84 proc. - taki odsetek Polaków uskarża się na ból kręgosłupa - wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Carolina Medical Center. Zaledwie połowa podejmuje leczenie. To błąd - alarmują specjaliści - gdyż niepodjęcie leczenia na czas prowadzi do niebezpiecznych konsekwencji, nawet do niedowładu. O przyczynach bólu i jak na niego reagować, opowiada doktor nauk medycznych Mateusz Krakowiak, neurochirurg z Carolina Medical Center w Gdańsku.
Kiedy boli nas ząb - wiemy, co robić. Pogodzeni z losem, sięgamy po telefon i czym prędzej umawiamy wizytę u stomatologa na pierwszy możliwy termin. Gdy doskwiera nam ból kręgosłupa, schemat naszego działania jest zupełnie inny. Jak pokazują wyniki badania, przeprowadzonego na zlecenie kliniki ortopedii, chirurgii kręgosłupa i rehabilitacji Carolina Medical Center Gdańsk, aż 84 proc. respondentów przyznało, że przynajmniej raz doskwierał im ból kręgosłupa. Co gorsza, siedmiu na dziesięciu Polaków uskarża się na przewlekły nawracający ból.
Dlaczego zatem zaledwie połowa decyduje się na leczenie?Ból to podstawowy zmysł, który mimo że jest rozpoznawalny jako przykry lub nawet skrajnie nieprzyjemny, skutecznie pokazuje, że coś niepokojącego może się dziać w naszym ciele. Z tych właśnie względów często obawiamy się m.in. operacji czy innych form leczenia powodujących dolegliwości bólowe. Jednak nie da się żyć bez bólu. Nie czując go, narażamy się na potencjalne uszkodzenie wielu kluczowych tkanek w naszym organizmie. Na szczęście współczesna medycyna daje nam wiele możliwości skutecznej walki z bólem, które nie ograniczają się tylko do leczenia farmakologicznego, ale także do specjalistycznych zabiegów likwidujących ognisko bólu czy działających przeciwbólowo poprzez pośredni lub bezpośredni wpływ na mechanizmy generowania bądź przekaźnictwa bólowego. Niestety mechanizm wykrywania bólu nie jest pozbawiony wad. Czasami proces, który go wywołuje, może się nadmiernie rozwinąć, przewlekać i powodować takie nasilenie bólu, które uniemożliwia normalne funkcjonowanie i zawęża całą aktywność osoby, która go doznaje do ciągłych i niestety często nieskutecznych prób jego uśmierzenia.
Ból kręgosłupa jest jednym z najczęściej doświadczanych rodzajów bólu. Jego przyczyny mogą mieć różne podłoże. Przykładowo mogą wywodzić się z przemęczonych lub nadwyrężonych mięśni przykręgosłupowych w przypadku przeciążenia lub przetrenowania. W tym przypadku możemy oczekiwać, że nasz organizm zregeneruje mikrouszkodzenia, które powstały w mięśniach, a nawet spowoduje hipertrofię mięśni, czyli przerost, który prowadzi do ich naturalnego wzmocnienia. Niemniej jednak w przypadku nadmiernego przeciążenia może dojść do uszkodzenia krążków międzykręgowych, stawów kręgosłupa, a nawet obrzęku w obrębie szpiku kostnego trzonów kręgów. Powyżej wymienione uszkodzenia są bardziej poważne i objawiają się zazwyczaj bólem o wyższym nasileniu. Jednak nie zawsze i w niektórych przypadkach ból ten może być bardzo podobny. To powoduje, że sama charakterystyka bólu nie jest wystarczająca, aby go efektywnie zdiagnozować i tym samym leczyć.
Powszechność bólu spowodowała, że obecnie mamy szeroki dostęp do leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty. Możemy je kupić nie tylko w aptece, ale również w hipermarketach czy na stacjach benzynowych. Co więcej, wszechobecne reklamy atakują z każdej strony, obiecując natychmiastową i długotrwałą ulgę od bólu. Mnogość preparatów stawia nas w trudnej sytuacji - nie wiemy, czy zawierzyć reklamom, zaufać ocenom na forach internetowych czy opinii znajomych. Niestety ogromna większość leków przeciwbólowych, mimo innej nazwy handlowej, opiera się na tej samej grupie leków zwanej niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi. Mimo że różnią się one nieznacznie od siebie, mają ten sam mechanizm działania - blokują enzymy odpowiedzialne za produkcje mediatorów stanu zapalnego, stąd ich działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i jeszcze dodatkowo przeciwgorączkowe.
Mechanizm nie jest wybiórczy i nie działa na przyczynę bólu, a jedynie zmniejsza jego odczucie w momencie działania leku, a więc jedynie na kilka godzin. Nie znaczy to, że leki przeciwbólowe nie powinny być stosowane - powinniśmy je zażywać w miarę możliwości doraźnie. Natomiast fakt stosowania ich przewlekle oznacza, że powinniśmy znaleźć przyczynę powstawania bólu i spróbować ją efektywnie leczyć.
Współczesna era nowoczesnych badań radiologicznych, w zależności od potrzeby, daje nam możliwości obrazowania tkanek miękkich, kości lub nawet obszarów podejrzanych o rozrost nieprawidłowych komórek. Dzięki temu doświadczony lekarz może odnaleźć miejsce odpowiedzialne za powstawanie bólu, a znając jego mechanizm, zadziałać przyczynowo i zaproponować różne rozwiązania problemu. To powoduje, że u części osób ból kręgosłupa może być wyleczony za pomocą ćwiczeń czy fizjoterapii, u innych natomiast konieczne są zabiegi przeciwbólowe, np. blokady korzeniowe czy zabiegi termolezji lub kriolezji. Natomiast u innych osób rekomendowane są neurochirurgiczne zabiegi operacyjne. Dlatego właśnie tak ważny jest nie tylko szczegółowy wywiad i badanie fizykalne pacjenta, ale też powiązanie z obrazem radiologicznym i w końcu dopasowanie do tego oczekiwań i celów pacjenta.
Młody, aktywny zawodowo i sportowo człowiek będzie miał zupełnie inne potrzeby niż osoba w średnim wieku, prowadząca umiarkowaną aktywność fizyczną. To powoduje, że w praktyce lekarskiej ważniejsze jest, aby przyjmować role specjalisty-doradcy, który potrafi wytłumaczyć w prostych słowach zaistniały problem i podać możliwe ścieżki dojścia do pożądanego przez pacjenta celu, pozostawiając jemu samemu ostateczny wybór metody leczenia. Ten typ porad lekarskich jest w zasadzie jedynym dopuszczalnym w świecie wysokorozwiniętej medycyny, gdzie w centrum zainteresowania lekarza znajduje się pacjent. Pacjenci często odwlekają wizytę u specjalisty. Czas pandemii był okresem, kiedy zaniedbaliśmy profilaktyczne badania i kontrole. Lekarze podkreślają, że to ogromny błąd, gdyż w przypadku chorób kręgosłupa czas gra kluczową rolę. Zmiany, jakie zachodzą w naszym kręgosłupie, postępują i nie "naprawią się" same.
Im dłużej zwlekamy, tym bardziej skomplikowane leczenie nas czeka, a niepodjęcie odpowiednich działań może prowadzić do niebezpiecznych konsekwencji - nawet do niedowładu.
Doktor nauk medycznych
Mateusz Krakowiak - specjalista neurochirurg, doktor nauk medycznych
Pracuje w Carolina Medical Center w Gdańsku oraz w Szpitalu Uniwersyteckim nr 2 w Bydgoszczy. Przeprowadza zabiegi z zakresu chirurgii kręgosłupa i ośrodkowego układu nerwowego.
Pracował i odbył staże zagraniczne w ośrodkach znajdujących się w ścisłej światowej czołówce:
- NHNN Queen Square Hospital w Londynie jak senior SpR
- Mont Pellier Centre Hospitalier Universitaire de Montpellier Departement de Neurochirurgie
- Department of Neurosurgery in Helsinki University Hospital Toolo
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy