• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Unikatowy film z powojennego Westerplatte

Rafał Borowski
24 czerwca 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 

Zobacz zapowiedź filmu dokumentalnego, który powstał z ujęć odnalezionego nagrania

Po ponad 50 latach ponownie ujrzał światło dzienne film z 1967 roku, pokazujący prace przy przenoszeniu budynku Wartowni nr 1 na Westerplatte. Oficjalna premiera nagrania odbędzie się w najbliższą sobotę, podczas uroczystości 45-lecia funkcjonowania Wartowni jako placówki muzealnej.



Czy kiedykolwiek odwiedziłeś Wartownię nr 1 na Westerplatte?

Podczas niemieckiego ataku na polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte w dniach 1-7 września 1939 roku Wartownia nr 1 była jednym z kluczowych punktów polskiej obrony. Prowadzony z budynku ostrzał uniemożliwiał Niemcom przedarcie się w głąb półwyspu. Gmach wartowni - choć pokiereszowany seriami z broni maszynowej i odłamkami pocisków - przetrwał wojnę w bardzo dobrym stanie.

To jeden z niewielu obiektów dawnej składnicy, który w ogóle przetrwał do czasów współczesnych.

Wartownia miała zostać wyburzona



Choć trudno w to uwierzyć, niewiele brakowało, a ten unikatowy świadek historii zostałby zburzony pod koniec lat 60. Wartownia nr 1 wadziła bowiem przy przebudowie nabrzeża portowego. Jej pierwotna lokalizacja znajdowała się na terenie obecnej bazy promowej.

Na szczęście, dzięki zaangażowaniu lokalnych pasjonatów historii, w tym ocalałych westerplatczyków, odstąpiono od tego zamiaru i zdecydowano o przesunięciu Wartowni nr 1 w głąb półwyspu Westerplatte.

Jak wyglądały przenosiny? W dużym uproszczeniu: pod fundamentami gmachu wykonano wykop, w którym ustawiono wózki używane na pochylniach stoczniowych do wodowania statków. Wózki zostały umiejscowione na specjalnie zbudowanym torowisku, dzięki czemu budynek został przesunięty kilkadziesiąt metrów od swojego pierwotnego położenia.

Przesuwanie wózków z ładunkiem ważącym kilkaset ton odbyło się 7 marca 1967 roku. Warto wspomnieć, że była to dopiero trzecia tego typu akcja w całej Polsce.

W czerwcu 1974 roku we wnętrzu wartowni powstała Izba Pamięci zorganizowana przez koło tzw. ZBOWiD-u (Związek Bojowników o Wolność i Demokrację) w Nowym Porcie, a w 1980 roku została przekształcona w istniejący do dziś oddział Muzeum Gdańska.

  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.

Unikatowa pamiątka z przesuwania wartowni



Dwa tygodnie temu Muzeum Gdańska uzyskało informację, że zachował się film z przesuwania Wartowni nr 1. Muzealnicy skontaktowali się z dysponentem nagrania a ten zgodził się je przekazać placówce.

- Z przekazanych nam informacji wynikało, że film znajduje się na strychu pana Jana Markiewicza. Zwróciliśmy się do niego z zapytaniem, czy byłby skłonny przekazać nam ten film. Zgodził się. Nagranie - jak na swój wiek - zachowało się w naprawdę świetnym stanie. Trwa ok. sześciu minut, jest czarno-białe i zostało zarejestrowane bez dźwięku. Widać na nim akcję przesuwania, ale również przygotowania do niej - mówi dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska.
Nie mniej ciekawe są okoliczności, w jakich darczyńca sfilmował tę niezwykłą akcję.

- Można powiedzieć, że pan Jan filmował to niezwykłe przedsięwzięcie niejako z przypadku. W 1967 roku był pracownikiem Stoczni Gdańskiej, która zapewniła sprzęt i ludzi potrzebnych do akcji przesuwania budynku wartowni. Kierownictwo stoczni chciało mieć z tego pamiątkowy film, ale stoczniowy fotograf akurat nie mógł wykonać zlecenia. Pan Jan został poproszony o sfilmowanie akcji w zastępstwie fotografa. Warto wspomnieć, że miał już wprawę w posługiwaniu się kamerą, gdyż podczas pełnienia służby wojskowej był kamerzystą - opowiada dr Gierszewski.

Premiera w najbliższą sobotę



Odnalezione nagranie zostało zdigitalizowane, a jego cyfrowa kopia posłużyła muzealnikom do zmontowania filmu dokumentalnego o długości ok. 10 minut. Składa się on w większości z kadrów odnalezionego filmu, poprzeplatanych komentarzami prof. Andrzeja Januszajtisa - znawcy historii Gdańska, inż. Aleksandra Ślusarza - uczestnika akcji przesuwania budynku Wartowni nr 1 - oraz Jana Markiewicza. Ich komentarze przybliżą widzom zarówno okoliczności omawianej akcji budowlanej, jak i powstania filmu.

Oficjalne przekazanie odnalezionego nagrania oraz premiera wcześniej wspomnianego filmu dokumentalnego odbędą się w sobotę 29 czerwca o godz. 11, na placu przed Wartownią nr 1, w ramach uroczystości 45-lecia jej istnienia jako placówki muzealnej. Pracownicy Muzeum Gdańska zapowiadają, że wkrótce po premierze dokument zostanie bezpłatnie udostępniony w internecie, prawdopodobnie na platformie Vimeo.

Wartownia prawdopodobnie trafi do Muzeum Westerplatte i Wojny 1939



Prezentacja filmu może być jednym z ostatnich działań Muzeum Gdańska dotyczących Westerplatte. Przypomnijmy, że w Sejmie trwają prace nad powołaniem Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które stanie się oddziałem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Ustawa, która ma ułatwić jego budowę zakłada, że tereny należące dziś do miasta Gdańska i będące w gestii Muzeum Gdańska zostaną wywłaszczone za odszkodowaniem. Więcej na ten temat pisaliśmy w ubiegłym tygodniu.

Czytaj również: W Sejmie debata o przyszłości Westerplatte

Wydarzenia

45-lecie Wartowni nr 1 (3 opinie)

(3 opinie)
uroczystość oficjalna, jubileusz

Miejsca

Miejsca

Opinie (215) ponad 10 zablokowanych

Wszystkie opinie

  • Ale z jakiego Westerplatte (8)

    Z jakiego Westerplatte
    Polskiego czy Gdańskiego
    Bo ja się troszku pogubił już

    • 61 71

    • Widzisz (7)

      pisowski trolu, I Polskiego I Gdańskiego zarazem.
      Do szkoły nie chciało się chodzić, czy kaczy kurdupel nakazała pisać bzdury?

      • 26 36

      • Obrażaj dalej, demokrato. (1)

        Wymagasz tolerancji a nienawiść zalewa ci mózg. Typowy przypadek.

        • 30 15

        • Takich jak Ty nie da się obrazić

          A co do nienawiści to jest takie powiedzenie:
          "Kto sieje wiatr, zbiera burzę"
          I zbierzecie.
          Ale dla takich jak Ty oczywiście będzie to znowu wina Tuska.....

          • 3 11

      • Gdanszczanie z Frei Stadt Danzig jak zwykle za Niemcami prawda? (4)

        • 14 16

        • Ja

          Ja Danazig bleibt frei !!!!

          • 3 10

        • (1)

          jak coś ci się nie podoba to wracaj do ojca na wieś, na pewno przyda mu się pomoc przy przerzucaniu gnoju.

          • 14 8

          • Zapakowane

            Zapakowane już słoiki?

            • 9 2

        • Dr n.med

          Po biologii czy po psychologii?

          • 2 0

  • byłem w sobotę na Westerplatte. maskra co tam się dzieje. (22)

    • 111 63

    • dalej strzelaja?

      • 39 14

    • szlezwig-holsztajn przyjechał? (3)

      • 31 12

      • Jak już to przyszedł (2)

        Okręty chodzą, a nie jeżdżą.

        • 1 0

        • myślałem, że przypłynął (1)

          ale jak nogi dostał, to szlajać się zaczął:))

          • 0 0

          • pływa to g.. w przeręblu

            albo rybki w akwarium.
            statki i okręty chodzą

            • 0 0

    • No cóż. Pomnika Lecha K. jeszcze tam nie ma, ale to kwestia czasu. (2)

      • 43 36

      • Premier tam walczył?

