Zrozumienie idei wystawy "Wolne Media 1981" wymaga krótkiej podróży w czasie. 30 lat temu, w wrześniu, rozpoczęły się obrady Krajowego Zjazdu Delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność, na którym odbyły się pierwsze w pełni demokratyczne wybory w powojennej Polsce. Podczas tego zjazdu powstała również pierwsza niezależna ekipa telewizyjna. Był to zalążek zespołu Biura Informacyjno-Prasowego Solidarności (BIPS).
Wkrótce Solidarność zeszła do podziemia, a razem z nią wolna sztuka. Ale niezależne media swoją produkcją filmów i programów stworzyły zjawisko, które można nazwać niezależną medialną historią PRL. Wolne Media to interaktywna wystawa multimedialna, która pokazuje fragmenty niezależnych realizacji z okresu 1981-89. Powstanie Wolnych Mediów dało szansę realizatorom i reżyserom, którzy nie mogli nic realizować przed 1980 rokiem, lub których filmy były zatrzymane przez cenzurę PRL.
Na zjeździe Solidarności w 1981 roku wśród twórców niezależnych mediów byli m. in. Mirosław Chojecki (współzałożyciel KOR, szef oficyny NOWA i Studia Media Kontakt), Marek Łochwicki (współtwórca Studia Video Gdańsk) i Marek Owsiński (twórca Radia Solidarność i podziemnego Radia "S"). To oni będą głównymi przewodnikami multimedialnej wystawy. Wywiady z nimi przypomną losy podziemnych spektakli, teatrów, filmów, wystaw, nagrań, w których brali udział Ernest Bryll, Ewa Dałkowska, Agnieszka Holland, Jacek Petrycki, Kazimierz Kaczor, Jacek Fedorowicz, Olgierd Łukaszewicz, Krystyna Janda, Jan Pietrzak, Joanna Szczepkowska, Andrzej Wajda i inni artyści, których widzowie zobaczą we fragmentach archiwalnych filmów oraz współcześnie: jako obserwatorów wspominających tamten czas.
Gdzie to można zobaczyć?
Na ekranie umieszczonym w okolicach dworca kolejowego Gdańsk Główny, na którym będą też wyświetlane zestawy złożone z fragmentów filmów "niepokornych", które powstawały w latach 1976-1980 w oficjalnym obiegu, ale wiele z nich trafiło na ekrany tylko dzięki Solidarności dopiero w 1981 roku. Każdy z zestawów będzie trwał około godziny. Będą to zatrzymane filmy dokumentalne B. Kosińskiego, M. Łozińskiego, K. Kieślowskiego i wielu innych dokumentalistów. Pokazane zostaną również filmy reżyserów Kina Moralnego Niepokoju, którym patronują A. Wajda i K. Kieślowski.
Filmy te ułożone zostały w cykle:
"Zmory stalinizmu", "Mała stabilizacja lat 60-tych", "Bunt rodzi się na prowincji" - lata 70-te,
oraz "Niech Zstąpi duch Twój" i "Narodziny Solidarności".
Projekcje będą trwały od godziny 9:00 do 21:00. Na stojącym w przestrzeni publicznej ekranie wyświetlane będą nie tylko filmy, ale także wypowiedzi mieszkańców Trójmiasta o tym, co wiedzą i pamiętają o latach 1981-89. Przeszłość sytuacji ekranowej nakładać się będzie na rzeczywistość, a fragmenty filmów uzupełnią wspomnienia ludzi, którzy tym samym odnajdą się po obu stronach dokumentu.
