Istniejące na różnych polach, wskazujące w przyszłość - projekcja i performatywna instalacja wideo

44 lata po wydarzeniach Sierpnia 80 wracamy do historycznych zdjęć, haseł, kontekstów i osób po to, by skupić wzrok na tym, co przed nami. Autorami wielkoformatowej projekcji na fasadzie ECS i performatywnej instalacji wideo są Robert Sochacki we współpracy z Wojciechem Unterschuetzem i Piotrem Bratoszewskim, muzykami zespołu an-hoer. Artyści zapraszają każdą i każdego do włączenia się w tę audiowizualną opowieść.

Spotkajmy się w miejscu pamięci, na progu Stoczni Gdańskiej, przed budynkiem mieszczącym archiwa ruchu społecznego Solidarność i będącym jednym z symboli współczesnego wolnego miasta, by być razem w nadal trwającej opowieści o walce, oporze, odwadze i wspólnocie zachęca Robert Sochacki. W historii gdańskiej walki o wolność i wspólne dobro jest wiele wątków, które dziś są aktualne osobiście, społecznie i politycznie: działanie osób i sił niewidocznych w oficjalnej narracji, poszerzanie pola walki o codzienność i sprawy najbardziej prozaiczne, odpowiedzialne działanie na rzecz możliwie najlepszej przyszłości. Dzięki odczytywaniu tamtych wydarzeń możemy wybierać, co dziś znaczy dla nas świadoma współpraca i dialog, wolność i samostanowienie. Dawne hasła zaktualizowane do dzisiejszych realiów stają się niepokojąco żywe i fascynujące. Oczywista staje się potrzeba przekucia jednokierunkowych i jednowymiarowych wykrzyknień z przeszłości w refleksyjne, różnorodne i włączające opisy tego, co potrzebne jest dziś. Zamiast zwyczajowej wizualnej wycieczki do muzeum proponuję zatem współdzielone doświadczanie.

O warstwę dźwiękową przedsięwzięcia zadbają Wojciech Unterschuetz i Piotr Bratoszewski, muzycy zespołu an-hoer. Przywołają głosy codzienności historycznego Sierpnia, ale te, które nie znalazły się na taśmach w archiwach milczącej większości, w tym kobiet i dzieci. Głosy znane i zapisane przefiltrują przez pryzmat codzienności.

Chcemy także zbadać idee wolności i solidarności, ale w brzmieniu ponadczasowym, wykraczającym poza tam i wtedy, a nawet tu i teraz. Będziemy chcieli w subtelny sposób opowiedzieć dźwiękiem o transcendentnym aspekcie obu tych energii, jakie są, były i zawsze będą towarzyszyć ludzkości mówią artyści. Zamierzamy również uchwycić połączenie między etosem i atmosferą Solidarności a współczesnością i naszym Duchem Czasu.
Dźwięk ma wypełnić przestrzeń tak, jak wypełni ją światło projekcji. A jednocześnie ma działać punktowo, aby słuchacz mógł wejść w intymną relację z pojawiającymi się dźwiękami, dać się zaskoczyć, wyłapywać je podobnie jak fragmenty obrazów.

Wielkoformatowa projekcja
Materiały archiwalne, pokazywane na fasadzie budynku ECS, Robert Sochacki wybrał tak, aby podkreślić obecność w historii osób, które bywały pomijane kobiet, dzieci i bytów nieludzkich, milcząco obserwujących przemiany polityczne. Artysta zaprasza każdego widza do wpatrzenia się i wsłuchania w te ruchome obrazy, do poszukania własnych wątków i interpretacji. To nie jest dynamiczna animacja, ale medytacyjna forma wizualna, wzbogacona o warstwę dźwiękową. Działając na wielu poziomach zmysłowych, pomaga tworzyć różne połączenia wyobraźni, pamięci i przekonań.

Performatywna instalacja wideo
Będzie niewidoczna tak długo, dopóki ktoś z publiczności nie zdecyduje się działać i włączyć w projekcję. Im znajdzie się takich osób więcej, tym lepiej: kolejne słowa i obrazy będą wyłaniać się na wspólnie trzymanych powierzchniach transparentów.
Od tego przecież zależy nasz świat i nasza wspólna przyszłość: od uważnego obejrzenia historii po to, by móc własnymi rękami zbudować dobrą przyszłość.
Przy projekcie Robert Sochacki współpracował z zespołem an-hoer, tworząc kolektywnie kolejne warstwy dźwięku i obrazu. Korzystali w trakcie tego zarówno z materiałów archiwalnych ECS, jak i ze współczesnych nagrań terenowych.
Idea instalacji performatywnej angażującej publiczność w roli aktywnych współtwórców pracy artystycznej, jest rozwinięciem praktyki kolektywu noks.

Robert Sochacki | Artysta wizualny i transmedialny. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na kierunku malarstwo (1997). Uzyskał tytuł doktora na macierzystej uczelni, broniąc pracy z zakresu sztuki w przestrzeni publicznej i aktywizowania osób uczestniczących w działaniach artystycznych (201. Pracuje jako wykładowca na Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu.
Jako dydaktyk i artysta za cel stawia sobie rozwijanie myślenia o sztuce jako krytycznej metodzie analizy rzeczywistości poprzez swoje transdyscyplinarne podejście do praktyki i badań teoretycznych. Ta perspektywa daje możliwość eksperymentowania i robienia rzeczy hybrydowych, które pole sztuki traktują jako przestrzeń zmian w sposobach myślenia oraz poszerzania wyobraźni społecznej i politycznej.
Współpracuje jako samodzielny artysta i w ramach kolektywu noks z różnymi ośrodkami akademickimi w Polsce, Europie, Afryce i Ameryce Południowej.

an-hoer | Niezależni twórcy muzyki elektronicznej, eksperymentalnej i awangardowej z Gdańska. Zespół tworzą Wojciech Unterschuetz i Piotr Bratoszewski. Korzystają z instrumentów analogowych (pianino, syntezatory, chordofony, perkusjonalia, wokale) oraz cyfrowych (oprogramowanie DAW, elektroniczne perkusje, efekty i syntezatory). Tworzą eksperymentalne utwory muzyczne i audiowizualne. Współpracowali już z Robertem Sochackim nad wielokanałową instalacją w Pawilonie Czterech Kopuł we Wrocławiu (2024). Mają na swoim koncie dwa albumy (2023). Zrealizowali projekt sepr.online, minialbum z muzyką na bazie biblioteki Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, w ramach stypendium MKiDN (2020). Uczestniczyli w konkursie na remiks sampli Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, organizowanym przez Instytut Adama Mickiewicza i The Quietus (2019).