        • 5 5

      • PiS po przejęciu Westerplatte ...

        usunie ruiny wartowni, a w tym miejscu se usypie kopiec ... bohatersko Zdradzonego szczał'ami o świcie :)))

        • 2 5

    • Smród, brud i ubóstwo (2)

      Tak Gdańsk zadbał o tak ważne historycznie miejsce

      • 61 40

      • brud smród i ubóstwo to Pis robi w Polsce ,a z czasem zobaczysz jakie tego będą efekty

        • 38 46

      • czyli kraj w pigułce

        • 4 4

    • byłam w niedzielę na Westerplatte (2)

      ładnie było. Teren zadbany, uprzątnięty. Wystawę plenerową obejrzałam potem poszłam na wzgórze z pomnikiem. Tam popatrzyłam w dal, na morze.....

      • 37 28

      • (1)

        następnego dna poszłaś do pracy do urzędu miasta....

        • 42 25

        • Następnego dnia obaliła flachę i zwołała konferencje z której uciekła

          • 34 14

    • (4)

      Racja. Pis ogrodzil wszystko plotaki i szukaja dowodow na to, ze obrona WST dowodzil Kaczynski

      • 23 20

      • Który ? (3)

        • 7 3

        • (2)

          Ten co nie poległ.

          • 10 5

          • żaden nie poległ, jeden zginął.

            • 4 1

          • ten co go reklamowali

            pod wawelem - "O żyj i zwyciężaj"

            • 2 3

    • Władze Gdanska tak zapuscily to miejsce hmmm moze juz pod deweloperow co?

      • 12 6

    • PO.lityka (1)

      właśnie dlatego, że tam się dzieje zniszczenie i dewastacja (dopiero od niedawna), widać że komuś bardzo zależy żeby to miejsce pohańbić i uczynić zeń śmietnik. Miasto Gdańsk prowadzi konsekwentnie PO.litykę zniemczania wszystkiego oraz oddawania wszystkiego deweloperom (domyślcie się za ile... chciałem powiedzieć: dlaczego). Już Budyń Adams PO.kazał,, jaki ma do tego stosunek. Ten teren musi znaleźć gospodarza, inaczej zostanie celowo zniszczony i wymazany z mapy. Ten urokliwy, zaciszny zakątek musi pozostać miejscem pamięci narodowej !!!

      • 4 3

      • POminąłeś "POzostać"

        • 0 0

  • To wina Polaków. (28)

    Gdyby Polacy nie wypowiedzieli złego słowa do Niemców, nie byłoby tragedii II wojny światowej. I jeszcze teraz by Polacy chcieli odszkodowań, śmieszni są.

    • 48 146

    • To spadaj do Rajchu do rodziny.
      Nara

      • 24 7

    • Co ty chrzanisz...

      • 12 3

    • Twój podpis to tragedia. Mów w swoim imieniu.

      A może ty odpoczywasz w szpitalu " Srebrniki" ?

      • 11 4

    • To prowokacja. (3)

      Nie wiecie co to jest sarkazm?

      • 20 7

      • a Ty wiesz jak smakuje smierc glodowa w obozie ? (1)

        to zamknij ryj , albo idz do szkoly

        • 13 5

        • ryja do tego obludnego masz ty pisiorze sflaczaly

          • 3 15

      • to prowokuj

        u siebie na dzielnicy a nie wkurzasz ludzi

        • 4 8

    • Z ironią do lemingów? Nie za dużo wymagasz? (3)

      • 20 8

      • Tak
        Jaka wyszukana i inteligentna ironia...

        • 9 4

      • po 1 dzbanie, nie masz pojecia czym sa lemingi (1)

        powtarzasz tylko co na necie zobaczyles. po 2 nie ironizuje sie ofiarach ktore zginely w meczarniach w obozach. a po 3 to spitalaj

        • 8 5

        • po 1 lemingu, nie masz pojecia co to jest dzban

          do znudzenia powtarzasz to słowo, bo o nim w necie usłyszałeś, że "modne". po 2 ironizuje się nie z ofiar, ale z lemingów, które mówią publicznie i piszą głupoty nt. II wojny światowej, a po 3 to spitalaj

          • 3 1

    • przeciez to prowokacja

      • 10 0

    • jakiez to byly slowa ? ze zginelo ponad 70 milionow ludzi z wielu krajow na swiecie (2)

      czekam na odpowiedz p!!@#$$#%#$^ d**ilu

      • 5 0

      • no 60 milionów

        • 0 0

      • ale żydów to liczymy podwójnie

        OK?

