Uniwersytet Gdański i Urząd Miasta Gdańsk
ZAPRASZAJĄ na II Ogólnopolską Konferencję Naukową z cyklu
UTOPIA - HETEROTOPIA - MIEJSCE INNE
WOKÓŁ GDAŃSKIEJ SAMORZĄDNOŚCI
GDAŃSZCZAN BUDOWANIE NA (NIE)PAMIĘCI
Gdańsk, 24 maja 2010 r.
Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki
ul. Bażyńskiego 4
Aula S 211
O problematyce konferencji
W roku 2010 przypada 20. rocznica odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce. Sejmowe ustawy z dnia 8. marca 1990 roku zniosły, funkcjonujący w totalitarnej rzeczywistości PRL, system rad narodowych i wprowadziły demokratyczny porządek, oparty na lokalnej samorządności. Ludzie przypomnieli sobie, że samorząd gminy tworzą wszyscy jej mieszkańcy i że pojęcie to oznacza ich rządy. Gdańsk, jak inne polskie gminy, w wolnych wyborach uformował więc swoją reprezentację i - w sensie administracyjnym - stworzył jednostkę samorządu terytorialnego.
Niewątpliwie był to moment ogromnie znaczący w tworzeniu się podmiotowej tożsamości Gdańszczan. Odtąd bowiem, w warunkach demokratycznego porządku, dostępnego na poziomie lokalnych struktur, powinno wzrastać poczucie ich sprawstwa, warunkowane możliwością wpływu na miejsce, w którym żyją. Wraz z tym powinna pogłębiać się także ich jednostkowa i społeczna samoświadomość.
W tym świetle warto postawić pytanie o tożsamość i lokalność, o związek podmiotu z miejscem, w którym staje się on sobą. W Gdańsku, w którym znaczenia miejsca konstruują biografie jego mieszkańców, kwestia ta wydaje się niezwykle aktualna.
Tworzenie własnej tożsamości i jednocześnie tożsamości miejsca to doświadczenie kilku pokoleń Gdańszczan, którzy przybywali tutaj z miejsc bardzo różnych. Budowali swoje nowe życie ze strzępów dawnego, oswajając nie-swoje miejsca, w trudnych spotkaniach z innymi, w cichym dialogu z tymi, którzy przez wieki Gdańsk tworzyli. Splot oficjalnej historii i indywidualnej pamięci tworzy mikronarracje, które są poznawaniem nie tylko miejsca, ale i siebie samych.
Gdańsk, ze swoją kulturą, znaczącą tak lokalnie, jak globalnie historią oraz indywidualną i zbiorową pamięcią, która jest jednocześnie niepamięcią (wypieraniem postaci, miejsc i wydarzeń), za pośrednictwem której powstaje biografia tego wyjątkowego miasta, gładko wpisuje się w różne perspektywy myślenia o tożsamości i lokalności. Może być rozpatrywany jako przestrzeń i miejsce, jako nie-miejsce stanowiące utopię istniejącą bez miejsca rzeczywistego, albo miejsce wypróżnione ze znaczenia w warunkach rytualnego przekraczania progu społecznego status quo.
To niezwykłe miasto może być też niezliczonymi heterotopiami, kiedy spojrzenie na nie dokonuje się przez pryzmat krzyżujących się miejsc poszczególnych osób; Gdańszczan, z których każdy ma swój jedyny i niepowtarzalny Gdańsk; w którym ma miejsce jego własna, życiowa historia.
Kto wie, być może taka właśnie, heterotopiczna formuła widzenia Gdańska stanowi podstawę dla możliwie pełnej artykulacji jego i naszej tu-tożsamości?
Być może w ten sposób widziane miasto łatwiej nieco pozwoli się zmienić, a nasza konferencyjna refleksja stanie się punktem wyjścia dla - nie tylko pedagogicznych - rozwiązań stale gorącej w nim kwestii społecznej?
Celem konferencji jest zatem spojrzenie wstecz, kształtujące uwarunkowania tego, co wprzód. Wsłuchując się w mikronarracje Gdańszczan i myśląc o tym, jak tworzą siebie tutaj, w miejscach darzonych pamięcią łaskawą, albo istniejących boleśnie w zakamarkach zbiorowej niepamięci, będziemy próbowali projektować zmiany w gdańskiej przestrzeni. Animacyjne rozwiązania, stanowiące rezultat naszej wspólnej pracy na (nie)pamięci, mogą stać się gruntem dla ożywionej autokreacji, budowania podmiotowej tożsamości Gdańszczan, wolnej od trupów w szafie (jak o blokujących społeczną samoświadomość elementach zbiorowego pamiętania pisał Marek Ziółkowski).
