Muzeum Archeologiczne w Gdańsku zaprasza do zwiedzania wystawy czasowej w pawilonie wystawienniczo-edukacyjnym w Grodzisku w Sopocie: "Skarby średniowieczne Wielkopolski", ekspozycji przygotowanej przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Wystawa czynna do 31 marca 2012 roku.
Odkrywanie skarbów jest odwiecznym marzeniem większości ludzi. Świadczą o tym liczne legendy, baśnie, jak i literatura przygodowa czy film. W roku 2010 w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy prezentowano cieszącą się dużym zainteresowaniem wystawę "Skarby Średniowieczne Wielkopolski". Można było na niej podziwiać ponad 2000 sztuk monet i biżuterii z około 20 polskich muzeów i instytucji naukowych, w których zdeponowano skarby wielkopolskie. W związku z przyciągającą uwagę tematyką wystawy postanowiono zaprezentować ją w formie planszowej. Przedstawia ona depozyty powierzane ziemi od X do XV wieku, obejmując terytorium Wielkopolski z Kujawami oraz Ziemią Lubuską, czyli z terenów historycznej Wielkopolski. Pochodzi stąd nieporównywalnie więcej skarbów niż z o wiele bardziej rozwiniętej Europy Zachodniej, Bizancjum czy terytoriów arabskich.
Zawartość skarbów zmienia się wraz z upływem czasu, jednak zawsze znajdują się w nich monety uzupełnione z reguły innymi postaciami srebra. W najwcześniejszych zespołach odkrytych na terenie Wielkopolski (X w.) mamy do czynienia z importowanymi monetami arabskimi przede wszystkim w postaci połówek i ćwiartek, dopełnianych biżuterią srebrną kompletną oraz w postaci złomu. W depozytach z przełomu X i XI wieku ulega zmianie relacja między dirhamami w postaci ułamków na korzyść całych monet zachodnioeuropejskich. W skarbach z pełnego średniowiecza (XIII-XV w.) nie spotyka się już dirhamów i monet bizantyńskich ani filigranowej i masywnej biżuterii, lecz monety rodzime (głównie książąt dzielnicowych) i pochodzące z mennic naszych sąsiadów (głównie czeskich, krzyżackich i brandenburskich), a wyjątkiem są monety czy ozdoby docierające z dalszych stron świata.
Ciekawszym znaleziskiem jest depozyt odkryty w palatium na Ostrowie Lednickim, dostarczający unikatowego, a zarazem bogatego zespołu monet, tzw. kwartników śląskich. Równie interesujący jest skarb z Poznania, zawierający, obok tysięcy groszy praskich (głównej waluty czternasto- i piętnastowiecznej Europy Środkowej), jeden egzemplarz grosza krakowskiego Kazimierza III Wielkiego. Dominującym składnikiem zespołów monetarnych z 2. połowy XIV i XV wieku są półgrosze i denary jagiellońskie, dzięki którym depozyty monetarne późnego średniowiecza zbliżają się niekiedy swą wielkością do największych zespołów z X i XI wieku. Należy pamiętać, że równie ciekawym elementem większości skarbów są naczynia stanowiące zabezpieczenia cennych depozytów. Skarbami odmiennego rodzaju są obecnie często odkrywane znaleziska grobowe. Niekiedy dostarczają one szczególnie pięknych przykładów monet i biżuterii. Zalicza się do nich m.in. bogato ornamentowana kaptorga z Bodzi, naszyjnik z kaptorg z Dziekanowic czy bransoleta z Giecza, a także grosz turoński Filipa IV Pięknego, pozyskany podczas badań wykopaliskowych w Łeknie.
Wystawie planszowej, przygotowanej przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, towarzyszą zabytki pochodzące ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku w postaci skarbu znalezionego na terenie Wielkopolski - Kalisza Rajskowa. W gablocie prezentowane są: złom biżuteryjny, ułamki drachm perskich, monet bizantyńskich, francuskich, włoskich, denarów czeskich oraz duńskich półbrakteatów. Skarb został znaleziony w 1992 roku podczas rozkopywania fundamentów. Muzeum Archeologiczne w
Gdańsku zakupiło go do zbiorów w 1993 roku. Waga skarbu wynosi 70 dkg.
Grodzisko w Sopocie/Oddział Muzeum Archeologicznego w Gdańsku
Sopot ul Haffnera 63
