• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Rocznica Powstania Warszawskiego

alp., (TOC)
1 sierpnia 2002 (artykuł sprzed 21 lat) 
Powstanie Warszawskie było niewątpliwie jedną z najchlubniejszych kart walki z niemieckim okupantem. Kosztowało życie wielu powstańców. - Pokazało jednak, że nie można nas ujarzmić - mówi dziś z dumą ówczesna sanitariuszka, Jadwiga Budyta.

Wielu powstańców warszawskich mieszka obecnie w Gdańsku. Tak właśnie jak pani Jadwiga, która wtedy, na parę dni przed godziną "W" zgłosiła się do szpitala na ul. Kopernika w Warszawie. Tam bowiem gromadziła się jedna z grup powstańczych. Powstanie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godz. 17, ale już rano słychać było pierwsze strzały na Woli. Z potyczki do szpitala zaczęto zwozić rannych. To był początek - wspomina pani Budyta. Jeszcze życie toczyło się prawie normalnie, choć około 14, kiedy szła pieszo do domu, widać było niecodzienny ruch, jakiś niepokój trudny do opisania. Zamykano sklepy, na ulicy widać było śpieszących gdzieś młodych mężczyzn. Kiedy po południu wróciła do szpitala, rannych zaczęło przybywać. Zwożono ich dosłownie zewsząd.

Sama przez cały czas pracowała w szpitalu, za to przyjaciółka Jadwiga Bajdecka, także sanitariuszka, znajdowała się bezpośrednio w ogniu walk. To ona pod ostrzałem znosiła rannych. A walki były krwawe.

Michał Panasik w czasie okupacji był w oddziałach dywersyjnych, a w czasie powstania należał do grupy "Radosława" i był dowódcą kompanii, potem batalionu. Walki powstańcze pamięta doskonale.

Ale zanim się rozpoczęły, trzeba było zdobyć broń. Zdobywano ją rozbrajając Niemców.

- Byliśmy słabo uzbrojeni - mówi. - Niemcy dysponowali czołgami, artylerią, my mieliśmy trochę amunicji. Ale byliśmy zdeterminowani, mieliśmy też pomysły. To w powstaniu zaczęto używać butelek z benzyną. Były skuteczne, nawet w stosunku do wyjątkowo niebezpiecznych czołgów zwanych "Goliatami".

Michał Panasik, wówczas kapitan, dziś podpułkownik walczył na Starym Mieście. Jak krwawe były to walki, świadczy fakt, że z 60 ludzi z grupy Radosława przeżyło zaledwie pięciu. On sam ciężko ranny znalazł się w szpitalu, a potem udało mu się przedostać do Podkowy Leśnej. Za udział w powstaniu otrzymał krzyż Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyż Walecznych, dziś odbierze Krzyż Komandorski.

Virtuti Militari, Krzyż Walecznych i inne odznaczenia bojowe posiada również Henryk Meister, który bronił Śródmieścia. Jego żona, wówczas jeszcze narzeczona Marianna Tomalak, powstanie przeżyła w "Bristolu", gdzie była zatrudniona po skończeniu szkoły gastronomicznej. Spotkali się dopiero po wojnie, kiedy Henryk Meister wrócił z niemieckiej niewoli.

Janina Piskorska od początku wojny była w AK (zgrupowanie "Osa", obwód "Bażant"). Ponieważ tuż przed powstaniem nie mogła przedostać się do Warszawy, przebywała w Grodzisku Mazowieckim i tam została przydzielona przez dowódcę "Radosława" do pomocy powstańcom, którym udało się umknąć z Warszawy po zakończeniu walk, a także powstańcom wywożonym przez Niemców do Rzeszy. Udało jej się m.in. uratować wywożonego brata - powstańca, Romana Grabowskiego. Nie udało się odnaleźć wśród wywożonych ojca - Andrzeja Grabowskiego, który wojny nie przeżył.

Dziś jak co roku odbędzie się uroczystość składania wieńców pod Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego na Targu Rakowym w Gdańsku, a w niedzielę (4 sierpnia) msza św. w kościele Garnizonowym we Wrzeszczu, w intencji powstańców.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Słupsk, jako pierwsze miasto w kraju i bardzo długi czas jedyne, mógł szczycić się pomnikiem Powstańców Warszawy.

- Już 15 września 1945 r. na jednym ze skwerów, nazywanym placem Powstańców Warszawy, stanął prowizoryczny pomnik - mówi Stanisław Szpilewski, z biura konserwatora zabytków. - Początkowo był to jedynie "mur" z desek symbolizujący miejsca kaźni naszego narodu. 15 maja 1946 roku wystąpiono z wnioskiem do prezydenta miasta o budowę trwałego pomnika.

Wielkim zwolennikiem budowy był Edward Łada-Cybulski, ówczesny kierownik Wydziału Społecznego Miejskiej Rady Narodowej. Wykonanie projektu zlecono warszawskiemu rzeźbiarzowi Janowi Małecie, który w tym czasie przebywał w naszym mieście. W akcję zbierania funduszy na budowę pomnika włączyli się mieszkańcy Słupska, którzy przybyli na te ziemie z różnych zakątków kraju. Przeprowadzono powszechną zbiórkę pieniędzy, kwestowano na ulicach, sprzedawano okolicznościowe pocztówki, wprowadzono także specjalne dopłaty do biletów teatralnych. Pomnik odsłonięto i poświęcono 15 września 1946 roku.

- Pamiętam, jak podczas stanu wojennego przed pomnikiem odbywały się wiece i manifestacje opozycji. W ogóle dzieje się tam dużo. Szkoda tylko, że czasem spotykają się tam pijacy - powiedziała "Głosowi" Krystyna Staniewska, mieszkanka ulicy Szarych Szeregów.

Głos Wybrzeżaalp., (TOC)

Opinie (81)

  • brat mojej matki brał udział w 63 dniach powstania
    po kapitulacji wywieziony do stalagu w Fallingbostel został wyzwolony przez brytyjczyków i pełnił służbę w Kompaniach Wartowniczych a potem w brytyjskiej armii okupacyjnej
    kiedy go odwiedziłem w 1991 roku i powiedziałem że może starać się o papiery i odznaczenie żołnierza AK tylko się żachnął i powiedział że:
    "nic od tych panów nie chcę ,było minęło ,trzeba żyć dalej"
    co dla mnie było najdziwniejsze jego sąsiadem był Niemiec ,który pacyfikował Powstanie.
    Stracił noge w powstaniu
    Kiedy mijali się podało sakramentalne
    gutten tag herr Bojanowski
    ja ja gutten tag herr Holtzman
    dwaj starsi panowie którzy byli kiedys śmiertelnymi wrogami....

    • 0 0

  • Butelki z benzyną

    "- Byliśmy słabo uzbrojeni - mówi. - Niemcy dysponowali czołgami, artylerią, my mieliśmy trochę amunicji. Ale byliśmy zdeterminowani, mieliśmy też pomysły. To w powstaniu zaczęto używać butelek z benzyną. Były skuteczne, nawet w stosunku do wyjątkowo niebezpiecznych czołgów zwanych "Goliatami"."

    Więc ja tylko dodam, że w Warszawie użyto butelek z benzyną już dużo wcześniej, bo 9.IX.1939 r. w trakcie obrony warszawy.
    Pozdrówka.

    • 0 0

  • kto w końcu wygrał ??

    Powstanie "pokazało, ze nie mozna nas ujarzmić". Nie bardzo rozumiem ? z tego co pamietam, to Warszawa rozpizdrzona dokumentnie, 250 tys ludzi do piachu, a kto przeżył to raczej nie w szampańskim nastroju ciągnął do obozów jenieckich.

    a wszystko to dlatego, że paru nierozgarniętych wojskowych chciało się pobawić

    a tak w ogóle, czy to jest warszawski portal?

    • 0 0

  • POLSKI

    • 0 0

  • glupis moj Wacku

    ze szkoda gadac.

    • 0 0

  • Prawda jest taka...

    Mamy w kraju od dłuższego czasu problem z połączeniem sukcesów tzw.zwycięstwa moralnego i sukcesów militarnych. Powstanie warszawskie jest niestety tego przykładem. Szkoda.
    Know how związany z działaniami powstańczymi powinniśmy eksportować do wszystkich uciśnionych na świecie ;-))

    • 0 0

  • Drogi Krzy$ku

    ja mogę być głupi, to generalnie nie ma żadnego wpływu na dzieje narodu. Jednak gdy mało rozgarnięci są wojskowi, którzy decudują o życiu bądź smierci setek tysięcy ludzi to sie robi bezsensowna krwawa jatka opisana wyżej.
    Ale widzę, że Ciebie historia wiele nie nauczyła i teraz też pewnie byś chętnie pociągnał na jakąś głupawą wojenkę pod intelektualnym przywództwem ministra Szmajdzińskiego

    pzdr

    • 0 0

  • Rzeczywiście niewiele rozumiesz Wacusiu

    Lepiej idź na plażę, wypij piwo i kup sobie loda. Wyluzuj.

    • 0 0

  • Moj Wacku

    rozumiem, ze gdy, hipotetycznie, wpadlaby tu jakas armia, gwalcila zony i palila ale bylaby w przewadze nie uznalbys za stosowne z nimi walczyc bo i tak by sie przegralo.
    ja jestem dumny z tego, ze Polacy sa narodem walecznym i walczyli w drugiej wojnie roznymi sposobami a nie jak na Czesi sie poddali.
    Gdy bylem w podstawowce przyszla do nas babcia kolezanki, ktora(ta babcia rzecz jasna) brala udzial w powstaniu. bylo to wzruszajace opowiadanie i bylbym na pewno dumny majac taka babcie. nie znam historii na tyle by moc to stwierdzic na pewno ale wydaje mi sie, ze powstanie bylo zrywem warszawiakow(oczywiscie pod dowodztwem wojskowych) a nie narzucona przez wojsko akcja. ilosc dni trwania powstania swiadczy o ogromnej walecznosci i sensownym prowadzeniu walk a nie o glupocie.
    przypomne Ci na koniec, ze to Niemcy zaczeli te wojne wiec to moze ich glupi wojskowi "chciało się pobawić"
    pozdrawiam

    co do tego, ze nie jest to portal warszawski to zgoda.

    • 0 0

  • Święte słowa

    wbrew pozorom więcej rozumiesz niż Ci się wydaje.
    plaża lody czy wręcz piwko - dużo przyjemniej i logiczniej niż dać sie bezsensownie pozabijać

    • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane