Dyrygent nie tylko pomaga wykonać zapis partyturowy wszystkim muzykom, bo przede wszystkim jest kimś, kto pomaga utwór zrozumieć i przeżyć - mówi Rafał Kłoczko, dyrygent, kompozytor i pianista, założyciel Orkiestry TUTTA FORZA i dyrygent opery "Eros i Psyche" Ludomira Różyckiego, która 12 września zainauguruje nowy sezon w Operze Bałtyckiej.
Nie interesowała mnie opera, bo miałem przed oczami jej stereotypową wizję - z kobietą w stroju wikinga, grającą 16-letnią dziewicę umierającą na suchoty przez kilkanaście minut. Nie rozumiałem jej istoty, czyli wielopłaszczyznowości i piękna.Najpierw była kompozycja. Magdalena Cynk już w szkole muzycznej zachęcała mnie, bym komponował. Prowadziła dodatkowy przedmiot - propedeutykę kompozycji, a także organizowała szereg koncertów kompozytorskich. W końcu napisałem swój pierwszy utwór, który wygrał wewnątrzszkolny konkurs. Komponowałem więc dalej, coraz częściej pojawiały się nagrody i wyróżnienia w różnych konkursach. W pewnym momencie obok kompozycji pojawił się też carillon. Z czasem zainteresowała mnie muzyka wokalna, a konkretniej pieśń, która okazała się gatunkiem, w którym potrafiłem się spełnić. Nadal jednak nie interesowała mnie opera, którą wówczas uważałem za nudną i sztuczną, bo miałem przed oczami jej stereotypową wizję - z kobietą w stroju wikinga, grającą 16-letnią dziewicę umierającą na suchoty przez kilkanaście minut. Teraz wiem, dlaczego nie interesował mnie ten gatunek - nie rozumiałem jego istoty, czyli wielopłaszczyznowości i piękna.
W zawodzie dyrygenta szczególnie fascynuje mnie ciągłe poszukiwanie, reinterpretowanie i przeżywanie na nowo tych samych dzieł. Emocje zawarte w partyturze przekazujemy odbiorcom.Można odnaleźć prostą analogię: dyrygent jest jak reżyser, który bazuje na scenariuszu - partyturze. Zespół złożony nawet z najwspanialszych aktorów, z których każdy jest profesjonalistą w swoim fachu, nie stworzy czegoś wartościowego, jeśli nie będzie osoby, która połączy te talenty spójną wizją. W przełożeniu na pracę dyrygenta jest to poszukiwanie prawdy w utworze, tego, co kompozytor chciał nam przekazać. Niekiedy jest to też przełożenie dawnych kompozycji, ich reinterpretacja na wrażliwość współczesnego słuchacza.
Powód wyboru pierwszej prowadzonej przeze mnie opery - "Verbum Nobile" - był prozaiczny - była to jedyna dostępna wówczas w pobliskiej księgarni partytura.Po "Verbum Nobile" padło na operę "Aleko" Rachmaninowa, z której znałem wcześniej tylko przepiękną Cavatinę. Tytuł ten, który wówczas nie pojawił się na polskich scenach ponad pół wieku, był bardzo kuszący. Uważam, że warto poszukiwać zapomnianych dzieł, interpretować je od nowa, ponieważ nie zachowało się wiele (czasem nie ma ich wcale) nagrań tych tytułów. Zaraz po Moniuszce zacząłem chłonąć Pucciniego, mojego operowego mistrza. I tak, współpracując z Fundacją TUTTI, doprowadziliśmy do zaprezentowania w Gdańsku pierwszego dzieła "króla opery" - "Le Villi". Łukasz Lewczak z Fundacji poświęcił masę czasu i energii, by rok później gdańska publiczność zobaczyła jeszcze trzy kolejne tytuły: "Gianni Schicchi", "Płaszcz" i zachwycająca mnie szczególnie "Suor Angelica". Uwiodła mnie też "Francesca da Rimini", która dotychczas nigdy nie pojawiła się w Polsce. To było dla mnie wręcz niemożliwe, by dzieło tak bardzo nasycone emocjami, tak wspaniałe, pozostało nadal zapomniane. Chęć wyciągnięcia tej partytury na światło dzienne była ogromna i w końcu się udało.
Od jakiegoś czasu stosuję system kolorów, więc moja partytura często wygląda zabawnie. Wszystkie kolory coś oznaczają - patrząc na każdą ze stron, od razu wiem co i jak.Po "Verbum Nobile" i "Aleko" wyklarowała się grupa osób, na które zawsze mogę liczyć i z którą grałem już wiele razy. Później pojawiła się współpraca z Fundacją TUTTI, przy której obecnie orkiestra TUTTA FORZA działa. Zdarzają się koncerty na skład kameralny, jak i wielki symfoniczny. Trzon zespołu zawsze jest ten sam i mam do niego pełne zaufanie. Nazwa zespołu wynikła z faktu, że wiele razy używałem terminu "tutta forza" (wł. "z pełną siłą"), ponieważ niejednokrotnie przy kulminacjach ponosiła mnie energia. A z Cappellą Gedanensis współpracuję od ponad roku. Zaczęło się od wspólnego zaprezentowania "Orfeusza i Eurydyki" Glucka w Centrum św. Jana, by przerodziło się to w dalszą współpracę. Uwielbiam ten zespół nie tylko za ogromny profesjonalizm, ale przede wszystkim za atmosferę, która sprawia, że każda próba z tymi artystami jest nie tylko ciężką pracą, ale i przyjemnością. Dlatego cieszy mnie fakt, że w sezonie 2015/2016 jestem ich kompozytorem-rezydentem (program Instytutu Muzyki i Tańca), więc poza prowadzeniem dzieł wielkich twórców będę miał okazję zaprezentować trójmiejskiej publiczności swoje własne dzieła w doskonałym wykonaniu.
Na tym polega właśnie magia muzyki: obcujemy z czymś niezwykłym, nieokreślonym, co nas wzbogaca. To dzięki tej najpiękniejszej ze sztuk możemy uczyć się samych siebie, odkrywać coś ciągle na nowo.Jeśli tak, to na pewno jeszcze nie teraz. Zajmując się dyrygenturą, chcąc nie chcąc komponowanie musiało zejść na dalszy plan. W koncertach kompozytorskich nadal biorę udział, w konkursach - praktycznie przestałem. Bardzo dobrze czuję się w postromantycznym języku, w którym się wypowiadam jako twórca. Z uwagi na aktywną pracę dyrygencką proces dojrzewania jako kompozytor bardzo zwolnił. Skomponowałem prawie sto pieśni, kilka kantat, mszy, koncertów i miniatur instrumentalnych, czy muzyki do spektakli teatralnych. Teraz pracuję nad pasją, co będzie dla mnie prawdziwym sprawdzianem, czy sprawdzę się jako dramaturg. Jest jednak tyle pięknych dzieł operowych i symfonicznych, które chciałbym poprowadzić, że pisanie własnych nie pociąga mnie już tak bardzo. Fascynuje mnie możliwość poszukiwania, interpretowania tego, co mówili nam wielcy twórcy i opowiadanie ich historii innym. Na tym polega właśnie magia muzyki: obcujemy z czymś niezwykłym, nieokreślonym, co nas wzbogaca. To dzięki tej najpiękniejszej ze sztuk możemy uczyć się samych siebie, odkrywać coś ciągle na nowo. Poza tym - po prostu czuję się absolutnie szczęśliwy, kiedy dyryguję i pracuję z ludźmi, a ponieważ szczęściem można zarażać innych - myślę, że warto, bym robił to dalej.
