Badania nad nowotworami oraz nowymi technologiami kwantowymi to wyzwania, jakie podejmą trzy międzynarodowe centra naukowe - dwa z nich powstaną na gdańskich uczelniach, jeden w Warszawie. Program powstanie dzięki środkom w łącznej wysokości ponad 109 mln zł, przekazanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB).
Gdański Uniwersytet Medyczny i Uniwersytet w Uppsali w Szwecji otrzymają blisko 40 mln zł na utworzenie nowego ośrodka naukowego specjalizującego się w badaniach nad nieprawdłowościami genetycznymi nabytymi w ciągu życia jako czynnikami ryzyka nowotworów i innych chorób.
- Jesteśmy dumni z tego wyróżnienia. To duży sukces Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i szansa na stworzenie silnej jednostki rozpoznawalnej na arenie międzynarodowej - mówi prof. Marcin Gruchała, rektor GUMed. - Utworzenie w GUMed Międzynarodowej Agendy Badawczej jest potwierdzeniem tego, że nasza uczelnia jest miejscem do prowadzenia wysokospecjalistycznych badań na najwyższym poziomie - dodaje.Pozyskane środki pozwolą również na utworzenie pięciu specjalistycznych grup badawczych. Finansowanie przyznano na 5 lat.
Liderami projektu są dr hab. Arkadiusz Piotrowski, prof. nadzw. z Katedry i Zakładu Biologii i Botaniki Farmaceutycznej GUMed oraz prof. dr Jan Dumański z Wydziału Immunologii, Genetyki i Patologii Uniwersytetu w Uppsali.
- Międzynarodowa Agenda Badawcza, poprzez efekt skali, pozwala na realizację dużych, reprezentatywnych badań - wyjaśnia dr hab. Arkadiusz Piotrowski, prof. nadzw. GUMed. - Dzięki współpracy z doświadczoną instytucją zagraniczną uzyskamy wsparcie w komercjalizacji wyników oraz wdrożymy efektywne standardy zarządzania projektami - dodaje.Choć nowotwory u ludzi mogą się rozwijać na tle wrodzonych predyspozycji genetycznych, stanowią one zaledwie kilka procent wszystkich zachorowań. Tymczasem o dziedziczonych mutacjach, predysponujących do rozwoju różnych typów raka, współczesna nauka wie już całkiem sporo, a znacznie mniej poznane są - występujące znacznie częściej - nieprawidłowości genetyczne nabywane w ciągu życia człowieka, także skutkujące kancerogenezą.
W pierwszych latach działania ośrodka naukowcy będą zajmować się przede wszystkim znaczeniem mutacji w rozwoju raka piersi u kobiet, raka prostaty u mężczyzn, raka okrężnicy i pęcherza u obu płci, a także choroby Alzheimera u mężczyzn w związku z występującą u nich utratą chromosomu Y. Będą próbowali zidentyfikować konkretne mutacje, najbardziej istotne z punktu widzenia podatności na te choroby.
Wymaga to zgromadzenia kilku tysięcy próbek klinicznych, pobranych od pacjentów z różnymi typami nowotworów i w różnych stadiach zaawansowania choroby. Wszystkie próbki zostaną zgromadzone w Centralnym Banku Tkanek i Materiału Genetycznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Następnie naukowcy przeprowadzą szereg zaawansowanych analiz genetycznych i molekularnych, aby określić rodzaj, mechanizm i częstość występowania w nich mutacji. Badania te mogą doprowadzić do znalezienia nowych biomarkerów czynników ryzyka raka. Nowe biomarkery mogą zostać następnie opatentowane i stać się podstawą testów diagnostycznych, a także nowych terapii.
Oswajanie kwantów na Uniwersytecie Gdańskim
Międzynarodowe Centrum Teorii Technologii Kwantowych to nazwa ośrodka, który powstanie we współpracy z
Uniwersytetem Gdańskim. Będzie to już drugi projekt realizowany na tym uniwersytecie dzięki finansowaniu pozyskanemu ze środków z programu MAB. Założycielem i dyrektorem nowego ośrodka będzie prof. Marek Żukowski, a współzałożycielem i liderem jednej z grup naukowych pracującej w jego ramach - prof. Paweł Horodecki. Prace badawcze, na które przyznano prawie 35 mln zł na okres 5 lat, będą dotyczyć praktycznych zastosowań technologii kwantowych. W ośrodku będą prowadzone m.in. prace koncepcyjne dotyczące komputerów kwantowych.
- Polska ma ogromny potencjał naukowy w dziedzinie mechaniki kwantowej. Potrzebujmy jednak nowych placówek badawczych, skupiających się na technologiach kwantowych, dysponujących odpowiednimi funduszami i zdolnych zatrudnić najlepszych międzynarodowych specjalistów. Taką właśnie placówką będzie nasze Centrum ‒ stwierdza prof. Marek Żukowski. Partnerem zagranicznym ośrodka będzie Instytut Optyki Kwantowej i Informatyki Kwantowej (IQOQI) Austriackiej Akademii Nauk w Wiedniu, jeden z najlepszych ośrodków naukowych w tej dziedzinie na świecie. Otrzymane w programie MAB środki pozwolą na sfinansowanie prac sześciu grup badawczych.
... i na Uniwersytecie Warszawskim
Technologiom kwantowym poświęcony jest także drugi projekt, który został wyłoniony w trzecim konkursie w programie MAB. Jego autorem jest prof. Konrad Banaszek, który we współpracy z Uniwersytetem w Oksfordzie będzie tworzył w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego centrum badawcze koncentrujące się na pracach dotyczących kwantowych technologii optycznych. W tworzonym ośrodku ma działać sześć grup badawczych. Projekt uzyskał finansowanie wysokości prawie 35 mln zł na 5 lat.
Siedem projektów badawczych za 262 mln zł
Program Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) jest realizowany przez FNP od listopada 2015 r. ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR). Program ma umożliwić powstanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków naukowych, prowadzących konkurencyjne w skali światowej badania naukowe.
W rozstrzygniętych dotąd konkursach (łącznie z bieżącą edycją) finansowanie w wysokości 262 mln zł przyznano siedmiu projektom badawczym: cztery z nich realizowane są w Warszawie, a trzy w Gdańsku.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy