Wystawa Skarby średniowiecza. Sztuka gotycka w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, dotychczas prezentująca głównie średniowieczną rzeźbę, od 11 maja 2017 została uzupełniona o kolejne obiekty z kolekcji rzeźby, ale także zabytki średniowiecznego rzemiosła, zwłaszcza zaś przykłady średniowiecznych tkanin.
Miejsce: Muzeum Narodowe w Gdańsku / Oddział Sztuki Dawnej
Termin: 11.05.2017 - 31.12.2017
Godziny otwarcia:od 1 maja do 31 maja:
wtorek - niedziela: 10.00 - 17.00
od 1 czerwca do 31 sierpnia:
wtorek - środa, piątek - niedziela: 10.00 - 17.00
czwartek: 12.00 - 19.00
od 1 września do 30 września:
wtorek - niedziela: 10.00 - 17.00
od 1 października do 30 kwietnia:
wtorek - piątek: 9.00 - 16.00, sobota - niedziela: 10.00 - 17.00
Średniowiecze to okres pełen kontrastów. Z jednej strony krwawe wyprawy krzyżowe, inkwizycja, głód i zarazy dziesiątkujące ludność; z drugiej - etos rycerski, formowanie się państw, rozwój filozofii, religii chrześcijańskiej i zakonów. Był to także czas rozkwitu architektury i sztuki. Polichromowane figury, złocone ołtarze, malowane panele - dziś często uszkodzone, rozproszone, pozbawione pierwotnego kontekstu - są prawdziwymi skarbami. Wraz z zabytkami sztuki zdobniczej są świadectwami historii, kultury, religijności, gustu. W zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku znajdują się wspaniałe przykłady sztuki i rzemiosła artystycznego wieków średnich. Wystawa "Skarby średniowiecza" ma na celu zaprezentowanie najcenniejszych zabytków.
Pierwszą część ekspozycji stanowi kolekcja rzeźby średniowiecznej. Prezentowane zabytki ilustrują najważniejsze zjawiska artystyczne na ziemiach zakonu krzyżackiego od XIII do XVI wieku. Miejscowym realizacjom towarzyszą wyjątkowe importy z innych ośrodków europejskich: Madonna na łożu z Kolonii czy figury alabastrowe z Nottingham. Dziełem o niezaprzeczalnej wartości historycznej jest romańska Madonna tronująca, jedna z najstarszych rzeźb drewnianych na terenie obecnej Polski. Niezwykle cenne są zachowane dzieła sztuki złotniczej. Wśród nich znajdują się przedmioty unikatowe: łódka na kadzidło, której forma wiernie powtarza budowę statku typu holk, oraz wilkom gdańskich żeglarzy morskich wykonany z oprawionego w miedź złoconą rogu żubra. Ewenementem są gotyckie cynowe ampułki mszalne, ale interesujące są również zbiór gotyckich moździerzy i kilka przykładów średniowiecznego kowalstwa artystycznego. Na ekspozycji zobaczymy także wybrane przykłady gotyckiego malarstwa tablicowego oraz kilka średniowiecznych paramentów liturgicznych. Całości dopełniają późnogotyckie meble o północnoeuropejskiej dekoracji i nowatorskiej konstrukcji.
W drugiej części wystawy gotyckie rzeźby zostały zestawione z najwspanialszymi zabytkami ze zbioru tekstyliów liturgicznych z kościoła Mariackiego w Gdańsku. Krucyfiks mistyczny i figura św. Katarzyny to wyjątkowe rzeźby powstałe jeszcze w 2. połowie XIV wieku. Ale najliczniej są reprezentowane dzieła z końca XV i początku XVI wieku, będące odbiciem zmian w dogmacie i pobożności późnego średniowiecza. Rzeźby są doskonałym uzupełnieniem obrazu sztuki średniowiecznej Gdańska i gdańskiego Pomorza pokazanym w pierwszej części wystawy, jednocześnie korespondują z przedstawieniami wyhaftowanymi na szatach liturgicznych. Można zaobserwować te same motywy ikonograficzne oraz postaci świętych. Hafty eksponowanych paramentów powstały w klasztornej pracowni brygidek, czyli klauzurowego zakonu Najświętszego Zbawiciela, jedynego regularnego zakonu żeńskiego w średniowiecznym Gdańsku. Dodatkowym atutem jest fakt, że niektóre figury zostały ukazane w szatach liturgicznych i pontyfikalnych (dalmatykach, kapach i ornatach) - tych samych co prezentowane na naszej wystawie.
Kuratorzy: Lech Łopuski, Beata Sztyber
Patronat Honorowy: Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk
