Zapraszamy od marca do czerwca na wiosenny cykl debat, wykładów i seminariów w ramach Uniwersytetu Krytycznego 2011-2012 w Świetlicy Krytyki Politycznej w Trójmieście (ul. Nowe Ogrody 35 w Gdańsku).
Uniwersytet Krytyczny nawiązuje wprost do tradycji inteligencji zaangażowanej, łącząc humanistyczne inspiracje z otwartością na publiczność spoza uniwersytetu tradycyjnego. Od 2009 roku w ramach Uniwersytetu Krytycznego systematycznie odbywają się seminaria i wykłady w Centrum Kultury Nowy Wspaniały Świat w Warszawie. Jesienią ubiegłego roku rozpoczęliśmy jego odsłonę gdańską.
Prowadzenie: Monika Żółkoś
Cykl spotkań poświęcony
animal studies, nowemu prądowi badawczemu, który reprezentuje humanistykę nie-antropocentryczną. Zaprezentowane zostaną przemiany nurtu kwestionującego tzw. " twarde cięcie antropocentryczne". Oparte na wykluczającej się opozycji ludzkie-zwierzęce, które jest podstawą władzy i supremacji człowieka prowadzącej do takich zjawisk jak laboratoria i farmy przemysłowe. Wykłady poświęcone będą również definicjom i reprezentacjom tego, co zwierzęce w literaturze i kulturze polskiej. W szczególności będą poświęcone zjawiskom, które są wyrazem pęknięcia "maszyny antropologicznej", w których ludzkie i zwierzęce nie jest ukazywane jako pierwiastki opozycyjne.
9 maja, środa, godz. 18.00, Kafka, Coetzee, Le Clézio, Gombrowicz - literackie wyzwolenie zwierząt?
Literatura wobec animal studies, a więc pisarskie próby odkrycia nowego podmiotu zwierzęcego i zredefiniowania relacji homo-animal. Za jeden z założycielskich tekstów uchodzi opowiadanie Franza Kafki, "Sprawozdanie dla Akademii", w którym na wykładzie staje przez profesorami Czerwony Piotruś, uczłowieczona małpa, która ujawnia złożoność i ambiwalencję swojego procesu przemiany w homo sapiens. Następnie omówione zostaną "Żywoty zwierząt" J.M.Coetzee'go, książka fundamentalna dla animal studies, gdzie alter ego pisarza, Elizabeth Costello, kreśli kontrowersyjną analogię pomiędzy obozami koncentracyjnymi a farmami przemysłowymi. Jan Marie-Gustawe Le Clézio to pisarz, który w kilku swoich powieściach podjął próbę nie tylko nowego nakreślenia istoty zwierzęcości, ale też stworzenia języka uwolnionego od antropocentrycznych przesądów, czego przykładem jego wczesna powieść "Terra Amata". Ostatnim pisarzem w tym gronie jest Witold Gombrowicz. W swoich "Dziennikach" podstawił kilka fundamentalnych pytań, które kilkadziesiąt lat później pojawiły się w centrum oglądu animal studies: o cierpienie zwierzęcia, o kondycję człowieka widzianego oczyma zwierzęcia, o "wsobność" i milczenie zwierzęcia, wreszcie - o gest odebrania mu duszy w wyobrażeniach chrześcijańskich. wyobrażeniach chrześcijańskich. W rozważaniach o literaturze wobec animal studies nie może zabraknąć Olgi Tokarczuk, autorki dwóch powieści, które przynoszą nowatorskie myślenie o podmiocie zwierzęcym - "Prowadź swój pług przez kości umarłych" i "Moment niedźwiedzia".
Monika Żółkoś - pracowniczka Uniwersytetu Gdańskiego; stypendystka Prezydenta Miasta Gdyni, laureatka Konkursu im. Andrzeja Wanata (1998). Publikowała w "Dialogu", "Teatrze", "Didalskaliach" oraz pracach zbiorowych. Badania naukowe: twórczość Witolda Gombrowicza i jej teatralna recepcja, herstoria teatru polskiego, krytyka postkolonialna i polski dyskurs postzależnościowy, animal studies.