        • 3 0

    • WMG głosowało w wyborach 93% na Hitlera i NSDAP - do tej tradycji nawiązujecie???

      • 10 2

    • złego słowa??? (2)

      nie tolerancja wobec Polaków w Gdańsku przed wojną była spora ,Tak samo w Sopocie zburzony dom Polski ,Język niemiecki był językiem handlowym w Gdańsku ,co nie zmienia faktu że Niemcy rościli sobie prawa do Gdańska który nigdy nie był ich ,Zamek Krzyżacki został rozebrany przez Gdańszczan zawsze z Niemcami były problemy ,nie pisze się ile w Gdańsku było innych narodowości tylko Niemcy i Niemcy .Śmieszny jesteś ,odszkodowania Polsce się należą za napaść na nasz kraj .

      • 13 2

      • odszkodowanie . (1)

        To już dawno zostało wypłacone.

        • 2 14

        • Odszkodowania wziął twój dziadek Wania i ojciec Wasyl, sowieccy sołdaci od niemców i wydał na kanfiety w Moskwie?

          • 11 1

    • d**ilatum (1)

      A kto budował obozy Niemieckie Sztuchof . Oswięcim i inne

      • 2 2

      • pisać się naucz p a t r i o t o spod znaku orła na gaciach

        • 1 3

    • co?

      ale ty dureń jestes

      • 1 2

    • Smutna , gorzka ironia . :(
      Jeśli ktoś nie wie o co chodzi , niech zapozna się z treścią przemówienia Leszka Jażdżewskiego.

      • 2 0

    • czy powinno się śmiać?

      Racja że władze Gdańska porażają brakiem wykształcenia.Prymitywizm pani Dulkiewicz jest przysłowiowy.Jednak jest to zasmucające i śmiech tutaj jest problematyczny.

      • 5 0

    • (1)

      Ty lepiej powiedz jak to wyszło że wy niemcy (celowo z małej litery) sami napadliście
      na własną radiostację nadawczą w Gliwicach podszywając się pod Polaków.
      Po wojnie zresztą przyznaliście się do tego więc tutaj nawet nie masz się jak wyłgać.
      Takich niemieckich prowokacji było znacznie więcej. Dla poprawienia efektu
      propagandowego dodatkowo nakręciliście ohydny, zakłamany film pt. "Heimkehr"
      w którym Polaków przedstawiliście jako potwory. Film ten nawet jest gdzieś w internecie.
      Całość tych działań miała dwa cele : dać Hitlerowi pretekst do najechania na Polskę
      oraz spowodować by niemcom ręka nie zadrżała przy mordowaniu Polaków.

      • 3 0

      • widziałem

        Muszę przyznać że widziałem "Heimkehr".Niestety nasuwa mi się refleksja że zachwalane przez ministra Zdrojewskiego za rządów komunistów z PO "Pokłosie" to wzmocniona wersja "Heimkehr".Rola Pauli Vessely w porównaniu z rolą Stuhra to szczyt artyzmu.Proszę obejrzeć oba filmy i porównać.Niestety instytucje kultury zostały obsiedzone przez postkomunistyczne towarzystwo które finansuje różne knoty. Na dzieła artystyczne i ciekawe tematy nie ma pieniędzy.No ale postkomuniści mówią że na tym polega demokracja że można poruszać tylko określone tematy.
        Dlatego zawsze znajdą się pieniądze na "Klery" i inne knoty dla publiczności o najmniejszych wymaganiach.Czy znajdzie się ktoś kto przewietrzy trochę to towarzystwo.

        • 3 0

    • To wina Polaków

      ironia udana - tylko patusy powiazane z rudzielcem tego nie widzą..do słów Grzelaka nawet nie warto się odnosić (bo historię to chyba w szkole specjalnej miał)

      • 2 0

    • wychodom braki z histori

      • 0 0

  • (5)

    Niedługo deweloperzy przejmą Westerplatte :( za dużo wolnego terenu

    • 77 32

    • Przejmie deweloper "Srebrna" (3)

      Wybudują obiekty "muzealne" za 150 mln zł (kwota szacunkowa - na start - przed rokiem mówili o 100 mln). Uwłaszczą przy tym przede wszystkim siebie samych, dlatego tak walczą. Przecież nie o pamięć Obrońców Westerplatte im chodzi :)))

      • 24 8

      • Płacą Ci za pisanie takich farmazonow? (1)

        • 8 13

        • a ty ze skoków w Luksemburgu nadajesz?

          • 11 4

      • na Westerplatte pod szyldem "Spragniony wrażeń? Zimny Lech!"

        • 0 0

    • ty nie Jasnowicz tylko Pisuar

      • 2 4

  • Piękny film.

    • 27 4

  • Muzeum nie. Deweloperzy tak.

    • 20 65

  • bokser Nawrocki zagarnie? (1)

    • 25 20

    • To nie bokser, to replika

      Dr. Hansa Franka

      • 9 2

  • Wyjątkowo urokliwe miejsce, pełne zadumy i refleksji. Niech tak zostanie (bez cepelii i polityki historycznej) (6)

    • 61 29

    • Jaka szkoda, że Japończycy nie pozostawili Hiroszymy z 1945 roku... (2)

      • 6 9

      • (1)

        Z tego co wiem coś zostawili...
        Jako pomnik
        Ale pewnie wiesz lepiej bo byłeś w Japonii

        • 4 2

        • przetrwał przetwał - bo zaprojektował go Czeski Konstruktor i Architekt ... a nie chinczyk w obozie pracy reedukacyjnej

          • 1 0

    • Teraz można tam kupić wszelaką tandetę dla dzieci, (2)

      jakąś chińszczyznę, jak na jakimś jarmarku a to przecież miejsce wybuchu wojny.

      • 4 2

      • tak oto Propaganda i Kłamstwo - powtarzane 1000x staje się "prawdą" (1)

        Wieluń - Tu zaczęła się druga wojna światowa

        • 0 2

        • Jaka wojna w Wieluniu?

          To był bandycki napad.Ilu Niemców zginęło podczas bombardowania bezbronnego miasta? To już prędzej wojna zaczęła się w Tczewie, na moście kolejowym.

          • 2 0

  • Ciekawe (6)

    Bardzo dużo rozmawiałem i słuchałem opowieści na tematy związane z Westerplatte, ale pan śp mat Bartoszczak ,nigdy mi nie wspomniał o przesuwaniu wartowni ,jest to dla mnie nowe ,a naprawdę dużo się nasluchalem na temat Westerplatte. Kocham to miejsce !

    • 43 0

    • Bartoszak, jeśli już

      • 3 0

    • miłość

      • 1 0

    • Ja tam ledwo co wiem o Westerplatte, ale o przesuwaniu wartowni wiedziałem od dawna (2)

      • 6 2

      • zapewne od 45r

        • 2 0

      • wszyscy harcerze którzy brali udział w porządkowaniu terenu przed odsłonięciem pomnika wiedzieli

        • 0 0

    • A ja nawet byłem świadkiem przygotowań do przesuwania

      • 0 0

  • Faszyści i ssovieci spadać (5)

    do swoich . Polski Gdańsk !!

    • 68 15

    • Gdańsk jest Polski (2)

      a Polska chce wydzielić kawałek terenu na jeszcze bardziej Polski czy jak to ma być

      • 9 12

      • Czego, matołku, nie zrozumiałeś w przekazie państwa polskiego? (1)

        • 4 1

        • no toś mi wyjaśnił sprawę tłuku na owies i pasztetową

          • 1 1

    • ale halo sorry (1)

      to nie z tej strony polityki maszerują na niepodległościowych imprezach chłopcy w brunatnych koszulkach

      • 5 11

      • Na tych marszaxh...

        ... Łatwiej spotkać farbowanego murzyna niż faszystę

        • 6 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane