Wymieciemy z zakamarków opiłki wspomnień i okruchy pamięci z czasów, gdy książek nie kupowało się w księgarni, tylko w konspiracji przekazywało z ręki do ręki, przyjaciół z domów w czarną noc wyprowadzali mundurowi wyposażeni w łomy, a wolność miała zapach szewskiej dziupli. Przewodnikiem nam będą prozy Tomasza Jastruna. A eksponaty z wystawy stałej i książka z biblioteki ECS posłużą za studium przypadku.
W grudniu kiedy pamięć dzielimy między najczarniejszy Grudzień 70, gdy na ulicach polała się krew i grudzień, gdy generał wypowiedział wojnę całemu narodowi zapraszamy na czytanie performatywne inne niż wszystkie poprzednie w ECS. Opuścimy bibliotekę, która była dotąd tradycyjnym miejscem spotkań, aby udać się na wystawę stałą.
czytanie performatywne | Dariusz Czarniecki, Jakub Ehrlich, Marta Jankowska, Jerzy Kiszkis
muzyka | Józefina Bałdyka, Marcin Szumal
opowieści kuratorskie | Magdalena Charkin-Jaszcza, Karolina Lejczak, Magdalena Madey, Agnieszka Piórkowska-Bogusławska
prowadzenie | Katarzyna Żelazek
tłumaczenie na PJM | Łukasz Lenczewski, Eliza Łosiewicz-Lenczewska ze stowarzyszenia Okno na Świat
Czytać będziemy Opiłki i okruszki (Wydawnictwo Czarna Owca, 2020) z tomu Tomasza Jastruna poety, prozaika, eseisty, dziennikarza i krytyka literackiego. Autor publikował felietony pod pseudonimami m.in. w paryskiej Kulturze. W sierpniu 1980 był w strajkującej Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Wyjeżdżamy samochodem z Gdańska. Oszołomieni i nie do końca wierzący, że to wszystko było naprawdę wspominał po latach w jednym z felietonów. Należał do Solidarności. W stanie wojennym przez rok się ukrywał, potem został internowany. Kilka jego tomików ukazało się poza oficjalnym obiegiem.
W ogrodzie zimowym przeczytamy opiłki i okruszki z lat 1977, 1980, 1981 i 1982, po czym wyruszymy na wystawę. Zatrzymamy się przy trzech eksponatach:
/ przestrzelonej kurtce Ludwika Piernickiego, który stracił życie w Grudniu 70, gdy szedł do pracy
/ podziemnej drukarni, która pracowała w piwnicy domu w Gdyni-Małym Kacku od wprowadzenia stanu wojennego do 1988 roku, autorskim projekcie Bronisława Sarzyńskiego, nauczyciela fizyki i matematyki
/ tzw. zeszycie Charkina z Sierpnia 80, czyli nocie 36 dziennikarzy protestujących w sierpniu 1980, podczas strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, przeciwko celowej dezinformacji, nieobiektywnym komentarzom centralnej prasy, utrudnieniom w obiektywnym relacjonowaniu sytuacji na Wybrzeżu.
Czwarty obiekt, na co dzień przechowywany w bibliotecznym magazynie, to książka Nierzeczywistość pióra Kazimierza Brandysa (Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWa, 1977), która gra rolę w Jastrunowym okruszku. A trzeba wiedzieć, że to pierwsza książka polskiego pisarza współczesnego opublikowana w tzw. drugim obiegu.
Na finał wrócimy do ogrodu zimowego na lekturę ostatniej miniatury 1998.
Czytanie performatywne
Dariusz Czarniecki | aktor teatralny i filmowy, animator
Gra na deskach Miejskiego Teatru Miniatura w Gdańsku. Chętnie angażuje się również w różne role zespołu filmowego, pracę za kulisami traktując jako fascynujące wyzwanie. Zobaczyć go można w spektaklu dla rodzin z dziećmi Bibuła w tapczanie, który powstał na motywach książki Michała Rusinka z inspiracji i przy współudziale ECS.
Jakub Ehrlich | aktor teatralny i telewizyjny, lalkarz
Od niemal dwudziestu lat związany z Miejskim Teatrem Miniatura w Gdańsku. Nie tylko gra, ale zajmuje się również reżyserią. Wnuk Stanisława Ehrlicha, który podpisał Apel 64, odezwę warszawskich intelektualistów do władz o podjęcie dialogu ze strajkującymi stoczniowcami. Zobaczyć go można w spektaklu dla rodzin z dziećmi Bibuła w tapczanie, który powstał na motywach książki Michała Rusinka z inspiracji i przy współudziale ECS.
Marta Jankowska | aktorka teatralna i telewizyjna, coach
Grała na deskach Starego Teatru w Krakowie i Teatru Wybrzeże. Uczy aktorstwa na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej w Gdańsku oraz prowadzi warsztaty dla studentów z rozwoju osobistego. Inicjatorka i gospodyni Krakowskiego Salonu Poezji w Gdańsku.
Jerzy Kiszkis | aktor
Przez 37 lat występował na deskach Teatru Wybrzeże w Gdańsku (19662003). Ma na swoim koncie wybitne role. W sierpniu 1980 roku, wraz z innymi aktorami, wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina spektaklami poetyckimi wystawianymi w Sali BHP. Internowany w stanie wojennym. Laureat Splendor Gedanensis, najważniejszej miejskiej nagrody w dziedzinie kultury (1990).
Muzyka
Józefina Bałdyka | wokalistka, skrzypaczka, songwriterka, kompozytorka
Studentka wokalistyki jazzowej na Akademii Muzycznej w Gdańsku. Brała udział w wielu konkursach, koncertach i projektach muzycznych w kraju i poza granicami. Półfinalistka 45. Przeglądu Piosenki Aktorskiej. Aktualnie tworzy w duecie Ziemia Uniwersalna oraz prowadzi autorski projekt.
Marcin Szumal | autor tekstów, kompozytor, multiinstrumentalista
Połowa duetu Ziemia Uniwersalna oraz członek zespołu OSET. W ubiegłym roku zadebiutował ze swoim projektem na festiwalu Great September w Łodzi, a wkrótce po nim ukazał się jego pierwszy album Czarna wiosna. Jego muzyka jest pełna żalu, miłości, błękitu.
Opowieści kuratorskie/ przestrzelona kurtka Ludwika Piernickiego, 20-letniego pracownika Stoczni Komuny Paryskiej w Gdyni, który zginął 17 grudnia 1970 w okolicy przystanku SKM Gdynia Stocznia
Karolina Lejczak | historyczka, muzealniczka, członki zespołu przygotowującego wystawę stałą ECS, kuratorka wielu wystaw organizowanych przez ECS, w instytucji pracuje od 14 lat, jest kierowniczką Działu Zbiorów ECS
/ Nierzeczywistość Kazimierza Brandysa, pierwsza książka polskiego pisarza współczesnego opublikowana w tzw. drugim obiegu (Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWa, 1977)
Magdalena Madey | bibliotekarz, archiwista, muzealnik, w ECS pracuje od trzech lat jako starszy specjalista ds. gromadzenia i opracowywania zbiorów w Dziale Naukowym i Biblioteki
/ tzw. zeszyt Charkina, czyli nota 36 dziennikarzy protestujących w sierpniu 1980, podczas strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, przeciwko celowej dezinformacji, nieobiektywnym komentarzom centralnej prasy, utrudnieniom w obiektywnym relacjonowaniu sytuacji na Wybrzeżu
Magdalena Charkin-Jaszcza | socjolożka, wykładowczyni akademicka, licencjonowana przewodniczka, w ECS pracuje od 13 lat, jest kierowniczką Zespołu ds. międzynarodowych i autorką projektu Akademia Przewodnicka ECS im. Wojciecha Charkina
/ podziemna drukarnia, która pracowała w piwnicy domu w Gdyni-Małym Kacku od wprowadzenia stanu wojennego do 1988 roku, autorski projekt Bronisława Sarzyńskiego, nauczyciela fizyki i matematyki
Agnieszka Piórkowska-Bogusławska | historyczka, edukatorka, muzealniczka, kierowniczka Działu Projektów Edukacyjnych ECS, w instytucji pracuje od 12 lat
Prowadzenie
Katarzyna Żelazek | pomysłodawczyni i realizatorka cyklu
Dziennikarka, redaktorka, animatorka kultury, kuratorka wydarzeń literackich.
partnerWydawnictwo Czarna Owca
Treść tworzona na podstawie materiałów prasowych organizatora.
