała i improwizacji tanecznej: „Poczuj ciało, poznaj ruch” – prowadzenie: Hiroyo Kitao


Przedstawienia

5 - 6.10.2006
g.19.00
„Bye-Bye: Reflection” - teatr Gekidan Kaitaisha

7 - 8.10.2006
g.19.00
„Koncepcja chaosu” - Hiroyo Kitao
g.20.30
„Ten ku Youran” („Przestrzeń kołyski”) - Daisuke Yoshimoto i Shizuka Kato oraz Akiko Motizuki

Ceny biletów:
30,- ; 20,- ulgowy; 15,- zniżka na kartę klubową, dla posiadaczy biletu okresowego SKM oraz posiadaczy karty "mega rabat Simplus”;
Karnet (na 3 spektakle): 70,- i 50,- ulgowy
Karnet warsztatowy (na 1 warsztat): 150,- i 100,- ulgowy
Karnet warsztatowy (na 2 warsztaty): 100,- i 80,- ulgowy

Uwaga: liczba miejsc ograniczona, miejsca numerowane.
Rezerwacja karnetów i biletów na przedstawienia tylko w kasie Klubu (tel. 58 344 05 73 w.117; e-mail; kasa@klubzak.com.pl w g.15.00 – 21.00, sb i nd od g.16.00).
Odbiór zarezerwowanych biletów i karnetów nie później niż do g.18.30 danego dnia. Nie wpuszczamy na salę po rozpoczęciu przedstawień.

Dodatkowe informacje i zapisy na warsztaty: e-mail: kasia.pastuszak@klubzak.com.pl, tel. (058) 3419398, +48605228391

WYSTĘPY DAISUKE YOSHIMOTO ODBYWAJĄ SIĘ DZIĘKI POMOCY JAPAN FOUNDATION

WYSTĘPY GEKIDAN KAITAISHA ODBYWAJĄ SIĘ DZIĘKI POMOCY JAPOŃSKIEJ RZĄDOWEJ AGENCJI DS. KULTURY BUNKACHO (AGENCY FOR CULTURAL AFFAIRS JAPAN)



Przedstawienia:

PEKIDAN KAITAISHA
„Bye-Bye: Reflection”
reżyseria: Shimizu Shinjin
wykonawcy: Kumamoto Kenjiro, Hino Hiruko, Nakajima Miyuki, Aota Reiko, Amemiya Shiro, Anjo Reiko
kierownik techniczny: Mitsu Hisashi
światło: Kawai Naoki, Ambiru Shigeno
dźwięk: Ochiai Toshiyuki
kierownik tournee: Maruoka Hiromi, Iida Koji
data premiery: 29 września 2006, Teatr Archa, Praga
czas trwania: 70-80 min.

DAISUKE YOSHIMOTO i jego zespół
„Ten ku Youran” (Przestrzeń kołyski)
choreografia i reżyseria: Daisuke Yoshimoto
wykonawcy: Daisuke Yoshimoto, Shizuka Kato, Akiko Motizuki
opracowanie muzyczne: Daisuke Yoshimoto
scenografia: Daisuke Yoshimoto
data premiery: 5 września 2006, Oslo
czas trwania: ok. 60 min.

HIROYO KITAO
„Koncepcja chaosu”
choreografia i wykonanie: Hiroyo Kitao
muzyka: Steve Roden, Masami Irumagawa
data premiery: 7 października 2006, Klub Żak, Gdańsk
czas trwania: 50 min.

Informacje o artystach:

GEKIDAN KAITAISHA

Gekidan Kaitaisha (jap. Teatr Dekonstrukcji) powstał w 1985 r. w Tokio i zaliczany jest obecnie do grona najważniejszych teatrów alternatywnych Japonii. Teatr Kaitaisha słynie nie tylko z nowatorskich rozwiązań scenicznych i eksperymentów łączących teatr, taniec, muzykę i sztuki wizualne. Kaitaisha to przede wszystkim aktualny, zaangażowany teatr ciała, który odważnie konfrontuje się z problemami współczesnej rzeczywistości podejmując takie tematy, jak: terroryzm, rasizm, uprzedzenia płciowe, hipokryzja na tle seksualnym oraz polityczne rozgrywki.
Jako teatr interwencji i świadectwa, Kaitaisha wyznacza nowy kierunek w praktyce teatralnej. Odważne, epatujące nagością i nowoczesne w formie widowiska Kaitaishy, to cielesne dokumenty prawdy o współczesnym człowieku, wobec których nikt nie pozostaje obojętny. Jak mówi reżyser, Shimizu Shinijin: „Ciało jest jedynym dokumentem potrafiącym powiedzieć prawdę [...] jedynym medium, zdolnym przekazać gęste i pełne sprzeczności doświadczenia XXI wieku.” (Shimizu Shinjin, [cyt. przez:] C. Martin [w:] The New York Times, 09.2001). Ukazując ciało naznaczone przez współczesną kulturę i konkretne wydarzenia najnowszej historii, teatr Kaitaisha dociera jednocześnie do osobistej historii każdego z nas.
Kaitaisha inspiruje się m.in.: pracą Tatsumiego Hijikaty (twórcy tańca butoh), Piny Bausch i Marthy Graham. Duży wpływ na Kaitaishę miał także teatr Tadeusza Kantora i japoński ruch teatralnego podziemia (jap. „Angura engeki”).
Teatr Gekidan Kaitaisha gościł w Żaku w 2004 r. ze spektaklem „Bye-Bye: Plantom”, który udowodnił, że teatr jest w stanie realizować strategię oporu wobec absurdu współczesnej rzeczywistości i osaczającej człowieka przemocy. Spektakl ten zwrócił uwagę zagranicznych krytyków przede wszystkim odważnym i bezkompromisowym opisem świata naznaczonego wojną w Zatoce (1991) oraz wydarzeniami 11 września 2001 roku.
W 2005 r. Kaitaisha ukończyła 3-letni międzykulturowy projekt, w ramach którego z artystami różnych krajów stworzyła spektakl „Dream Regime” (Wymarzony Reżim) poruszający problematykę wielokulturowości i wydobywający zatajone historie represji w Azji, Europie i pozostałych części świata.

HIROYO KITAO

Hiroyo Kitao jest jedną z czołowych tancerek japońskiej Osaki, gdzie od 1991 roku działa jako niezależny choreograf i solistka oraz prowadzi grupę tańca współczesnego Esqui:nouver. Artystka ma na swoim koncie wielokrotne tournee w Japonii i w Europie, jej spektakle i warsztaty odbywały się m.in. w Paryżu, Wuppertalu, Avignonie, Yerevan (Armenia), Chisinau (Mołdawia), Ougadougou (Burkina-Faso).

Hiroyo Kitao posiada wykształcenie taneczne, jest także doktorem medycyny i w latach 1999-2001 jako fizjoterapeutka towarzyszyła Pinie Bausch i jej teatrowi Tanztheater Wuppertal podczas tournee w Japonii i Europie. Istotny wpływ na styl i technikę tańca Kitao miał taniec butoh. Artystka podkreśla, że spotkanie z tancerzami butoh spowodowało przełom w jej twórczości i zapoczątkowało proces tworzenia własnego języka tańca. W spektaklach Kitao, taniec, scenografia i muzyka, tworzą abstrakcyjną kontemplację nad wybranymi przez artystkę tematami inspirowanymi literaturą, sztuką i życiem codziennym. Biografie postaci scenicznych kreowanych przez Kitao, to fragmenty życia każdego z nas, połączone tańcem w poetycką całość.

DAISUKE YOSHIMOTO

Daisuke Yoshimoto to jeden z najwybitniejszych tancerzy butoh, wymieniany w czwórce tancerzy, którzy kontynuują tradycję Kazuo Ohno i Tatsumiego Hijikaty. Współpracował m.in. z Kazuo Ohno, Hisayo Iwaki i Shoji Kojima. Występował w wielu krajach, m.in. w Holandii, Francji, Austrii i we Włoszech. O Daisuke mówi się, że „tańcząc, wyraża przeżyte śmierci (...) pamięta doświadczenie rytuałów pogrzebowych, głęboko ukrytych w ciele człowieka” [Kazutaka Nagi].

Spektakle Yoshimoto to niezapomniane widowiska wprowadzające widza w świat na pograniczu nocy i dnia, na granicy życia i śmierci. Spektakle te zaskakują nie tylko organiką ruchu, ale także malarskością i niespotykanym połączeniem elementów kultury Wschodu i Zachodu.

