- To nie są wymagania restrykcyjne, przez które dziecko będzie chodziło głodne, ani ćwiczenia, które zrobią z niego olimpijczyka, choć tej drugiej opcji nigdy nie wykluczamy. Chodzi o zmianę stylu życia, dlatego zapraszamy na spotkania całe rodziny - mówi dietetyk Paulina Metelska, koordynator programu "6-10-14 dla Zdrowia", realizowanego przez Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku. Program, adresowany do dzieci z gdańskich szkół, ma na celu szybkie zdiagnozowanie, odkrycie przyczyn oraz wyleczenie otyłości - przez niemal 6 lat przebadano kilkadziesiąt tysięcy uczniów, kilka tysięcy przekazano pod opiekę specjalistów.
tak, przez całe życie mam z tym problem
49%
miałe(a)m problem przez pewien okres, ale udało mi się temu zaradzić
23%
nie, ale to zasługa tego, że zawsze pilnowałe(a)m diety
11%
nigdy nie miałe(a)m z tym problemu, choć odżywiam się czym popadnie
17%
Ewa Palińska:Jak reagują rodzice, kiedy informują ich państwo, że dziecko ma nadwagę?Paulina Metelska: Nasi specjaliści starają się tak tę diagnozę przedstawić, żeby rodzice rozumieli jakie są zagrożenia, ale żeby przy tym nie czuli się negatywnie ocenieni. Jeśli się poczują u nas źle, to po prostu nie wrócą.
Zdarza się, że rodzice nie dopuszczają do siebie myśli, że ich dziecko ma nadwagę, a na wszelkie tego typu uwagi odbierają jako atak?Bywa różnie. Kiedy informujemy rodziców, że BMI (czy centyl BMI w przypadku dzieci) jest za wysokie, co wskazuje na nadmiar masy ciała, jedni są przejęci i nastawieni zadaniowo, inni ten problem ignorują tłumacząc sobie np., że oni sami przecież też tak wyglądali i wyrośli z tego. Jeszcze inni mówią, że pozostałe dzieci wyglądają podobnie i dla nich to nie stanowi problemu. Są też i tacy, którzy całkowicie problem wypierają - mówią, że badanie zostało źle przeprowadzone, bądź że dziecko przed chwilą coś zjadło, dlatego wynik został zafałszowany. W zależności od tego, jak reaguje rodzic, planowana jest opieka nad dzieckiem. Bo jeśli rodzic całkowicie problem wypiera to trudno planować z nim jakiekolwiek zmiany dotyczące modyfikacje stylu życia. Jeśli natomiast uda mu się uświadomić problem i jest gotowy do działania, to przystępujemy do prawdziwej pracy.
Otyłość ma wpływ nie tylko na wygląd i zdrowie, ale również na relacje interpersonalne. Dzieci z nadmiarem masy ciała są mniej wydolne, wolniejsze, przez co rówieśnicy nie chcą się z nimi bawić. To prawda, zresztą problem ten został znakomicie opisany w literaturze. Dzieci otyłe gorzej funkcjonują w grupie i często bywają ofiarami przemocy zarówno słownej, jak i fizycznej. Jako, że ich sprawność fizyczna bywa gorsza, podczas gry w dwa ognie czy inne gry zespołowe są wybierane na końcu. To jest błędne koło, bo takie dziecko, wybrane jako ostatnie, stanie na tym wuefie na bramce i znowu się nie będzie przez cały mecz ruszało.
A skoro nie pójdzie z kolegami pograć w piłkę, na rolki czy na rower, to ucieknie w obszar bezpieczny, jakim jest jedzenie. Dokładnie tak. Dlatego też nasi specjaliści, m. in. psychologowie, mają za zadanie uświadomić, że jedzenie w dzisiejszych czasach przestało być tylko i wyłącznie paliwem, a zaczęło pełnić funkcję emocjonalną. Rodzice nagradzają dzieci słodyczami, dziadkowie, oczywiście w dobrej wierze, starają się wyrazić swoją miłość przez różnego rodzaju słodycze czy inne smakołyki i bardzo często nie są świadomi tego, że sami odpowiadają za stan, w jakim znalazło się dziecko.
Odejdźmy jednak od tego stereotypu, że otyłość jest chorobą, na którą cierpią wyłącznie żarłoki. Może być przecież efektem nie tylko nadmiernego apetytu, ale i poważnych chorób.To właśnie diagnozujemy. Każdy nasz pacjent, zakwalifikowany do etapu specjalistycznego, na pierwszej wizycie otrzymuje skierowanie na badania laboratoryjne o szerokim profilu, bo oprócz podstawowej biochemii oceniamy również hormony tarczycy oraz to, w jaki sposób organizm reaguje na cukier (krzywa glukozowa). Robimy tak z dwóch powodów. Po pierwsze, chcemy sprawdzić czy nadmiar masy ciała u dziecka nie spowodował zaburzeń biochemicznych, ale też w drugą stronę - czy ten nadmiar masy ciała nie ma innego podłoża, niż błędy w stylu życia, czy nie ma innych problemów zdrowotnych skutkujących otyłością.
Jak dokładnie przebiega program "6-10-14 dla Zdrowia"? Jakiej konkretnie pomocy udzielają państwo dzieciom? Jeżeli dziecko zostanie zakwalifikowane do etapu specjalistycznego (czyli, że podczas badań przesiewowych został zdiagnozowany nadmiar masy ciała) trafia do nas pod roczną opiekę. W tym czasie odbywają się 4 kompleksowe, multidyscyplinarne spotkania: z pediatrą, specjalistą aktywności fizycznej, dietetykiem i psychologiem. Na pierwszym spotkaniu każde dziecko otrzymuje skierowanie na badania laboratoryjne. Zapraszamy również rodziców, dziadków, opiekunów oraz naszych starszych podopiecznych - 14 latków na kurs edukacyjny, który ma zbudować merytoryczne podstawy dotyczące zdrowego stylu życia. Nie stawiamy żadnych specjalnych wymagań naszym pacjentom, prosimy tylko aby przychodzili w wygodnym sportowym ubraniu, ponieważ u specjalisty aktywności fizycznej poddani zostaną testom sprawdzającym wydolność krążeniowo-oddechową, siłę mięśni oraz gibkość. Dbamy również o to aby pacjenci wychodzili z konsultacji dobrze przygotowani do zadań i wymagań, które są przed nimi stawiane. Każdy rodzic otrzymuje od nas dostęp do konta opiekuna, za pomocą którego może obserwować robione postępy, w systemie znajdują się również indywidualne zalecenia dla jego dziecka przygotowane przez każdego specjalistę. Rodzice i nasi podopieczni otrzymują również dedykowany dostęp do mobilnej aplikacji "10 minut do Zdrowia", wspierającej codzienną aktywność fizyczną możliwą do zrealizowania w warunkach domowych. Otrzymują precyzyjnie omówione zalecenia żywieniowe oraz ustalony przy wsparciu psychologa plan działania.
Czy u badanych dzieci często stwierdza się nieprawidłowości? Odnotowujemy drobne odchylenia od normy, ale również poważne zaburzenia. Co piąte dziecko, które do nas trafia, wymaga pilnej konsultacji endokrynologicznej. My mamy swojego endokrynologa, a więc omijamy całą kolejkę NFZ-owską, dzięki czemu dzieci otrzymują pomoc niezwłocznie i bezpłatnie. Naszym wielkim sukcesem jest szybkie diagnozowanie i wykrywanie problemów, których w normalnych okolicznościach, nie biorąc udziału w naszym programie, wielu rodziców jeszcze długo by nie wykryło, jak np. choroby metaboliczne, stan przedcukrzycowy, zaburzenia dotyczące chorób tarczycy. Dziecko ze zdiagnozowaną nieprawidłowością natychmiast trafia pod opiekę specjalisty, a jeśli jego rodzina podejdzie do sprawy zadaniowo, można uniknąć rozwoju chorób metabolicznych, farmakoterapii i powikłań.
Jakie błędy żywieniowe najczęściej popełniają rodzice?Błędów jest sporo. Bardzo często rodzice ulegają wpływowi reklamy, która podsuwa całą masą produktów jako idealne dla dzieci, choć wcale tak nie jest. Częstym błędem jest na przykład to, że rodzice podają dzieciom wodę smakową, która tak naprawdę nie jest zamiennikiem wody, a przezroczystym, słodzonym napojem. Właśnie przez to dzieci dostają bardzo dużą porcję cukrów prostych. Popełniamy też wiele błędów w zakresie organizacji posiłków - brak śniadania jedzonego w domu, dwa obiady - w szkole i po powrocie do domu, a także późne i obfite kolacje.
No ale przecież telewizja pokazuje, że słodkie płatki śniadaniowe zawierają witaminy, batoniki mają wapń potrzebny do budowy kości, a wodę smakową kupimy z "dziubkiem niekapkiem", dzięki czemu mały sportowiec bezproblemowo uzupełni płyny po wyczerpującym treningu. Reklamy eksponują to, co w tych produktach jest zdrowe, przemilczając ogrom tych rzeczy, które dzieciom mogą szkodzić. Przemilczany jest aspekt ogromnej ilości cukru, jaki znajduje się w tych produktach. Nie ma również informacji na temat ilości dozwolonych porcji, czyli że taką konkretną rzecz możemy zjeść tylko raz w tygodniu, jeśli nie chcemy problemów. Pojawia się natomiast informacja, że jest to idealna przekąska między posiłkami. Co to w ogóle za pomysł, żeby podjadać między posiłkami? Pomiędzy posiłkami mamy przerwę! Gdyby to były zdrowe produkty, to same by się broniły - jakoś owoców i warzyw nikt nie reklamuje.
A cukier uzależnia i wyjście z takiego "nałogu" może być bardzo trudne, prawda?Zdecydowanie tak! Powiem więcej - cukier nie tylko uzależnia, ale regularne spożywanie dużych ilości powoduje w organizmie poważne zaburzenia.
Podobno wszystko jest dla ludzi. Słodycze również.Tak, ale pod warunkiem, że zachowamy umiar. Tymczasem często spotykamy się z przekonaniem, że dziecko powinno codziennie dostać do szkoły coś słodkiego.
Jak dzieci radzą sobie z realizacją wskazań specjalistów? To nie są wymagania restrykcyjne, przez które dziecko będzie chodziło godne, ani ćwiczenia, które zrobią z niego olimpijczyka, choć tej drugiej opcji nigdy nie wykluczamy. Chodzi o zmianę stylu życia, dlatego zapraszamy na spotkania całe rodziny, w tym dziadków, jeśli pomagają w wychowaniu dziecka. Tylko, jeśli zmiany zostaną wprowadzone w całej rodzinie i wszyscy będą w jednym kierunku zmierzać, to się uda. Bardzo ważne jest również to, że jeśli mamy rodziny wielodzietne, to zmianami muszą zostać objęte wszystkie dzieci, a nie tylko jedno, które znajduje się pod naszą opieką, bo niestety prowadzi do zniechęcenia. Wśród specjalistów jest psycholog, który wspiera proces zmiany, pomaga ustalić plan działań i pracuje nad motywacją.
Prowadzą państwo badania w gdańskich szkołach i tam, w razie konieczności, wydawane są skierowania do programu. Czy można samemu zgłosić dziecko, jeśli coś nas niepokoi? Po trzymiesięcznej przerwie, wynikającej z zawieszenia programu, wróciliśmy do pracy i w tym momencie badania trwają - współpracujemy w tym zakresie z
Gdańskim Ośrodkiem Promocji Zdrowia. Dołączyć można w każdej chwili, więc jeśli rodzice sami widzą, że dziecko ma problem,
zachęcamy do kontaktu.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy