Wykład Agnė Narušytė, Zaangażowanie współczesnej fotografii litewskiej w historię represji w XX w.

Pamięć, dowód, opór: zaangażowanie współczesnej fotografii litewskiej w historię represji XX wieku". (Memory, Evidence, Resistance: Contemporary Lithuanian Photographys Engagement with the History of Repressions in the 20th Century). W ramach programu towarzyszącego wystawie Valentyn Odnoviun. Echa niewidzianych" i Wilno w Gdańsku zapraszamy do audytorium w NOMUS na wykład profesorki Wileńskiej Akademii Sztuk Pięknych dr Agnė Narušytė. 

Spokojne życie w niepodległej Litwie sprzyjało zapomnieniu i uzdrowieniu zbiorowej traumy z jaką naród zmagał się w XX wieku. Jednak zmieniająca się retoryka Federacji Rosyjskiej i prowadzona przez nią napaść militarna przeciwko Gruzji w 2008 r. sprawiły, że pamięć historyczna znów stała się aktualna. Jednym z pierwszych artystów, który podjął tę kwestię, był Kęstutis Grigaliūnas, który w 2009 roku zaczął eksplorować Litewskie Archiwum Specjalne w poszukiwaniu zdjęć przechowywanych w aktach kryminalnych KGB. Z pozyskanych materiałów zaczął tworzyć projekty, organizować wystawy i publikować książki obejmujące wszystkie lata okupacji sowieckiej od 1940 do 1953. Inaczej temat śladów opresji podjęła Indrė Šerpytytė mieszkająca w Wielkiej Brytanii litewska artystka, skierowała swoją uwagę na budynki, w których dawniej władze sowieckie przeprowadzały przesłuchania i tortury litewskich partyzantów. Dzięki brakowi oznaczeń, wtopiły się stopniowo w życie codzienne. W 2009 roku stworzyła cykl fotografii (1944 1991) Dawne budynki NKWD MWD MGB KGB. Ukraiński artysta Valentyn Odnoviun, który dziesięć lat temu przeprowadził się do Litwy, fotografował cele więzienne w krajach bałtyckich, w Ukrainie, Polsce i w Niemczech w latach 2015 2016. Ten cykl pt. Nadzór / Surveillance prezentowany jest obecnie na wystawie w NOMUS. Jeszcze innym przykładem zainteresowań artysty pamięcią historyczną jako ostrzeżeniem jest praktyka mieszkającego w Litwie brytyjskiego fotografa Richarda Schofielda, który w 2017 roku stworzył cykl Back to Shul. Poświęcony zniszczeniu kultury żydowskiej projekt fotograficzny obejmował zrealizowane w czasie podróży, synagogi i ich ślady na terenie Litwy. Ukazywał tym samym skalę zniszczeń i zapomnienia. W wykładzie zostaną omówione przytoczone cykle fotograficzne, pod kątem potencjału fotografii jako narzędzia pamięci, dowodu i oporu wobec imperialistycznej propagandy.

Dr Agnė Narušytė Agnė Narušytė jest profesorką w Katedrze Historii i Teorii Sztuki Wileńskiej Akademii Sztuk Pięknych, krytyczką sztuki. Specjalizuje się w historii fotografii, jest kuratorką wystaw. Od 1995 regularnie pisze do litewskiej prasy kulturalnej, publikuje artykuły w czasopismach naukowych i różnych publikacjach fotograficznych. Jest autorką m.in. monografii Estetyka nudy w fotografii litewskiej. Obecnie bada dyskurs pamięciowy w fotografii, antropologiczne i filozoficzne aspekty współczesnej fotografii wraz z dr. Margarita Matulyte napisała książkę o historii fotografii litewskiej, jest redaktorką tygodnika 7 meno dienos.

Wykład zostanie wygłoszony w języku angielskim z symultanicznym tłumaczeniem

INFORMACJE PRAKTYCZNE:
kiedy: piątek 13.10.2023, godz. 17:00
miejsce: NOMUS Nowe Muzeum Sztuki Dział Muzeum Narodowego w Gdańsku, ul. Stefana Jaracza 14
prowadzenie: dr Agnė Narušytė
wstęp wolny
nie obowiązują zapisy

Wsparcie finansowe wydarzenia:
MKiDN
Gdański Archipelag Kultury
Instytut Kultury Litewskiej
Koordynacja ze strony MNG: Emilia Kalinowska, Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka
Koordynacja ze strony GAK: Natalia Koralewska