Ciało Yoshimoto ulega w tańcu ciągłej transformacji, wiekowy mistrz butoh zmienia się nagle w młodzieńca, potem staje się dzieckiem, a za moment zwierzęciem pełzającym desperacko jakby szukało wodopoju. Daisuke Yoshimoto mówi: „w królestwie ciała w każdej komórce zapisane jest wszystko od momentu powstania życia na ziemi. Jest ono pełne smutku i radości, utrapienia i szczęścia. Tyle milionów istnień trwa w naszym ciele”. Te istnienia zostają uobecnione w tańcu niezwykłego shamana butoh – Daisuke Yoshimoto.

„Drzwi otwiera siwowłosy Japończyk w czerwonych szpilkach. W dziwnej pozie, pochylony. (…) Odwraca się i dalej odgrywa niesamowity spektakl, którego nie sposób opisać. (...) Daisuke twierdzi jednak, że nie chodzi o to, żeby (butoh) rozumieć, ale czuć. Dlatego pierwsze 10-15 minut spektaklu to walka. - Moja walka z publicznością, żeby wyłączyła myślenie - tłumaczy. (...) Zaczął tańczyć jako czterdziestolatek. Nie uważa się za mistrza, choć dla wielu właśnie nim jest. Nigdy nie mówi, że uczy butoh. Nikogo też, kto uczestniczy w jego warsztatach, nie nazwie uczniem - wszyscy są jego przyjaciółmi. Każde zajęcia zaczyna rozgrzewką, czyli ćwiczeniami fizycznymi. Dopiero potem rozpoczyna się trening butoh. Zawsze kończy go mini przedstawienie. Daisuke ustawia światło, pokazuje uczestnikom, co robić z ciałem, twarzą. Podchodzi i poprawia palce, wkłada do ręki miotłę albo kartkę papieru w usta”. [„Dziennik Zachodni”]

O warsztatach:

Warsztaty tańca butoh z DAISUKE YOSHIMOTO
Warsztaty z Daisuke Yoshimoto to niezwykła okazja zetknięcia z mistrzem butoh i zdobycia nowych doświadczeń w technikach improwizacji i obecności scenicznej. Podczas warsztatów uczestnicy prowadzeni przez Yoshimoto będą krok po kroku odkrywać zasady metamorfoz ciała i docierać do informacji ukrytych w pamięci komórkowej. Warsztat będzie skupiał się na improwizacjach badających organiczności ruchu oraz nowe formy relacji i interakcji między ciałem a jego otoczeniem zewnętrznym. Warsztat z Daisuke Yoshimoto to nie tylko wprowadzenie do butoh, ale także porywająca lekcja „teatru butoh” i twórczego przekraczania własnych granic.

Warsztaty świadomości ciała i improwizacji tanecznej pt.: „Poczuj ciało, poznaj ruch” z HIROYO KITAO
Wszystkich, którzy chcą poznać nowe techniki pracy z ciałem, pogłębić świadomość ruchu i odkryć nowe obszary własnej ekspresji fizycznej zapraszamy na warsztaty z Hiroyo Kitao pt.: „Poczuj ciało, poznaj ruch”. Hiroyo Kitao opracowała własną metodę pracy warsztatowej, w której wykorzystuje swoje doświadczenie taneczne oraz swoją wiedzę z zakresu anatomii, fizjologii i kinezjologii stosowanej. Głównym celem warsztatów będzie poszukiwanie na drodze improwizacji stanu „myślenia ciałem”, czyli wyzwolonej ekspresji i pierwotnej spontaniczności ciała i umysłu. Ćwiczenia proponowane przez Kitao pozwolą uczestnikom obudzić wrażliwość ciała, otworzyć je na dialog z wyobraźnią oraz odkryć całą gamę metamorfoz.



Wystawa fotografii tańca Butoh

KAROLINA BIESZCZAD - absolwentka Amerykanistyki UJ i Teatrologii UJ. Pierwszy raz zetknęła się z tańcem Butoh w 2000 roku w Australii i od tego czasu nie przestaje śledzić działań tancerzy Butoh. Zainteresowanie tańcem Butoh zaowocowało pracą magisterską poświęconą wpływowi kultury na Butoh. Obecnie w ramach studiów doktoranckich na Brunel University w Londynie, Karolina Bieszczad bada oddziaływanie Butoh na fotografię, filozofię, psychologię. Podczas festiwalu Karolina zaprezentuje wystawę swoich prac fotograficznych będących zapisem jej fascynacji tańcem Butoh.


Realizacja - Katarzyna Julia Pastuszak