Zapraszamy na wernisaż wystawy "Wojenne i powojenne polskie drogi" z materiałów Marka Ney-Krwawicza w PAN Bibliotece Gdańskiej, który odbędzie się w środę, 3.09 o godzinie 12:15. Wystawę będzie można odwiedzać do 12 października. Wstęp wolny, zapraszamy w godzinach otwarcia Biblioteki.
W roku 80. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Bibliotece Gdańskiej PAN została przygotowana wystawa z materiałów Marka Ney-Krwawicza, pracownika naukowego Instytutu Historii PAN, pt. "Wojenne i powojenne polskie drogi". Jakkolwiek wystawa nie aspiruje do całościowego ukazania polskich losów w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu, to zwraca uwagę na ich różnorodność.
Z milionów polskich wojennych dróg pokazano zaledwie 16. Chociaż nie dają one panoramy wojennych doznań Polaków, to wskazują na ogromne zróżnicowanie losów. Jednocześnie wystawa zwraca też uwagę na to, iż choć z pozoru niektóre losy były prawie tożsame, to w rzeczywistości bardzo się od siebie różniły. Podstawę wystawy tworzą materiały gromadzone przez autora wystawy przez kilkadziesiąt lat. Jest tu między innymi pokazana droga wyższego oficera służby stałej Wojska Polskiego, który po wrześniu 1939 r. przez Rumunię, Włochy dotarł do Francji i tam objął dowodzenie pułkiem piechoty w odtwarzanej Armii Polskiej, a potem po walkach przekroczył granicę szwajcarską i tam wraz ze swoją jednostką został internowany. W 1944 r. przez Francję przedostał się do Wielkiej Brytanii, podejmując dalszą służbę w Polskich Siłach Zbrojnych i po wojnie pozostał na obczyźnie.
Inna polska droga tamtego czasu to losy młodszego oficera, który po walkach wrześniowych dotarł do Syrii i tam wstąpił do Brygady Karpackiej, z którą przeszedł szlak bojowy. Potem zgłosił się do służby w Kraju. Tu został dowódcą pułku Armii Krajowej i w po aresztowaniu przez NKWD do Polski powrócił z ZSRR w 1956 r. Jest też przypomniana sylwetka młodego żołnierza, który do wojska zaciągnął się dopiero we Francji, brał udział w bitwie pod Narwikiem, a potem zgłosił się do służby w Kraju. Po skoku był oficerem wywiadu Armii Krajowej, aresztowany przez Niemców został przez nich po bardzo ciężkim śledztwie, w trakcie którego nikogo nie wydał, zamordowany w początku 1944 r. Jest też i oficer piechoty, który po wrześniu 1939 r. z ziem wschodnich usiłował przedrzeć się do Wojska Polskiego we Francji, ale został aresztowany przez NKWD i na wolność wyszedł po układzie Sikorski-Majski, a potem brał udział w Bitwie o Monte Cassino.
Inna droga życiowa była udziałem gimnazjalistki, która podjęła służbę w Szarych Szeregach, a potem Armii Krajowej i uczestniczyła w Powstaniu Warszawskim. Po jego zakończeniu przeszła przez niemiecką niewolę i po wyzwoleniu podjęła służbę w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet w Wielkiej Brytanii, gdzie uzyskała świadectwo dojrzałości. Na wystawie są także sylwetki osób cywilnych, jak np. wicewojewody, który z rodziną we wrześniu 1939 r. ewakuował się na Węgry, potem do Rumunii, a następnie jego droga wiodła przez Cypr, Palestynę do Wielkiej Brytanii. Są też prezentowane losy tych, którzy z ziem wschodnich RP zostali deportowani w głąb ZSRR i mogli go opuścić razem z Armią Polską dowodzoną przez generała Władysława Andersa. Prawie wszyscy oni przeszli przez Iran. Przypomniano tu jedną z uczennic, która w irańskim Isfahanie uzyskała ( jako jedna z 12) świadectwo dojrzałości, potem była w Libanie i na stałe osiadła w Wielkiej Brytanii. Inna droga była udziałem matki z dwiema córkami, która z Iranu została ewakuowana do Indii i tam w Karachi, a potem w Valivade przetrwała czas wojny i po wojnie zdecydowała się na osiedlenie w Wielkiej Brytanii. Jeszcze inne losy były udziałem sieroty, która wraz z siostrą wojenną wędrówkę przez irański Isfahan zakończyła w Nowej Zelandii, gdzie ostatecznie pozostała do końca życia. Nie zabrakło też drogi będącej udziałem nauczycielki i jej córki z Iranu do Afryki Południowej, a potem do Polski. Dopełnieniem pojedynczych losów są materiały prasowe w tamtego czasu. Niewątpliwą zaś ciekawostką jest list od uczennicy pozostałej w Teheranie do koleżanki w Indiach pisany w 1945 r. i obrazujący losy jej klasy. Tak więc wystawa, choć nie ma aspiracji całościowego ukazania bardzo złożonej problematyki, sygnalizuje niektóre wojenne i powojenne drogi, skłaniając do zadumy i refleksji nad tamtymi czasami i doznaniami tych, którzy w wyniku wojny znaleźli się w tak odległych od Polski rejonach świata.
Treść tworzona na podstawie materiałów prasowych organizatora.