Osadzone w tym kontekście badania: TOŻSAMOŚĆ I LOKALNOŚĆ. Pohulanka (1946): Gdańszczan budowanie na (nie)pamięci, podjęte w tym roku przez Zakład Pedagogiki Społecznej UG, zostaną zaprezentowane podczas konferencji z nadzieją na wspólną rekonstrukcję ich wyników i sprecyzowanie zamierzeń animacyjnych, wyrastających z tego projektu, a niemożliwych do realizacji bez udziału Gdańszczan.
Program konferencji:
11.00 Powitanie
Sesja 1: 11.15 - 13.00
11.15 Paweł Adamowicz, Prezydent Miasta Gdańska, Tożsamość = pamięć czy doświadczenie indywidualne?
11.45 Barbara Piórkowska, Gdańsk, Gdańsk przybyszów i historie 'przywleczone'. (Literacki) opis mierzenia się mieszkańców miasta z ich przekazami rodzinnymi i pamięcią genetyczną.
12.15 Prof. dr hab. Stefan Chwin, Uniwersytet Gdański, Mity i prawdy gdańskiej pamięci
12.45 Dyskusja
13.00 - 13.15 - przerwa kawowa
Sesja 2: 13.15 - 14.45
13.15 Prof. UG, dr hab. Jarosław Załęcki, Uniwersytet Gdański, Elementy tożsamości współczesnych Gdańszczan w świetle badań socjologicznych
13.45 Dr Sylwia Bykowska, Gdańsk, Kultury (nie)pamięci powojennych gdańszczan
14.00 Dr Marta Kubiszyn, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, Pamięć - Miejsce - Obecność. Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN: studium przypadku
14.15 Dr Jolanta Szulkowska, Uniwersytet Gdański: Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Rozwój pamięci o Gdańsku na bazie przeżyć uczestników warsztatów
14.30 Dyskusja
14.45 - 15.00 - przerwa (lekki posiłek)
Sesja 3: 15.00 - 16.00
15.00 Dr hab. Mariusz Czepczyński, Uniwersytet Gdański, Gdańskie krajobrazy pamięci i zapomnienia: interpretacje przestrzeni miejskiej ostatnich 20 lat
15.15 Dr Marek Sass, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Przymuszewo - jedno miejsce, wiele znaczeń
15.30 Beata Matyaszczyk, Fundacja RC, Dr Tomasz Tobis, Uniwersytet Gdański, Moja dzielnica, moje osiedle - tożsamość dzielnic i osiedli w percepcji Gdańszczan
15.45 Prof. dr hab. Maria Mendel, Uniwersytet Gdański, Tożsamość i lokalność. O potrzebie ożywiania gdańskiej pamięci
16.00 - 16.15 - przerwa kawowa
Sesja 4: 16.15 - 18.00
16.15 Dr Alicja Skowrońska-Zbierzchowska, Uniwersytet Gdański, Wprowadzenie do prezentacji projektu badawczo-animacyjnego: Pohulanka (1946): Gdańszczan budowanie na (nie)pamięci .
16.30 Dr Małgorzata Szpunar, Uniwersytet Gdański, (Samo)wykluczanie w percepcji Gdańszczan
16.45 Dr Paweł Bykowski, Politechnika Gdańska, (Nie)pamięć losów Gdańska wśród studentów Politechniki Gdańskiej
17.00 Marcin Boryczko, Dominik Krzymiński, Uniwersytet Gdański, Fantazmat narodu czyli konstruowanie wspólnoty wokół relacji Polacy - Niemcy w przestrzeni wirtualnej. Analiza dyskursu
zapośredniczonego przez komputer
17.15 Agnieszka Bzymek, Uniwersytet Gdański, Tożsamość lokalna i literatura. Terapeutyczne funkcje prozy Stefana Chwina i Pawła Huelle
17.30 Aleksandra Kurowska-Susdorf, Uniwersytet Gdański, Uwikłani w niepamięć. Wokół doświadczeń gdańskich przewodników turystycznych
17.45 - dyskusja, zamknięcie konferencji
18.00 bankiet
Treść tworzona na podstawie materiałów prasowych organizatora.
