• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Kryminał LGBT na 46. FPFF. Recenzja filmu "Hiacynt"

Tomasz Zacharczuk
22 września 2021 (artykuł sprzed 2 lat) 

Nagradzany już w Gdyni za "Cichą noc" i "Jak najdalej stąd" Piotr Domalewski po raz pierwszy zrealizował film na podstawie innego scenariusza niż swój autorski. I właśnie scenariusz jest największym problemem wymuskanego wizualnie, ale przeładowanego treściami kryminału w klimacie kina noir. "Hiacynt" nawiązuje do milicyjnej akcji zbierania haków na społeczność homoseksualną w drugiej połowie lat 80. Istotny problem represjonowania mniejszości dla wzmocnienia przekazu udekorowano kryminalną intrygą, która jednak zamiast zagęścić atmosferę, jedynie rozrzedza główny wątek.



Akcję pod kryptonimem "Hiacynt" Milicja Obywatelska przeprowadziła w latach 1985-87. W tym czasie funkcjonariusze MO zatrzymywali osoby powiązane ze środowiskami homoseksualnymi, które zmuszano do podpisywania specjalnych oświadczeń i wydawania znajomych. W ten sposób założono około 11 tysięcy akt osobowych. Oficjalnie pod pretekstem przeciwdziałania w Polsce epidemii AIDS. Nieoficjalnie - w celu zbierania "haków" służących do szantażu homoseksualistów lub nakłaniania ich do współpracy ze służbami bezpieczeństwa. Zjawisku represjonowania mniejszości seksualnych w PRL przyjrzał się Marcin Ciastoń, autor scenariusza, po który sięgnął Piotr Domalewski.

Oceny naszych dziennikarzy w specjalnym Serwisie Festiwalowym



Kryminał ulotny jak warszawska mgła



Efektem współpracy obu panów jest dopieszczony wizualnie kryminał łączący w sobie elementy kina noir i estetyki filmów Davida Finchera. Rozrysowana na wstępie zbrodnicza intryga na tle spowitej mrokiem i skutej mrozem Warszawy niesamowicie rozbudza wyobraźnię i przywołuje na myśl choćby sławetne "Siedem" wspomnianego Finchera. Tu także mamy serię tajemniczych zgonów, parę zupełnie odmiennych charakterologicznie stróżów prawa i pulsujący z każdym kadrem coraz mocniej klimat osaczenia i grozy. Atmosferę znakomicie budują zdjęcia Piotra Sobocińskiego juniora, posępną aurę podbija minimalistyczna muzyka Wojciecha Urbańskiego.

  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. Ada Chlebicka, Tomasz Ziętek, Hubert Miłkowski.
  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. Ada Chlebicka.
  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. Tomasz Ziętek.
  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. Hubert Miłkowski.
  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. Piotr Domalewski.
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Joanna Szymańska
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego
  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. Tomasz Ziętek.
  • Konferencja prasowa po filmie "Hiacynt" w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego. Na zdj. twórcy filmu Hiacynt.
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Piotr Domalewski

Niestety, filmowy "Hiacynt" nie rozkwita tak, jak można byłoby się tego spodziewać. Do zbyt małego wazonu nalano za dużo wody. Poszczególne wątki zabierają sobie nawzajem ekranowy czas i w konsekwencji żadna z historii w pełni nie wybrzmiewa. Najszybciej gaśnie wątek kryminalny, który traci odpowiednią dynamikę i tempo. Widać to zarówno w fabularnych uproszczeniach, jak i w absurdalnie sensacyjnym finale pozbawionym już właściwie większych emocji i znaczenia. Zapowiadane przez twórców "tropienie seryjnego mordercy" można właściwie włożyć między marketingowe bajki i obietnice bez pokrycia. Gdzieś pomiędzy nimi być może uda się też znaleźć świetnego Tomasza Schuchardta, którego nie wiedzieć dlaczego twórcy "Hiacynta" postanowili w połowie filmu ukryć.

Twórcy "Hiacynta": chcieliśmy zrobić kryminał, a nie film polityczny



Niedostatecznie naświetlono również samą akcję "Hiacynt". Piotr Domalewski i Marcin Ciastoń jedynie sygnalizują widzowi mechanizm milicyjnych działań, ale bez dogłębnej analizy problemu i samego środowiska homoseksualistów. Jeśli już podejmują takie próby, to zazwyczaj kończą się one raczej na ogrywaniu stereotypów i bardzo powierzchownych wnioskach. Oczywiście należy docenić twórców za konsekwencję i odwagę w zekranizowaniu mało znanej w publicznym dyskursie historii, ale problem prześladowania członków społeczności LGBT - szczególnie w kontekście aktualnej sytuacji w Polsce - zasługiwał na bardziej kompleksowy filmowy komentarz. Tym bardziej że pytań o powiązanie daty premiery produkcji z obecną kondycją mniejszości seksualnych w naszym kraju było sporo podczas pokazu "Hiacynta" na 46. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.

- Naszym celem nigdy nie było zrobienie filmu politycznego, natomiast okoliczności i to, co dzieje się w polskim dyskursie publicznym, sprawiają, że nabiera on nowego wydźwięku. Z mojego punktu widzenia zależało mi na zrobieniu filmu, który pokaże ludzi mających prawo do uczuć, prawo do bycia sobą. Chcieliśmy pokazać, że osoby homoseksualne nie są tworami z kosmosu, a problem systemowych prześladowań towarzyszył im znacznie wcześniej, niż można było przypuszczać - tłumaczyła podczas premierowego pokazu "Hiacynta" na 46. FPFF producentka Joanna Szymańska.
- Zawsze jest czas na to, by robić filmy o tym, że jakaś grupa obywateli Polski jest przez system prześladowana. Chciałem zrobić kryminał, który będzie się dobrze oglądało każdemu. Wydaje mi się, że tylko w tak delikatny sposób można oswajać ludzi z rzeczami, których się boją, bo ich nie znają. Myślę, że właśnie z tego wynika ten dzisiejszy oportunizm czy wręcz agresja w stosunku do pewnych grup ludzi - dodał reżyser Piotr Domalewski.
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Tomasz Ziętek
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Piotr Domalewski
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Marcin Ciastoń
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Hubert Miłkowski, Tomasz Ziętek, Ada Chlebicka
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Hubert Miłkowski, Tomasz Ziętek, Ada Chlebicka
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Twórcy filmu Hiacynt
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Tomasz Ziętek
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Ada Chlebicka
  • Konferencja prasowa po filmie Hiacynt w sali Warszawa Gdyńskiego Centrum Filmowego Hubert Miłkowski, Tomasz Ziętek, Ada Chlebicka

On, czyli bohater-nikt



Z trzech głównych wątków najpełniej tymczasem wybrzmiewa intymna i starannie pielęgnowana przez filmowców osobista historia młodego milicjanta Roberta (Tomasz Ziętek). Ambitny funkcjonariusz, infiltrując środowisko homoseksualistów, będzie musiał na nowo odkryć własną tożsamość i przemeblować dotychczasowy system wartości, dość siermiężnie wbijany przez surowego ojca (Marek Kalita) i partnera-służbistę (Tomasz Schuchardt). Akurat ten element fabuły opowiedziano z największą starannością, choć przede wszystkim główna w tym zasługa świetnego Tomasza Ziętka, który w niektórych scenach (szczególnie podczas przesłuchania Arka) kapitalnie przelał na ekran dramat swojej postaci.

- Bardzo wierzę w siłę tego bohatera. On nie jest prawdziwą postacią, a wymyśloną, dlatego w moim przekonaniu film nieopowiadający o konkretnej osobie może stać się filmem o każdym z nas. Dzięki temu, mam nadzieję, można będzie utożsamiać się z Robertem i z nim empatyzować, niezależnie od przekonań - tak o głównym bohaterze swojego filmu opowiadał w Gdyni Piotr Domalewski.
Przy odrobinie scenariuszowej wstrzemięźliwości albo lepszym zaplataniu poszczególnych wątków "Hiacynt" miał szansę sprytnie w gatunkową konwencję wpleść społeczny manifest przeciwko prześladowaniu i piętnowaniu odmienności. Udało się to zaledwie w niewielkiej części, zaś główna atrakcja dla mas, czyli kryminalna intryga, zwiędła za szybko, pozostawiając zeschnięte liście w postaci fabularnych dziur i masy uproszczeń. Wciąż jednak jest na czym zawiesić oko, a bulwersująca historia represji zasługuje na upamiętnienie. Szkoda, że powodów, dla których warto obejrzeć "Hiacynta", nie ma znacznie więcej.

OCENA: 6/10

Wydarzenia

46. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni

festiwal filmowy

Film

6.7
41 ocen

Hiacynt

thriller

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (75)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Kina

Wydarzenia

Marzec Sopocianek (3 opinie)

(3 opinie)
projekcje filmowe, spotkanie, warsztaty, zajęcia rekreacyjne

Konfrontacje: Skąd Dokąd | Dyskusyjny Klub Filmowy UG Miłość Blondynki

15 zł
projekcje filmowe, przegląd, DKF

Kultura Dostępna: Powstaniec 1863

12,90 zł
projekcje filmowe