Zombie, jarmuż i kawa. Recenzja filmu "Truposze nie umierają"

Tomasz Zacharczuk

26 lipca 2019 (artykuł sprzed 4 lat)

Opinie (20)

Drepczącym pokracznym krokiem zombiakom Jarmuscha może i brakuje dynamiki, lecz nie sposób odmówić im zaciekłości i konsekwencji, gdy nadchodzi moment bezpośredniej konfrontacji z potencjalną ofiarą. Reżyser "Truposzy..." już tak bezkompromisowy i zdeterminowany w zaskakiwaniu widza nie jest. Jego najnowsze dzieło, choć udekorowane na marginesie kilkoma autorskimi komentarzami, wydaje się zbyt oczywiste, nieznośnie deklaratywne, dość wtórne, a przez to po prostu zbędne.

"Toksyczny" Księżyc, odwierty na biegunach, zaburzona oś Ziemi - nawarstwiające się zjawiska, sprokurowane oczywiście bezmyślną działalnością człowieka, doprowadzają do anomalii w przyrodzie i wybudzenia umarłych, którzy po wygramoleniu się na powierzchnię marzą jedynie o świeżym mięsie i... ulubionych za życia używkach. Ukołysane małomiasteczkowym marazmem Centerville przeżywa oblężenie zombie, którym w policyjnych mundurach czoła stawiają Bill Murray i Adam Driver. Lokalnej apokalipsie z niezmąconym spokojem przygląda się jedynie wcinający borówki i przebrany za leśnego pustelnika Tom Waits.

Wybitny intelektualista i artystyczny kloszard współczesnego kina, Jim Jarmusch, sięgnął więc po filmowy motyw niemal równie zużyty, co zdekompletowane ciała wygłodniałych zombiaków. Bazując na jego dotychczasowej twórczości, jedyne, co wydawało się pewne to to, że nie będziemy mieli do czynienia z ani z klasycznym horrorem, ani z rozrechotaną komedią. Przeszło półtoragodzinna zabawa w chowanego z umarlakami utwierdza jednak w przekonaniu, że nawet sam reżyser niespecjalnie miał pomysł na to, jak kreatywnie połączyć hołdującą filmowym klasykom rozrywkę kategorii B z dosadnym i aktualnym komentarzem współczesnych wydarzeń i trendów.

Ronnie Peterson (Adam Driver) i Cliff Robertson (Bill Murray) są stróżami prawa w sennym miasteczku Centerville, w którym zaczynają dziać się dziwne rzeczy. Psujące się zegarki, przedłużające się dni, dziwne zjawiska atmosferyczne - wszystko zapowiada nadchodzącą apokalipsę spod znaku zombie.

Symbolika odrętwiałego, podążającego instynktownie za własnymi potrzebami człowieka wydaje się aż nadto oczywista. Lubujący się w wysmakowanych alegoriach i metaforach Jarmusch, tym razem meritum podsuwa nam niemal pod nos, rezygnuje z zabawy z widzem w intelektualnego berka, a końcowe postulaty wystrzeliwuje wprost w twarz, jak Bill Murray z dubeltówki w oślizgłą głowę zombiaka. Kontekst polityczny można wyczytać z napisu na czapeczce Steva'a Buscemiego, manifest popkulturowy ze śmiałej sceny z Seleną Gomez, a przynajmniej z czymś, co do odgrywanej przez nią postaci należało.

Wygląda więc tak, jakby Jarmuschowi zabrakło zarówno cierpliwości, jak i świeżości artystycznej. Jak gdyby tym razem wszystko chciał wykrzyczeć widzowi prosto w twarz. I nawet porządkujący fakty i objawiający prawdy oczywiste, niczym Morgan Freeman, zaszyty w lesie Tom Waits ze swym deklaratywnym monologiem brzmi nachalnie. A to tylko jeden z wielu przykładów na wtórność scenariusza bazującego na obserwacjach, którymi nie da się po prostu uświadomionego widza ani zaskoczyć, ani skłonić do refleksji. Nieuświadomieni tymczasem kina Jarmuscha nie znają i nie poznają. Nawet kuszeni komediową zombie-jatką.

Charakterystyczny filmowy język Jarmuscha, liczne nawiązania do klasyki kina grozy i klasy B czy wybiórczy humor to największe zalety "Truposzy...". Filmu, który w karierze cenionego reżysera będzie raczej odgrywał rolę ciekawostki niż dzieła stawianego na równi choćby z "Kawą i papierosami", "Ghost Dog" czy "Broken Flowers".

Na płaszczyźnie gatunkowej Jarmusch również dość leniwie porusza się według wytycznych utrwalonych w setkach, jeśli nie tysiącach podobnych filmów. Zombiaki są nieskoordynowane, ale agresywne; zombiaka można się pozbyć celując w głowę; zombiaki najgroźniejsze są w grupie; przed zombiakami nie warto się barykadować, bo lepiej być w ciągłym ruchu. Jedynym odświeżonym nieco konceptem jest uzależnienie umarłych od używek i nawyków, jakie dominowały podczas poprzedniego życia. Stąd parcie niektórych zombie na czajnik z kawą, xanax, dostęp do wi-fi czy tani substytut chardonnay. Momentami rzeczywiście można się uśmiechnąć.

Zabawa może być odrobinę lepsza, jeśli podobnie jak Jarmusch, fascynujemy się kinem. Reżyser "Truposzy..." gatunkową konwencję filmów o zombie wyciska niczym cytrynę, z szacunkiem wyciąga dłoń w kierunku George'a Romero (autor "Nocy żywych trupów" i "Świtu żywych trupów"), a nawet kilka razy raczy widza drobnymi odniesieniami do własnej twórczości. I zazwyczaj to się sprawdza. W przeciwieństwie do humoru opartego na autotematyzmie, który wklejony zostaje niejako na siłę i zupełnie niemal nie współgra z fabułą.

Złośliwi mogliby wytknąć, że Jarmusch kolejny raz kręci film głównie dla siebie i swojej żelaznej drużyny. Sportowa zasada głosząca, iż zwycięskiego składu się nie zmienia, to jednak domena nie tylko tego reżysera. Zazwyczaj w przypadku Jarmuscha aktorski przepis na danie główne w znacznej mierze decydował o smaku. W "Truposzach..." role są jednak zbyt słabo doprawione, a ich odtwórcy przypominają bohaterów zaatakowanych nie przez zombie, a wampiry, które wyssały z nich niemal całą energię i emocjonalne zaangażowanie. I tyczy się to nawet doskonałej Tildy Swinton i jej szkockiego akcentu. Pasującego zresztą do filmu jak ugotowany brokuł do jadłospisu zombiaka.

Jarmusch po raz kolejny zebrał na planie sprawdzoną ekipę. Poza Billem Murrayem, Tildą Swinton, Tomem Waitsem czy Stevem Buscemim, na ekranie oglądamy też muzyka Iggy'ego Popa, który jako zombie pragnie nie tylko świeżego mięsa, ale i... kawy.

Używając kolejnej kulinarnej metafory - jarmuż ze świeżym mięsem w tym przypadku nie powala ani prezentacją, ani smakiem. Jarmuschowi znacznie bardziej sprzyja towarzystwo dekadenckich wampirów ("Tylko kochankowie przeżyją") niż rozwydrzonych zombie. Jeden z największych poetów współczesnego kina, co z sukcesem udowodnił jeszcze niedawno w "Patersonie", nie powinien unikalnego stylu zanieczyszczać tak kompromisowymi i spłyconymi pomysłami. To nie znaczy oczywiście, że "Truposzy..." należy wrzucić do grobu i nigdy nie pozwolić im wyjść na powierzchnię. To kino dedykowane jednak tylko zagorzałym fanom Jarmuscha. Pozostali powinni szczelnie zabarykadować się przed wygłodniałym Iggym Popem.

OCENA: 5/10

Tomasz Zacharczukt.zacharczuk@trojmiasto.pl

Film

6.1

11 ocen

Opinie (20) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-26 21:50

Panie Tomaszu.. (2)

Nie zgodze sie z recenzja.. Jarmuscha ogląda się kilka razy.. przynajmniej 3 a ten 4 powinno się oglądać nad ranem na kacu albo po mega dobrym seksie. Wtedy się wszystko klaruje. . Bo zrozumieć jego dzieło za pierwszym razem jest jak poczuć pierwszy raz smak nowego loda.. niby łał ale chcesz więcej. A co do najlepszych filmów reżysera zapomniał Pan o wisienkach czyli Nieustające Wakacje, Inaczej niż w raju , Noc na Ziemi. Warto zacząć od lat 80 bo tam rodził się jego styl a w dzisiejszych czasach czuć go bardzo w tych filmach..

