Teatralny Ruch Oporu - spektakl 'Wstyd'

Teatralny Ruch Oporu to minifestiwal teatralny, organizowany przez Klub Krytyki Politycznej w Gdańsku i Sopocką Scenę Off de BICZ. Dwudniowa sesja poświęcona będzie tematyce sztuki społecznie zaangażowanej, a przedmiotem odbioru i dyskusji będzie teatr polityczny.

Pytanie o społeczną funkcję sztuki i jej możliwość oddziaływania na rzeczywistość pada zarówno ze strony twórcy jak i odbiorcy. Estetyczne rozważania na temat dzieła jak i jego mocy działania, stawiane są z perspektywy obserwatora, który ma do czynienia z gotowym dziełem. Artysta bowiem zamknął swoje poglądy, czy też starania w tym kierunku w pozostawionym odbiorcy "obiekcie" i niejako pozbawiony jest głosu w dyskusji nad nim.

Zakładając, że każde dociekanie stanowi próbę dotarcia do obiektywnej prawdy, jest to sytuacja, która stanowi ograniczenie w tym dążeniu do obiektywności. Poszukując odpowiedzi na pytanie o teatr polityczny, pytamy zatem o zdanie jego twórców, by rozszerzyć estetyczną analizę dzieła i "dać świadectwo prawdzie".

Zastanawiając się nad fenomenem teatru politycznego zrewidujemy jego historię by wyłuszczyć cechy ogólne. Chcemy jednakże zastanowić się nad tym w kontekście współczesności, by stwierdzić, czy istnieje dziś teatr polityczny w ogóle. Kierunek dociekania wyznaczają pytania o wpływ teatru na rzeczywistość, o to czy teatr pełni rolę "społecznego inicjatora", jakie przesłanki kryją się za polityczną działalnością teatru, czy można określić orientację polityczną teatru alternatywnego w Polsce, czy istnieje dziś teatr pełniący rolę "weryfikatora" rzeczywistości zastanej, jakimi środkami posługuje się teatr "społecznie zaangażowany", czy działalność polityczna teatru wpływa negatywnie na estetyczną wartość dzieła, czy do oceny teatru politycznego można wykorzystać kategorie estetyczne i ostatecznie czy krytyka teatralna ogranicza działalność artystów.

"Wstyd"
wg powieści Heinricha Bölla "Utracona cześć Katarzyny Blum"
reżyseria: Ewa Ignaczak
obsada:
Katarzyna Blum: Aleksandra Kania
prokurator: Grzegorz Szlanga

scenariusz: Marcin Bortkiewicz

"Utracona cześć Katarzyny Blum" to historia, która obnaża niszczącą siłę mediów, mechanizmy manipulacji prasy bulwarowej oraz ich wpływ na życie pojedynczego człowieka. Katarzyna Blum spędza noc z nowopoznanym mężczyzną, który okazuje się być ściganym przez policję za przestępstwa polityczne. Drobiazgowe i naruszające godność śledztwo i oszczerstwa prasy bulwarowej, przeinaczającej wszelkie fakty z życia Katarzyny, doprowadzają dziewczynę do czynu ostatecznego - zamordowania dziennikarza jednej z gazet piszących o sprawie.

Spektakl skupia się na wątku przesłuchania, w trakcie którego poznajemy Katarzynę Blum i jej adwersarza. W krótkim czasie stajemy się świadkami skomplikowanej psychologicznej gry przez nich prowadzonej. Jest to próba sił, a zarazem próba ocalenia godności i własnych granic. Przedstawienie może być czytane zarówno jako opowieść o kobiecości i męskości, jak i jako historia człowieka, próbującego zachować niewinność wobec manipulacji świata. Widz poznaje wewnętrzny świat głównej bohaterki i przez to staje się również sędzią w jej sprawie. Twórcy, opowiadając tę historię, zadają też pytania: w jaki sposób można się obronić przed kłamstwem i manipulacją? Jak postawić granice ludziom, którzy nie uznają żadnych granic? I czy w takiej walce możliwe jest zwycięstwo?