stat
Impreza już się odbyła

Dojrzewanie opozycji - spotkanie wokół postaci Jacka Kuronia

Dojrzewanie to czas, kiedy krystalizują się postawy, rodzą koncepcje, zarysowuje praktyka. Dla Jacka Kuronia takim okresem dojrzewania - do antysystemowej opozycji - były lata 60.
Gdańsk to miasto, w którym rozegrała się spora część "walki" z poprzednim ustrojem, i które skupiało ludzi gotowych do poświęcenia wygodnego i bezpiecznego życia, aby tylko zmienić Polskę.

W czwartek 3 grudnia o godz. 19.00 w spotkaniu poświęconym myśli i życiu legendarnego polskiego opozycjonisty Jacka Kuronia udział wezmą:
Danuta Kuroń - żona Jacka Kuronia,
Henryka Krzywonos - trójmiejska działaczka opozycyjna,
Antoni Pawlak - poeta i publicysta, opozycjonista.
Rozmowę poprowadzi Michał Sutowski (Krytyka Polityczna).

Jacek Kuroń - (1934 - 2004) polityk, jeden z przywódców opozycji demokratycznej w okresie PRL, historyk, działacz ZHP, współzałożyciel KOR, dwukrotny minister pracy i polityki społecznej, w latach 1989-2001 poseł na Sejm X, I, II i III kadencji.
Urodził się w rodzinie o PPS-owskich tradycjach. W 1949 był działaczem Związku Młodzieży Polskiej (ZMP). Od 1952 pracował jako etatowy instruktor w wydziale harcerskim stołecznego ZMP, wstąpił też wtedy do PZPR. W listopadzie 1953 usunięto go z tej organizacji, jak i z PZPR za krytykę koncepcji ideowej ZMP. W 1957 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1964 wraz z Karolem Modzelewskim był autorem Listu otwartego do Partii, krytykującego biurokratyzację i klasowy charakter reżimu PRL. Został za to skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności w 1965, zwolnienie uzyskał w 1967. W 1968, w związku z wydarzeniami marcowymi, został aresztowany i skazany za organizację strajków studenckich tym razem na karę 3 i pół roku pozbawienia wolności. We wrześniu 1976 był jednym z sygnatariuszy aktu założycielskiego Komitetu Obrony Robotników. Od 1978 wykładał w ramach Towarzystwa Kursów Naukowych (Uniwersytetu Latającego). W lipcu i sierpniu 1980 organizował sieć informacji o ruchu strajkowym. We wrześniu 1980 był doradcą Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany 13 grudnia 1981, w 1982 aresztowany pod zarzutem próby obalenia ustroju, zwolniono go w 1984 na mocy amnestii. W 1989 brał udział w rozmowach Okrągłego Stołu. W latach 1989-1990 i 1992-1993 był ministrem pracy i polityki socjalnej w rządach Tadeusza Mazowieckiego i Hanny Suchockiej. Od 1989 do 2001 sprawował mandat posła na Sejm czterech kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. W wyborach w 1995 kandydował na urząd Prezydenta RP. Pogrzeb Jacka Kuronia odbył się 26 czerwca 2004 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych.

Spotkanie związane jest z premierą książki Wydawnictwa Krytyki Politycznej z cyklu pism Jacka Kuronia Dojrzewanie. Pisma polityczne 1964-1968. W przygotowaniu są jeszcze kolejne części serii: Opozycja. Pisma polityczne 1969-1989 oraz Nadzieja i rozczarowanie. Pisma polityczne 1990-2004. Pisma Jacka Kuronia i książki o Kuroniu tworzą wielką opowieść — o tym, że można i warto zmieniać świat, a historię tworzą ludzie, a nie abstrakcyjne mechanizmy. Tę lekcję Kuronia pragniemy przypominać tak długo, jak żyć będziemy w nie najlepszym z możliwych światów.

Jacek Kuroń, Dojrzewanie. Pisma polityczne 1964-1968

Wnikliwa diagnoza rzeczywistości PRL-u i ideowy manifest niezależnej lewicy. Tekst o potencjale politycznego dynamitu, który uruchomił antagonizm między wierną dotąd partii inteligencją i władzą. Tekst, który w środowiskach studenckich stał się zapalnikiem oporu. Jego utopijny ładunek, choć wyrażony w języku panującego reżimu, zapewnił autorom trwałe miejsce w historii europejskich ruchów radykalnych.

Notatki więzienne to niepublikowany wcześniej zapis wyjaśnień, jakie Jacek Kuroń złożył podczas swojego drugiego procesu w grudniu 1968 roku. Pisane w więziennej celi zapiski przybliżają okoliczności powstania Listu otwartego do partii. Przedstawiają cele i aspiracje środowiska Kuronia, są też refleksją nad istotą wypadków marcowych. Więcej jednak niż o samym PRL-u mówią o wartościach lewicy: świat trzeba opisać po to, by go zmienić.

Nikt nie ma monopolu na to, żeby zawsze mieć rację i od każdego trzeba wymagać, aby to, co mówi było zgodne z jego przekonaniami. Ale racją bytu nauczyciela, dziennikarza, działacza społecznego jest objaśnianie rzeczywistości. Gdy kłamią, to jest gdy mówią i czynią co innego niż myślą, tracą moralne prawo do pełnienia swej roli - ich odpowiedzialność wówczas jest niewspółmiernie większa od odpowiedzialności tych, których racją bytu jest produkcja dóbr materialnych. Wszystko, co robiłem, uważałem za swój obowiązek, rachunek, który muszę spłacać za wykształcenie, które otrzymałem. Jacek Kuroń, Notatki więzienne

Jacek Kuroń, Autobiografia

Zamieszczone w tej książce wspomnienia z dość już zamierzchłej przeszłości okazały się nagle bardzo aktualne. Cieszy mnie to jako autora, ale niepokoi jako obywatela i polityka. W tej aktualności zawiera się swoisty paradoks. Napisałem te wspomnienia tak osobiście, że czytelnicy uznali je za opowieść o miłości. Skąd więc jej polityczna aktualność?
Jacek Kuroń, fragment książki

Autobiografia Jacka Kuronia to historia o Jacku, polskiej lewicy i opozycji demokratycznej, o Polsce i o nas samych. Tom jest wydaniem krytycznym czterech najsłynniejszych tekstów autobiograficznych legendarnego opozycjonisty.

Wiara i wina - opowieść o pierwszych czterdziestu latach życia Kuronia jest "osobistym wykładem dziejów PRL". Prywatna historia polskiego socjalizmu przedwojennego jest wstępem do rozprawy o pierwszych latach "nowego porządku", entuzjazmie, a potem rozczarowaniu stalinizmem, nadziejach polskiego października 1956, wreszcie o desperackim poszukiwaniu przestrzeni wolności w Polsce "małej stabilizacji", które część intelektualistów prowadzi na drogę otwartej opozycji wobec systemu, a samego Kuronia - do więzienia.

Gwiezdny czas to kontynuacją opowieści o konsekwentnym trwaniu autora przy lewicowych wartościach, w innych okolicznościach i innej formacji politycznej. Demokratyczna opozycja antysystemowa, która pod szyldem KOR, a potem Solidarności budowała zalążki polskiego społeczeństwa obywatelskiego, ukazana jest tu jako realna odpowiedź inteligentów i robotników na patologie społecznego i politycznego życia późnego PRL.

Dwie ostatnie części Autobiografii - Spoko! Czyli kwadratura koła i Moja zupa - to relacja z okresu schyłku PRL i dramatów początku III RP - wewnętrzny kryzys podziemnej Solidarności, dylematy więźniów politycznych i gwałtowne spory o strategię działania wobec systemu, wreszcie - paradoksy działania dysydentów u władzy i jednocześnie ludzi lewicy jako kreatorów polskiego kapitalizmu.