2015-08-25 07:54
Pan Rafał Kłoczko jest również dyrektorem artystycznym i dyrygentem Gdyńskiej Orkiestry Symfonicznej. Dlaczego o tym nie wspomina? Bo wstyd wspominać o czymś, na co nie ma złotówki finansowania z budżetu miasta pomimo członu gdyńska w nazwie. Zakompleksieni działacze gdyńskiej kultury nie potrafią nic z tym zrobić, bo jest to im to kompletne nie na rękę przy braku pomysłu na sprawy kultury wysokiej. Nie ma więc co się dziwić, że społeczna orkiestra, działająca już chyba z 70 lat, składająca się z mieszkańców Gdyni, nie zagrała od ponad roku żadnego koncertu w swoim macierzystym mieście.
2015-08-25 09:53
Gdyby pan Rafał wspomniał o tym fakcie w wywiadzie może by się coś ruszyło
Wstydzi się orkiestry gdyńskiej! Szkoda
2015-08-25 09:58
z tego, co się orientuję - Pan Rafał nie jest już dyrektorem Gdyńskiej Orkiestry, to chyba więc zrozumiałe, że o tym nie mówi? albo mam jakieś inne informacje...
2015-08-25 15:54
Wspominał już w niejednym wywiadzie i jak widać nic się nie ruszyło. A dlaczego się nie ruszyło? Bo pewne od kultury mają wszystko w d..... Monika nic nie wiedziałem o tym, że już nie jest. Ale jeżeli jest to prawda to wielka szkoda dla tego zespołu, bo taki dyrygent, z takimi umiejętnościami, mający chęć pracy z pasjonatami a nie tylko z zawodowcami, trafia się raz na 70 lat. A w Gdyni dalej będziemy się bawić w Sylwestra, a nie na koncercie noworocznym, na którym miałem okazję być i który zresztą wspomniany Pan Rafał z sukcesem prowadził.
2015-08-26 10:22
skoro faktu, że orkiestra miała takiego dyrygenta, zupełnie nikt z włodarzy Gdyni nie docenił przez 4 lata???
2015-08-26 16:50
nie docenili, bo doceniali Marylkę i Krzysia zimą, w parostatku na skwerze :)
2015-08-26 10:20
i zapewne dlatego o tym nie wspomniał. Poza tym nigdy się orkiestry nie wstydził ani nadal nie wstydzi o czym można się przekonać zaglądając na jego stronę internetową i czytając CV. Każdy koncert z GOS widnieje w spisie jego dokonań. Angażował też do współpracy z GOS wielu swoich przyjaciół, wspaniałych muzyków i wokalistów, czego się robić, jak widać, też nie wstydził. Był on raczej tym, który o poziom i jakość koncertów dbał w najmniejszych szczegółach na czym orkiestra bardzo zyskała.
Wstydem jest tylko to co zrobiło miasto z tą orkiestrą. Wstydem jest to, że mając taką orkiestrę z takim dyrygentem, nie wsparli na ten rok GOS ani złotówką.
2015-08-25 09:12
Jest wybitnie zdolnym dyrygentem o czym mialam okazję osobiście się przekonać. Życzę powodzenia i dalszych sukcesów!
2015-08-25 15:53
skończył się na czarnej płycie.
A tak serio jest genialny
2015-08-25 20:17
Gratulacje maestro
2015-08-25 21:49
Kto to jest?
2015-08-26 08:41
wybieram się między 12-16.09 do Opery Bałtyckiej. Już się cieszę
2015-08-26 15:16
byłem w zeszłym roku na spektaklach w centrum swiętego jana, gdzie - to ciekawe - wszystkimi dyrygował pan Rafał! Mozart, Gluck i mój ukochany Rachmaninow. To niesamowite, że taki młody człowieek potrafi poprawdzić świetnie tytuly utrzymane w róznych stylach niemal tydzień po tygodniu! brawo, brawo, brawo! Panie Rafale - a kiedy następny Puccini!?
2015-08-27 08:46
Rafał Kłoczko jest inteligentnym, sympatycznym i skorym do działania młodym człowiekiem. Jednakże jest też słabym technicznie dyrygentem, nie czuje pulsu muzycznego, kiepsko słyszy oraz nie ma charyzmy.
W Polsce to wystarczy do zrobienia kariery, gdyż ludzie w urzędach przyznający granty na kulturę, mają z muzyką wspólnego tyle co piernik z wiatrakiem. A Ci naprawdę świetni już wyjechali, bo u nas w kraju liczy się aktualnie jedynie umiejętność pozyskiwania funduszy, a nie umiejętność w swojej sztuce. Smutne to...
2015-08-27 15:26
trudno nie kryć zaskoczenia czytając post od poprzedzającego mnie komentatora... rozwój umiejętności Rafała śledzę od dłuższego już czasu (miałem okazję z nim współpracować jako muzyk orkiestrowy) i widzę wyraźnie, jak staje się coraz dojrzalszym i reprezentującym coraz lepsze umiejętności dyrygentem. A pozyskiwanie funduszy... wystarczy wejść na stronę internetową Rafała by zobaczyć, że ilość koncertów, które on współorganizuje to malutki odsetek w zestawieniu z tymi, na które zostaje zaproszony. Gdyby nie miał techniki, charyzmy, poczucia pulsu i innych problemów, o których wspomina mój poprzednik - nie mógłby raczej liczyć na kolejne zaproszenia, bo jego koncerty i spektakle byłyby zwyczajną klapą, a tak nie jest. Poza tym... orientując się wystarczająco w jego dokonaniach wiem, że za granicą, a dokładniej w Londynie był finalistą międzynarodowego konkursu dyrygenckiego, a i wcześniej miewał inne sukcesy na tym polu. Może warto cieszyć się, że mamy u siebie kogoś tak zdolnego, a nie promować tak popularne teraz "hejterstwo" i kontynuować tradycję "polskiego piekiełka"...
2015-08-27 16:23
gdański instrumentalista ma racje! wyjął mi to z ust, a nawet klawiatury :) brawo nasz dyrygent!!!
2015-08-31 12:58
Dostrzegany na zagranicznych konkursach (nie tylko w Londynie), zapraszany do prowadzenia koncertów w Polsce w różnych ośrodkach (nie tylko Trójmiasto, m.in. Warszawa, Toruń, Koszalin, Słupsk), żeby nie zapomnieć o wielkim wyróżnieniu jakim jest przygotowanie i prowadzenie spektakli "Eros i Psyche", które inaugurują sezon artystyczny w Gdańsku. Czy rzeczywiście te sukcesy byłyby udziałem osoby pozbawionej techniki, charyzmy i słuchu? Z powyższą krytyką podważającą umiejętności Rafała Kłoczko spotykam się rzeczywiście nie po raz pierwszy - było mi nawet żal tego przemiłego studenta pierwszego roku dyrygentury, który za bardzo nie wiedział co zrobić z batutą, a marzył o wielkiej operze. Nierealne marzenie stało się rzeczywistym celem, do którego ten młody człowiek konsekwentnie dąży wszechstronnym rozwojem wiedzy, warsztatu i wrażliwości muzycznej. Odbywa się to nie tylko w trakcie asystentur i kursów mistrzowskich, ale przede wszystkim podczas setek godzin spędzonych na próbach z najróżniejszymi składami wykonawczymi. Smutną prawdą jest to, że tak łatwo wyrabiamy sobie o kimś zdanie i nie dopuszczamy myśli, że ten ktoś mógłby się zmienić - rozwinąć. Wszelkim niedowiarkom i krytykom Rafała Kłoczko polecam gorąco wizytę w Operze Bałtyckiej w nadchodzących dniach. Warto czasem zaktualizować własny osąd i jeśli już cokolwiek krytykować, to aktualne mankamenty (choć przyznaję, że znalezienie takowych byłoby co najmniej trudne). No ale nie da się ukryć, że dużo łatwiej powtarzać wytarte epitety z czasów studenckich. Smutne to...
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Filmy
W którym roku odbyła się pierwsza polska edycja zawodów Red Bull Air Race?
