Stworzenie świata

JOSEPH HAYDN

STWORZENIE ŚWIATA (DIE SCHÖPFUNG)

Anna Karasińska – sopran

Adam Zdunikowski – tenor

Jarosław Bręk - bas

POLSKI CHÓR KAMERALNY Schola Cantorum Gedanensis

Polska Filharmonia „Sinfonia Baltica” w Słupsku

Jan Łukaszewski – dyrygent



24 marca 2007 (sobota), godz. 20.00

Kościół Św. Mikołaja w Gdańsku (O.O. Dominikanie), ul. Świętojańska 72

Bilety w cenie 30 zł. (20 zł. ulgowe) do nabycia: w siedzibie Chóru (pon-pt, w godz. 9-17)

rezerwacja tel.: 552-41-73, e-mail: info@polskichorkameralny.pl

lub w Kościele na godzinę przed koncertem

ANNA KARASIŃSKA – SOPRAN

Ukończyła poznańską Akademię Muzyczną, a następnie dwuletnie studia podyplomowe w londyńskiej Royal Academy of Music pod kierunkiem Joy Mammen otrzymując dyplom z wyróżnieniem /Dip RAM/.

Swój warsztat wokalny doskonaliła na seminariach i kursach mistrzowskich pod kierunkiem takich pedagogów jak: Fassbaender, Schlick, Ameling, Gedda, Vignoles, Schollum, Esswood i Kirkby. Laureatka i finalistka wielu konkursów wokalnych (m.in. w Southport, Lipsku i Monachium).

Od debiutu w 1997 r. w Operze Krakowskiej występowała na wielu scenach muzycznych i festiwalach w kraju i za granicą, współpracując m.in. z: Sinfonią Varsovią, NOSPRem, Polską Orkiestrą Radiową, Liverpool Mozart Players, Orkiestrą Kameralną „Amadeus”, zespołem Capella Bydgostiensis, oraz Filharmonią Krakowską, Poznańską, Łódzką, Szczecińską, Białostocką, Opolską, Lubelską. Od 2002 r. współpracuje z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie. Dokonała także wielu nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji.

Anna Karasińska ma w swoim repertuarze partie sopranowe w oratoriach i kantatach, wiele arii i pieśni kompozytorów różnych epok – od baroku aż po współczesność.

ADAM ZDUNIKOWSKI – TENOR

Urodzony w Warszawie, kontakty z muzyką rozpoczął w wieku siedmiu lat, śpiewając w chórze chłopięcym „Lutnia”. W 1991 roku ukończył Akademię Muzyczną w Warszawie w klasie śpiewu solowego doc. R. Węgrzyna. Laureat konkursów wokalnych (m.in. Ady Sari w Nowym Sączu, Stanisława Moniuszki w Warszawie, Belvedere w Wiedniu), oraz zwycięzca VI Wielkiego Turnieju Tenorów w Szczecinie.

Debiutował na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie w 1990 roku. Współpracuje ze wszystkimi teatrami operowymi w Polsce oraz Staatsoper w Hamburgu, Operą Narodową w Sofii i Narodni Divadlo w Pradze. Posiada szeroki repertuar operowy (ponad 40 partii) a także oratoryjny (około 50 tytułów).

Występował pod batutami takich znakomitości jak: Jerzy Semkow, Jan Krenz, Stanisław Skrowaczewski, Nello Santi, Jiri Belohlavek, Jonas Kovacs, Kazimierz Kord, Antoni Wit, Gabriel Chmura, Jerzy Maksymiuk, Noam Sheriff, Krzysztof Penderecki.

JAROSŁAW BRĘK – BAS

Urodził się w 1977 roku w Poznaniu. W latach 1984-1996 śpiewał w Poznańskich Słowikach prof. Stefana Stuligrosza. Ukończył Wydział Wokalny Akademii Muzycznej w Warszawie, w klasie śpiewu prof. Jerzego Artysza. Na zakończenie studiów został wyróżniony medalem Magna Cum Laude dla najwybitniejszego absolwenta. Laureat nagród na konkursach wokalnych (Duszniki-Zdrój, Barcelona, Vercelli i Lizbona). W roku 1999 i 2000 był nominowany przez Politykę do Paszportu w dziedzinie muzyki.

Śpiewał na wielu polskich scenach i estradach. Jest solistą Warszawskiej Opery Kameralnej, współpracuje także z Operą Narodową w Warszawie, Teatrem Wielkim w Łodzi, Poznaniu i Krakowie. Często zapraszany jest do udziału w prawykonaniach dzieł współczesnych, wykonuje także recitale pieśniarskie.

Wiele koncertuje (m.in. w Niemczech, Francji, Monako, Holandii, Szwajcarii) i nagrywa (ostatnia płyta to Dies irae K. Pendereckiego pod dyr. Antoniego Wita dla firmy NAXOS).

„SINFONIA BALTICA”

Działająca od 30 lat pod nazwą Państwowa Orkiestra Kameralna i Teatr Impresaryjny w Słupsku instytucja została przekształcona 28 czerwca 2005 roku w Polską Filharmonię „Sinfonia Baltica” w Słupsku.

Z orkiestrą, która koncertowała w wielu krajach Europy, występowali najwięksi soliści i dyrygenci. Od kilku lat współpracuje ona z kompozytorem Krzesimirem Dębskim, prawykonując wiele jego utworów. Poza typowymi programami symfonicznymi orkiestra wykonuje bardzo różnorodny repertuar, często będący na pograniczu różnych stylistyk i gatunków. „Sinfonia Baltica” nagrała do tej pory dwadzieścia pięć płyt dla najbardziej prestiżowych wytwórni. Jedna z nich (płyta z koncertami saksofonowymi w wykonaniu Grega Banaszaka) przyniosła orkiestrze w roku 1998 nominację do nagrody Grammy.

Joseph Haydn (1732 – 1809) był pierwszym, obok Mozarta i Beethovena, z tzw. trójki klasyków wiedeńskich. Prekursor klasycyzmu w muzyce oraz jeden z tych, którzy zdefiniowali główne formy muzyczne takie jak sonata, symfonia i koncert, które były powielane przez kolejne pokolenia kompozytorów. Jego muzyka niezwykle elegancka, subtelna i zwiewna charakteryzowała się także poczuciem humoru i nieoczekiwanymi zmianami

Przez współczesnych uznawany był za najwybitniejszego kompozytora epoki i zdobył ogólnoeuropejską popularność. Haydn był osobistym przyjacielem Mozarta. Znał też młodszego od siebie Ludwiga van Beethovena, który uważał go za swojego mistrza i nauczyciela. Haydn zaprzestał komponowania w 1803 na sześć lat przed śmiercią. Wspaniałe oratorium „Stworzenie świata” należy do jego ostatnich dzieł.

Haydn zdobywał wszystkie serca humorem i imponującą przystępnością swego języka muzycznego. Bystry obserwator, widział wszystko wokół siebie, patrząc na świat jasnym, przenikliwym wzrokiem i z nigdy niesłabnącym zainteresowaniem. Był bardzo wrażliwy na przyrodę. Uwielbiał polowania i rybołówstwo, znał życie wielu zwierząt i nie dziwi fakt, że w oratorium będącym ukoronowaniem całego jago życia, chwalił dzieło stworzenia we wszystkich jego przejawach, zarówno tych największych, jak i najmniejszych. Sens słów "Laus Deo" ("Chwała Bogu") na końcu niemal każdego rękopisu Haydna urasta do ponadnaturalnych rozmiarów właśnie w oratorium "Stworzenie świata".

Z umiłowania tego świata wyrastała u Haydna jego postawa pełna radości i afirmacji. Nawet w późnym wieku promienna pogoda ducha nie opuszczała go. Wyrosła na gruncie szlachetnego człowieczeństwa i zwycięskiego optymizmu, nie słabnących przez wszystkie zmienne koleje długiego i pracowitego życia, przejawiała się nieustannie. Haydn uważał za swą misję dzielenie się z bliźnimi tym wyjątkowym darem. Sędziwy kompozytor raz po raz wyrażał w sposób wzruszający nadzieję, że "nie wszystek umrze, lecz będzie żył nadal w swojej muzyce".

Stworzenie świata

Pomysł napisania oratorium „Stworzenie świata” zrodził się podczas drugiego pobytu Haydna w Londynie, gdzie kultywowano tradycje oratoryjne Haendla. Początkowo miało to być oratorium przeznaczone do wykonania w Londynie, tekst libretta napisał specjalnie dla Haydna poeta angielski Th. Lindley na podstawie I rozdz. Księgi Rodzaju ze Starego Testamentu oraz „Raju Utraconego” (ks. 7 i 8) J. Miltona. Ostatecznie jednak libretto opracował dyrektor wiedeńskiej biblioteki dworskiej G. van Swieten, który przełożył tekst Lindleya na język niemiecki, dokonał skrótów i zmian, wprowadzając parafrazy tekstu biblijnego oraz psalmów (np. Psalm 19 w 13).

„Stworzenie świata” powstawało w latach 1796-98. Po raz pierwszy wykonano je w Wiedniu 29 i 30 kwietnia 1798 r. w pałacu ks. Schwarzenberga, po raz drugi – 7 i 8 maja tegoż roku, w rok później w Londynie, a następnie w Paryżu. Premierze towarzyszyło ogromne zainteresowanie świata muzycznego, dyrygował sam Haydn, przy klawesynie zasiadł A. Salieri. Prawykonanie polskie odbyło się 6 lutego 1801 r.

Trzyczęściowa budowa oratorium wiąże się z tokiem dramaturgicznym libretta: cz. I i II odpowiadają sześciu dniom tworzenia wszechświata, cz. III stanowi pean na cześć Boga-Stworzyciela, głoszony w dzień siódmy, dzień świętowania. W konsekwencji inny charakter mają cz. I i II, w których dominuje narracja i opis, a inny cz. III – liryczna, hymniczna, aczkolwiek i w poprzednich częściach chóry śpiewają teksty pełne uwielbienia.

Oratorium „Stworzenie świata” jako całość dramatyczno – muzyczna jest arcydziełem sztuki oratoryjnej. Nosi ono wyraźne znamiona indywidualności twórczej Haydna, wyrażające się przede wszystkim w pełnym inwencji łączeniu chórów z ansamblami i solami wokalnymi, w oryginalnym typie melodyki, w traktowaniu orkiestry.

Oratorium to jest dziełem bezprecedensowym - Haydn wykorzystał w nim bowiem nie tylko własne doświadczenia kompozytorskie z zakresu symfonii, singspielu i muzyki religijnej, ale połączył zdobycze przeszłości z tendencjami współczesnymi i zapoczątkował nowe drogi rozwojowe. Z przeszłości przejął m.in. tak typowe dla oratorium monumentalne finały wokalno-instrumentalne, ilustracjonizm muzyczny (naśladowanie głosów ptaków, ilustracja burzy, ruch zwierząt) oraz malarstwo słowne (Wortmalerei – „stało się światło”). Ze współczesnością wiąże Haydna umiłowanie symetrii oraz rola orkiestry – już nie tylko ilustrującej i towarzyszącej głosom wokalnym, lecz współtworzącą nastrój kompozycji.