Jarmuscha oglądałem do poduszki
4 lata
- 22 7
Twoja opinia

Zmień treść

Nie zgodze sie z recenzja.. Jarmuscha ogląda się kilka razy.. przynajmniej 3 a ten 4 powinno się oglądać nad ranem na kacu albo po mega dobrym seksie. Wtedy się wszystko klaruje. . Bo zrozumieć jego dzieło za pierwszym razem jest jak poczuć pierwszy raz smak nowego loda.. niby łał ale chcesz więcej. A co do najlepszych filmów reżysera zapomniał Pan o wisienkach czyli Nieustające Wakacje, Inaczej niż w raju , Noc na Ziemi. Warto zacząć od lat 80 bo tam rodził się jego styl a w dzisiejszych czasach czuć go bardzo w tych filmach..
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-07-27 01:18
  
  Recenzent raczej nie ma opcji oglądać film po 3-4 razy. Musi ocenić po pierwszym razie
  
  4 lata
  - 1 8
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Recenzent raczej nie ma opcji oglądać film po 3-4 razy. Musi ocenić po pierwszym razie
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-07-31 08:49
  
  tu nie ma potrzeby oglądać dwa razy
  
  od pierwszych scen widać, że aktorzy świetnie się bawią z premedytacją i z kamienną twarzą swoimi drewnianymi dialogami robiąc zagorzałych fanów Jarmuscha w bambuko, przy okazji bezlitośnie obnażając poziom umysłowy amerykańskiej prowincji której potrzeby intelektualne zatrzymały się na poziomie kultury zombie; sam Murray przez cały film rusza się jak zombie bez charakteryzacji; Tilda świetna jako parodia Umy; Tom może się ścigać z Ronem z "Walki o ogień", itd.itp. - ten film za lata będzie doceniony jako najlepszy film Jarmuscha ;)
  
  esso
  4 lata
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  od pierwszych scen widać, że aktorzy świetnie się bawią z premedytacją i z kamienną twarzą swoimi drewnianymi dialogami robiąc zagorzałych fanów Jarmuscha w bambuko, przy okazji bezlitośnie obnażając poziom umysłowy amerykańskiej prowincji której potrzeby intelektualne zatrzymały się na poziomie kultury zombie; sam Murray przez cały film rusza się jak zombie bez charakteryzacji; Tilda świetna jako parodia Umy; Tom może się ścigać z Ronem z "Walki o ogień", itd.itp. - ten film za lata będzie doceniony jako najlepszy film Jarmuscha ;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-27 01:07

Alfa i Omega wśród krytyki sztuki filmowej (2)

Już sam fakt recenzowania tego filmu na tym zaściankowym portalu jest czymś niestosownym.

Koszulka z napisem pros ty tuc ja
4 lata
- 16 5
Twoja opinia

Zmień treść

Już sam fakt recenzowania tego filmu na tym zaściankowym portalu jest czymś niestosownym.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-07-27 09:02
  
  (1)
  
  Skoro jest taki zaściankowy to czemu tu wchodzisz?
  
  4 lata
  - 3 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Skoro jest taki zaściankowy to czemu tu wchodzisz?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2019-07-27 14:32
    
    aby oddani fani tegoż portalu mogli komentować czyjeś komentarze.
    
    4 lata
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    aby oddani fani tegoż portalu mogli komentować czyjeś komentarze.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-27 02:31

wyża nota dzieł Marvela które wychodzą raz na kilka miesc niż nowy film Jarmuscha - za 3 tyg premiera nowego filmu Tarantino

strach się bać oceny

4 lata
- 14 1
Twoja opinia

Zmień treść

wyża nota dzieł Marvela które wychodzą raz na kilka miesc niż nowy film Jarmuscha - za 3 tyg premiera nowego filmu Tarantino strach się bać oceny
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-27 05:41

Jarmuscha sie oglodalo.. (2)

w 80S poprawiło kawa i papierosami i droga samuraja niestety wszystko co nastąpiło jest coraz gorsze a ten film jest tego kwintesencja ....

4 lata
- 9 2
Twoja opinia

Zmień treść

w 80S poprawiło kawa i papierosami i droga samuraja niestety wszystko co nastąpiło jest coraz gorsze a ten film jest tego kwintesencja ....
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-07-27 15:27
  
  Nie no chłopa już pogięło ...
  
  To się nadaje dla wielbicieli kina B i C klasy które tez ma swój urok...takie mordercze donaty np....
  
  4 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To się nadaje dla wielbicieli kina B i C klasy które tez ma swój urok...takie mordercze donaty np....
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-07-27 15:33
  
  I tak oto tez jarmuż dołożył się do duraczenia ....
  
  4 lata
  - 0 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-27 06:37

Używanie słowa deklaratywny jako kalki z angielskiego uchodzi przy "językach deklaratywnych", natomiast w tekście bardziej humanistycznym należałoby odróżniać znaczenie w języku polskim i angielskie declarative. Coś jak ze słynnym realize - prawie jak po polsku ;)

4 lata
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

Używanie słowa deklaratywny jako kalki z angielskiego uchodzi przy "językach deklaratywnych", natomiast w tekście bardziej humanistycznym należałoby odróżniać znaczenie w języku polskim i angielskie declarative. Coś jak ze słynnym realize - prawie jak po polsku ;)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-27 18:05

Co oni mają z tymi podwójnymi filmami?

Zombieland 2 i to heh

gazag
4 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Zombieland 2 i to heh
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-28 11:56

Znowu zombie

Kto taki badziew ogląda , jest tyle dobrych nieanglojęzycznych i niedocenianych produkcji

4 lata
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

Kto taki badziew ogląda , jest tyle dobrych nieanglojęzycznych i niedocenianych produkcji
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-28 21:21

"Przed zombiakami nie warto się barykadować" czy jednak "zabarykadować się przed wygłodniałym Iggym Popem"? Oto jest pytanie.

W jaki sposób jarmuż ze świeżym mięsem może powalać bądź nie powalać "prezentacją"? Jakiż wspaniały "unikalny styl" autora recenzji - nie został "zanieczyszczony" ani poprawnym użyciem pojęć ani logiką wypowiedzi.

A
4 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

W jaki sposób jarmuż ze świeżym mięsem może powalać bądź nie powalać "prezentacją"? Jakiż wspaniały "unikalny styl" autora recenzji - nie został "zanieczyszczony" ani poprawnym użyciem pojęć ani logiką wypowiedzi.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-07-29 11:20

(2)

Pan Tomasz nie zrozumial filmu... Pewnie jak i 95% polakow..

4 lata
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

Pan Tomasz nie zrozumial filmu... Pewnie jak i 95% polakow..
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-07-29 18:35
  
  dokładnie tak! (1)
  
  wszystko wyjaśnia opinia jednego z recenzentów z Filmwebu:
  Drwi sobie z nas
  autor: mrpablo7 godzin temuocenił(a) ten film na: 3
  Jarmusch specjalnie zrobił g*wniany film, a teraz się śmieje mówiąc "zrobiłem g*wniany film, a wy i tak zapłacicie za jego obejrzenie". Pokazując tym na co w dzisiejszych czasach może sobie pozwolić rozpoznawalna marka.
  
  Zygmunt K.
  4 lata
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  wszystko wyjaśnia opinia jednego z recenzentów z Filmwebu: Drwi sobie z nas autor: mrpablo7 godzin temuocenił(a) ten film na: 3 Jarmusch specjalnie zrobił g*wniany film, a teraz się śmieje mówiąc "zrobiłem g*wniany film, a wy i tak zapłacicie za jego obejrzenie". Pokazując tym na co w dzisiejszych czasach może sobie pozwolić rozpoznawalna marka.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2019-07-30 10:02
    
    Bo taka publika jest i jak się kreci
    
    Szybciej głupiej i wściekłej + truposze i komiksy to jeszcze najlepiej w 3D no i żeby głośno i kolorowo plastikowo....
    
    4 lata
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Szybciej głupiej i wściekłej + truposze i komiksy to jeszcze najlepiej w 3D no i żeby głośno i kolorowo plastikowo....
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-08-01 23:05

To wszystko się źle skończy...

Film jest fajny. Jest w nim coś takiego znanego, swojskiego, ale też coś oryginalnego. Nie chciało mi się rozstawać z tymi postaciami... Będę tęsknić za nimi i za tym miasteczkiem. Coffee, coffee...

Lamika
4 lata
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Film jest fajny. Jest w nim coś takiego znanego, swojskiego, ale też coś oryginalnego. Nie chciało mi się rozstawać z tymi postaciami... Będę tęsknić za nimi i za tym miasteczkiem. Coffee, coffee...
Regulamin dodawania opinii