• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Opieka nad chorym członkiem rodziny

11 marca 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 
Jeżeli konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny powstała po rozpoczęciu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, to nie przerywa ona biegu tego urlopu. Jeżeli konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny powstała po rozpoczęciu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, to nie przerywa ona biegu tego urlopu.

Pracownikowi przysługuje możliwość wzięcia urlopu z tytułu opieki nad chorym członkiem rodziny, a także do zasiłku. Co jednak, gdy zmuszeni jesteśmy zaopiekować się bliską osobą w czasie, gdy umówiliśmy już termin urlopu wypoczynkowego? Czy można z niego zrezygnować na rzecz opieki nad członkiem rodziny?


Jestem jedynaczką. Mieszkam z matką (90 lat), która jest po udarze mózgu i złamaniu biodra. Jestem jej jedynym opiekunem. Matka była chora, pojawiły się objawy otępienia starczego - wymagała opieki. Nie chcąc robić problemów w pracy, chciałam ustalić leczenie psychiatryczne w czasie urlopu, który mi dał zakład pracy. Jest to urlop przymusowy z powodu zastoju w firmie. W drugi dzień urlopu dostarczyłam L4 z powodu opieki nad matką, w biurze kazali mi wypełnić druki do ZUS. Po spełnieniu warunków myślałam, że dostanę tę opiekę. Po trzech tygodniach, gdy przyszłam do pracy, dowiedziałam się, że nie mam tej opieki, bo dyrektor nie uznał mi L4 i opieki nad matką. Tłumaczyli to tym, że po wypełnionej karcie urlopowej w czasie urlopu... wzięłam L4. Jak mam postąpić w przyszłości, by tę opiekę dostać i dyrektor mi jej nie odrzucił.

Na pytanie odpowiada Andrzej Fortuna - radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna.
Andrzej Fortuna, radca prawny Andrzej Fortuna, radca prawny

Na wstępie należy zauważyć, iż nie powinna być akceptowana sytuacja, w której pracodawca, z przyczyn leżących po jego stronie, niejako przymusza pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w terminie wskazanym przez pracodawcę. Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika i poza wyjątkami określonymi w przepisach prawa (urlop w okresie wypowiedzenia umowy o pracę) lub skrajnymi sytuacjami (np. pracownik uchyla się od złożenia wniosku o udzielenie urlopu, a mija określony przepisami prawa termin jego udzielenia), pracodawca nie może narzucić pracownikowi konkretnego terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Urlop powinien zostać udzielony w terminie określonym w planie urlopów, który ustala pracodawca na podstawie wniosków pracowników i przy uwzględnieniu konieczności zapewnienia normalnego toku pracy. W przypadku gdy pracodawca nie sporządza planu urlopów - urlopu udziela się w terminie ustalonym w porozumieniu z pracownikiem (art. 163 kodeksu pracy).

Natomiast konsekwencje sytuacji, w których pracownik nie może świadczyć pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, gdy był gotowy do jej wykonywania - obciążają pracodawcę. W tej sytuacji pracownikowi należy się wynagrodzenie, nawet jeśli nie wykonywał pracy.

Nie jest jednak co do zasady wykluczone objęcie planem urlopu czy porozumieniem stron stosunku pracy (choćby poprzez złożenie wniosku urlopowego zaakceptowanego przez pracodawcę) wykorzystania urlopu w czasie, w którym w zakładzie pracy nastąpił jakikolwiek "zastój".

Odnosząc się już konkretnie do zadanego pytania, trzeba wskazać, iż skutki zbiegu terminu urlopu wypoczynkowego oraz niemożności świadczenia pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny zależeć będą od tego, które z tych zdarzeń nastąpiło wcześniej - innymi słowy - czy najpierw rozpoczął się urlop pracownika, czy też najpierw zachorowała bliska mu osoba (przy czym chodzi tutaj de facto o datę zawartą w zaświadczeniu lekarskim).

Czy korzystasz z prawa do urlopu na opiekę?


Zgodnie z art. 165 kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do trzech miesięcy czy urlopu wychowawczego. Wprawdzie w katalogu przyczyn uzasadniających przesunięcie terminu rozpoczęcia urlopu nie zostało konkretnie wskazane zwolnienie w celu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, to jednak użycie w treści przepisu zwrotu "w szczególności" oznacza, że jest to katalog otwarty i również w innych przypadkach usprawiedliwionej nieobecności w pracy nie będzie możliwe jednoczesne rozpoczęcie wykorzystywania urlopu wypoczynkowego.

Pojęcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy zostało określone w § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Zgodnie z tym przepisem, przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ww. ustawy i następne) wskazują, że do takich zdarzeń zalicza się również niemożność świadczenia pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.

Zgodnie z powyższym, jeżeli niemożność świadczenia pracy związana ze sprawowaniem opieki nad chorym członkiem rodziny poprzedzi rozpoczęcie ustalonego terminu urlopu wypoczynkowego, urlop nie rozpoczyna się, a pracodawca ma obowiązek udzielić go w innym terminie.

Odmiennie natomiast należy oceniać sytuację, w której omawiany rodzaj niemożności świadczenia pracy powstał w trakcie wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Jak stanowi art. 166 kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym tę część urlopu, która była niewykorzystana z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do trzech miesięcy lub urlopu macierzyńskiego. Jak widać, w przeciwieństwie do przepisu art. 165, w treści art. 166 kodeksu pracy ustawodawca nie zamieścił zwrotu "w szczególności". Powyższe świadczy o tym, że tylko w przypadkach enumeratywnie wskazanych w treści przepisu, powstanie przyczyny usprawiedliwiającej nieobecność w pracy w trakcie wykorzystywania urlopu wypoczynkowego będzie skutkowało możliwością wykorzystania tego urlopu w innym terminie. Zatem przepis nie obejmuje swym zakresem nieobecności spowodowanej opieką nad chorym członkiem rodziny.

Mając powyższe na uwadze, jeżeli konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny powstała po rozpoczęciu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, to nie przerywa ona biegu tego urlopu.

Z kolei z uwagi na to, że w trakcie urlopu wypoczynkowego pracownik zachowuje prawo do otrzymywania wynagrodzenia za pracę - za taki okres nie będzie już przysługiwał pracownikowi zasiłek opiekuńczy (art. 12 ust. 1 w zw. z art. 35 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Niewystąpienie automatycznego skutku w postaci przerwania urlopu nie oznacza jednak, że urlop nie może zostać przerwany na innej podstawie. Zgodnie z art. 164 § 1 kodeksu pracy, przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Komentatorzy wskazują, że ważne przyczyny uzasadniające przerwanie urlopu to np. choroba członka rodziny pracownika oraz nieuzyskanie w tym samym terminie urlopu przez współmałżonka pracownika.

Zauważyć jednak należy, iż decyzja w kwestii przesunięcia terminu urlopu na tej podstawie należy ostatecznie do pracodawcy. To on rozpoznaje wniosek pracownika i dokonuje oceny, czy podana przez pracownika przyczyna stanowi okoliczność "ważną" w rozumieniu ww. przepisu. W literaturze pojawiają się jednak poglądy, że odmowa przesunięcia terminu urlopu w sytuacji, gdy spełnione są warunki określone w art. 164 § 1 kodeksu pracy może być uznana za naruszenie przez pracodawcę przepisów prawa, uzasadniające wystąpienie przez pracownika z roszczeniem o udzielenie urlopu w innym terminie (red. A. Sobczyk, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2017).

Z uwagi jednak na to, że z zadanego pytania nie wynika, żeby w sprawie został złożony wniosek o przesunięcie terminu urlopu, ocena, czy pracodawca miał obowiązek potraktować zachowanie czytelniczki jako dorozumiane złożenie wniosku o przesunięcie terminu urlopu wymagałoby poznania dodatkowych szczegółów sprawy.

W przyszłości zatem, w sytuacji, gdy konieczność sprawowania opieki nad członkiem rodziny powstała już po rozpoczęciu wypoczynku - pracownik powinien złożyć pracodawcy (najlepiej pisemnie i z powołaniem się na art. 164 § 1 kodeksu pracy) wniosek o przesunięcie urlopu z wykazaniem zaistniałej przyczyny uzasadniającej przełożenie urlopu na inny termin. Pracodawca jednak, co do zasady, nie jest związany takim wnioskiem.

Kancelaria Radcy Prawnego Fortuna

Opinie (16) 2 zablokowane

  • Powiedzcie jakie prawa w tym temacie ma osoba fizyczna prowadząca działalnść? (1)

    • 13 3

    • żadnych praw

      tylko obowiązek opłacania zus na darmozjadów związkowych którzy żądają coraz wyższych płac tzw minimalnych

      • 33 5

  • Pani powinna zgłosić się do inspekcji pracy skoro otrzymała urlop bez wcześniejszych ustaleń z pracodawcą.

    • 13 2

  • Porada

    Najlepiej byłoby dla Pani zgłoszenie tej sytuacji do Inspekcji Pracy. Naprawdę oni pomagają.

    • 14 6

  • po ludzku (1)

    I znowu wszystko językiem praw niczym jakby nie można było napisać po prostu dla ludzi

    • 31 6

    • Tak specjalnie, by mógł słono ściągnąć kasę za te jedną poradę na portalu.

      • 6 3

  • zamiast czytac te .... (3)

    lepi uspić i po opiekach...

    • 1 28

    • madein helland

      • 3 1

    • ale to niezbyt mondre

      • 0 1

    • nie każdy tak myśli o sobie i braku szacunku do siebie samego

      nie każdy tak myśli o sobie i braku szacunku do siebie samego

      • 1 0

  • prawo a życie (2)

    Wypowiedz prawnika -masło maślane , a życie życiem. Ja straciłam ukochaną osobę ,trafiła do szpitala na 33 godziny ,odeszła wyrzucam sobie że tak się stało . W szpitalach 90 letnich ludzi tak upokarzają że szkoda pisać , a te 14 dni opieki powyżej 80 lat to kropelka trzeba się posiłkować urlopem.

    • 3 0

    • trzeba oszczędzać za młodu, by w razie choroby rodzica lub swojej, mieć na płatną opiekę (1)

      • 0 2

      • Ciekawe z czego? Z 2000 zł brutto?

        • 0 0

  • Panie Fortuna, już lepiej niż ostatnio

    Ładnie podsumowane na końcu.

    A tak swoja drogą to urlop jest 100% płatny a L4 tylko 80% więc chyba się bardziej opłaca brać urlop jak jest a w drugiej kolejności zwolnienie lekarskie oO

    • 2 2

  • opieki nad członkiem rodziny 14 dni w roku! (1)

    jeżeli potrzebna jest stała opieka to i urlopu nie wystarczy ,potem najwyżej bezpłatny
    jedynie kogo stać posiłkuje się płatna pomocą, reszta .....

    • 0 0

    • Są organizacje, które opiekują sie chorymi w ich domu (np. Agencja Służby Społecznej). I uwaga! Biednymi też się opiekują i nie trzeba mieć milionów na koncie aby skorzystać z ich pomocy. Pracować trzeba, bo nikt się nie zwolni z pracy, ponieważ żyć i jeść za coś trzeba.

      • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Pracodawcy w Trójmieście

Forum

Najczęściej czytane